Geschiedenis historische context
De Republiek
1515-1648
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
K.a: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
K.a: Het begin van staatsvorming en centralisatie.
K.a: De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.
1. Luther en de Reformatie
Begin 16e eeuw kritiek van Maarten Luther op de katholieke kerk:
Hij zag dat de kerk bezig was met: roem, rijkdom en macht.
Ook deed de kerk teveel aan bijgeloof.
De paus had wereldlijke macht. Hij had een eigen staat en een leger. Luther vond dat de paus zich alleen
bezig moest houden met kerkelijke macht.
De paus was heel rijk. Luther vond dat de paus zich niet bezig moest houden met rijkdom.
Begin 16e eeuw: Handel in aflaten.
Aflaat = een briefje dat je krijgt van de katholieke kerk, waarin staat dat je zonden je vergeven zijn. Je kunt
dus naar de hemel. Normaal moest je hiervoor bidden etc. Nu kon je het kopen bij de katholieke kerk. De
katholieke kerk had geld nodig om kerken te bouwen.
Veel geestelijken leefden in luxe en wisten niet veel over het geloof.
Bijgeloof van katholieke kerk:
- Je kunt als gewone gelovige niet naar de hemel zonder geestelijken.
- Relikwieën (overblijfselen van heilige personen)
- Erediensten
Dit is Luthers kritiek op de katholieke kerk. (Paus)
Roem, Rijkdom en Macht Bijgeloof
Paus had wereldlijke macht. Relikwieën
Eigen staat en leger. Erediensten
Rijkdom. Via geestelijken contact met
god.
Handel in aflaten.
Luxe en onwetendheid.
Luther wilde terug naar de basis: een gewone gelovige en god. Je moet alleen weten wat er in de bijbel
staat.
, Alleen de Bijbel is nodig. Die moet daarom in de volkstaal worden verspreid.
De protestantse boodschap werd verspreid via de nieuwe media pamflet en boek.
Groeiende aanhang Luther in Duitse rijk.
Karel V was keizer van Duitse rijk, Spanje, Italië etc.
Karel was katholiek.
Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom steunen veel vorsten de
ideeën van Luther.
1521: Rijksdag van Worms
Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen.
Luther moet ideeën herroepen.
Hij weigert, wordt verbannen. (vogelvrij)
Scheuring in de christelijke kerk.
Luther krijgt steun van Duitse vorsten.
Godsdienstoorlogen in Duitse rijk.
1555: Vrede van Augsburg
‘Wiens gebied, diens gebed’
Duitse vorst mag voortaan geloof in zijn gebied bepalen.
2. Centralisatiepolitiek van Karel V
Bestuur in de Nederlanden in de Middeleeuwen:
De Nederlanden bestond uit 17 gewesten.
(feodale stelsel)
Regeerde samen met de (gewestelijke) Staten van
Stonden onder controle van: een Gewest.
Duitse keizer, Franse koning
Daarin zaten de geestelijkheid, adel en de steden.
Ieder gewest werd bestuur door hoge adel:
Graaf of hertog.
Daaronder stond de lage Adel en de steden. (zelfstandige macht)
Geen centraal bestuur, maar grote zelfstandigheid van de gewesten.
In de vijftiende en zestiende eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de stedelijke burgerij sterker.
De Republiek
1515-1648
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?
K.a: De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
K.a: Het begin van staatsvorming en centralisatie.
K.a: De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.
1. Luther en de Reformatie
Begin 16e eeuw kritiek van Maarten Luther op de katholieke kerk:
Hij zag dat de kerk bezig was met: roem, rijkdom en macht.
Ook deed de kerk teveel aan bijgeloof.
De paus had wereldlijke macht. Hij had een eigen staat en een leger. Luther vond dat de paus zich alleen
bezig moest houden met kerkelijke macht.
De paus was heel rijk. Luther vond dat de paus zich niet bezig moest houden met rijkdom.
Begin 16e eeuw: Handel in aflaten.
Aflaat = een briefje dat je krijgt van de katholieke kerk, waarin staat dat je zonden je vergeven zijn. Je kunt
dus naar de hemel. Normaal moest je hiervoor bidden etc. Nu kon je het kopen bij de katholieke kerk. De
katholieke kerk had geld nodig om kerken te bouwen.
Veel geestelijken leefden in luxe en wisten niet veel over het geloof.
Bijgeloof van katholieke kerk:
- Je kunt als gewone gelovige niet naar de hemel zonder geestelijken.
- Relikwieën (overblijfselen van heilige personen)
- Erediensten
Dit is Luthers kritiek op de katholieke kerk. (Paus)
Roem, Rijkdom en Macht Bijgeloof
Paus had wereldlijke macht. Relikwieën
Eigen staat en leger. Erediensten
Rijkdom. Via geestelijken contact met
god.
Handel in aflaten.
Luxe en onwetendheid.
Luther wilde terug naar de basis: een gewone gelovige en god. Je moet alleen weten wat er in de bijbel
staat.
, Alleen de Bijbel is nodig. Die moet daarom in de volkstaal worden verspreid.
De protestantse boodschap werd verspreid via de nieuwe media pamflet en boek.
Groeiende aanhang Luther in Duitse rijk.
Karel V was keizer van Duitse rijk, Spanje, Italië etc.
Karel was katholiek.
Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom steunen veel vorsten de
ideeën van Luther.
1521: Rijksdag van Worms
Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen.
Luther moet ideeën herroepen.
Hij weigert, wordt verbannen. (vogelvrij)
Scheuring in de christelijke kerk.
Luther krijgt steun van Duitse vorsten.
Godsdienstoorlogen in Duitse rijk.
1555: Vrede van Augsburg
‘Wiens gebied, diens gebed’
Duitse vorst mag voortaan geloof in zijn gebied bepalen.
2. Centralisatiepolitiek van Karel V
Bestuur in de Nederlanden in de Middeleeuwen:
De Nederlanden bestond uit 17 gewesten.
(feodale stelsel)
Regeerde samen met de (gewestelijke) Staten van
Stonden onder controle van: een Gewest.
Duitse keizer, Franse koning
Daarin zaten de geestelijkheid, adel en de steden.
Ieder gewest werd bestuur door hoge adel:
Graaf of hertog.
Daaronder stond de lage Adel en de steden. (zelfstandige macht)
Geen centraal bestuur, maar grote zelfstandigheid van de gewesten.
In de vijftiende en zestiende eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de stedelijke burgerij sterker.
