Beginnende geletterdheid
Geletterdheid
Geletterdheid: de belangstelling voor het geschreven woord en de inzichten die kinderen ontwikkelen in de
fucnties van de geschreven taal.
Bij oudere kinderen duidt de term geletterdheid het vermogen om te lezen en te schrijven aan.
Geletterdheid heeft betrekking op de volgende aspecten → boekoriëntatie, verhaalbegrip, functies van
geschreven taal, relatie tussen gesproken en geschreven taal, taalbewustzijn, alfabetisch principe, functioneel
schrijven en lezen, technisch lezen en schrijven, begrijpend lezen en schrijven.
3 fasen ontwikkeling geletterdheid
1. Ontluikende geletterdheid (0-4 jaar)
● Leren omgaan met geschreven taal is een spontaan proces.
● De interactie met ouders en opvoeders speelt ook een belangrijke rol. Door grote verschillen in
thuissituaties, kan het niveau van geletterdheid sterk uiteenlopen.
● De taal en ervaring met schrijven is in deze fase niet van belang.
2. Beginnende geletterdheid (groep 1 t/m 3)
● Door activiteiten als voorlezen, taalspelletjes, het bezig zijn in de boekenhoek, stempelen en werken
op de computer ontwikkelt de geletterdheid van kinderen zich verder.
● Deze fase omvat ook het aanvankelijk lezen.
3. Gevorderde geletterdheid (na groep 3)
● Het voortgezet lezen, begrijpend lezen en stellen zijn belangrijk. Kinderen leren steeds sneller
woorden herkennen en richten hun aandacht meer op de betekenis en de bedoeling van een tekst.
● Ze leren verschillende soorten teksten kennen en leren strategieën om teksten te begrijpen en de
betekenis van woorden te achterhalen.
Tussendoelen
De tussendoelen kun je gebruiken als richtlijn voor de inhoud van het taalonderwijs in de groepen 1 t/m 3. Ze
hebben betrekking op aanvankelijk, technisch en begrijpend lezen. Deze zijn vast te stellen door observaties.
Pagina 100 en 101 in het boek
Ontwikkeling geletterdheid
De belangstelling van jonge kinderen voor het geschreven woord komt al heel vroeg op gang. Vanaf een jaar of
twee is er sprake van lees- of schrijfgedrag. Meeste kinderen hebben belangstelling bij schrijven want dat is een
concrete handeling voor een kind.
Spontane schrijfontwikkeling
Metalinguïstisch bewustzijn: het vermogen om na te denken over de vorm en het gebruik van taal en om
onbewuste kennis over de regels in de taal te verwoorden.
Dit speelt een rol bij de spontane schrijfvaardigheid. Voor het schrijven van woorden is het nodig dat kinderen
nadenken over welke klanken er in woorden zitten.
Geletterdheid
Geletterdheid: de belangstelling voor het geschreven woord en de inzichten die kinderen ontwikkelen in de
fucnties van de geschreven taal.
Bij oudere kinderen duidt de term geletterdheid het vermogen om te lezen en te schrijven aan.
Geletterdheid heeft betrekking op de volgende aspecten → boekoriëntatie, verhaalbegrip, functies van
geschreven taal, relatie tussen gesproken en geschreven taal, taalbewustzijn, alfabetisch principe, functioneel
schrijven en lezen, technisch lezen en schrijven, begrijpend lezen en schrijven.
3 fasen ontwikkeling geletterdheid
1. Ontluikende geletterdheid (0-4 jaar)
● Leren omgaan met geschreven taal is een spontaan proces.
● De interactie met ouders en opvoeders speelt ook een belangrijke rol. Door grote verschillen in
thuissituaties, kan het niveau van geletterdheid sterk uiteenlopen.
● De taal en ervaring met schrijven is in deze fase niet van belang.
2. Beginnende geletterdheid (groep 1 t/m 3)
● Door activiteiten als voorlezen, taalspelletjes, het bezig zijn in de boekenhoek, stempelen en werken
op de computer ontwikkelt de geletterdheid van kinderen zich verder.
● Deze fase omvat ook het aanvankelijk lezen.
3. Gevorderde geletterdheid (na groep 3)
● Het voortgezet lezen, begrijpend lezen en stellen zijn belangrijk. Kinderen leren steeds sneller
woorden herkennen en richten hun aandacht meer op de betekenis en de bedoeling van een tekst.
● Ze leren verschillende soorten teksten kennen en leren strategieën om teksten te begrijpen en de
betekenis van woorden te achterhalen.
Tussendoelen
De tussendoelen kun je gebruiken als richtlijn voor de inhoud van het taalonderwijs in de groepen 1 t/m 3. Ze
hebben betrekking op aanvankelijk, technisch en begrijpend lezen. Deze zijn vast te stellen door observaties.
Pagina 100 en 101 in het boek
Ontwikkeling geletterdheid
De belangstelling van jonge kinderen voor het geschreven woord komt al heel vroeg op gang. Vanaf een jaar of
twee is er sprake van lees- of schrijfgedrag. Meeste kinderen hebben belangstelling bij schrijven want dat is een
concrete handeling voor een kind.
Spontane schrijfontwikkeling
Metalinguïstisch bewustzijn: het vermogen om na te denken over de vorm en het gebruik van taal en om
onbewuste kennis over de regels in de taal te verwoorden.
Dit speelt een rol bij de spontane schrijfvaardigheid. Voor het schrijven van woorden is het nodig dat kinderen
nadenken over welke klanken er in woorden zitten.
