Kennistoets 4.2. Gezondheid & Preventie (G&P) + Maatschappij & Organisatie (M&O) +
Communicatie & Gedrag (C&G) (46044)
Samenvatting Gezondheidsbevordering en Preventie (GP les 4.1)
Gezondheidsbevordering en zelfmanagement
2.2
Endogene determinant zowel fysiologische als psychische factoren die zich in de mens afspelen en
invloed hebben op gezondheid of gezondheidsproblemen. We noemen dit ook de persoonsgebonden
gezondheidsdeterminant.
De endogene gezondheidsdeterminant wordt onderverdeeld in ten eerste genetische, erfelijke
factoren en ten tweede verwerven eigenschappen. Hebben allebei specifieke effecten op de
gezondheid.
Monogene ziektebeelden wanneer het ontstaan van de ziekte op één gen berust.
Erfelijke factoren:
Afwijkingen in de genen.
Afwijkingen in chromosomen.
Multifactoriële gezondheidsproblemen.
Aanleg voor gezondheidsproblemen.
Multifactoriële gezondheidsproblemen wanneer erfelijke factoren een rol spelen, maar er
daarnaast meer aan de hand is.
Een dysthyme stoornis is een lichte vorm van depressie met een minimale duur van twee jaar, die
vaker voorkomt bij mensen op hogere leeftijd.
Hypertensie hoge bloeddruk (verwerven eigenschap).
Een geïsoleerde verhoogde bloeddruk bestaat wanneer óf alleen de bovendruk óf alleen de
onderdruk is verhoogd.
De glucosetolerantie geeft de mate weer waarin het lichaam in staat is op de juiste wijze om te gaan
met wisselende concentraties glucose in het bloed. Er kan sprake zijn van een normale
glucosetolerantie, een verminderde glucosetolerantie (onbehandelde diabetes mellitus) of glucose-
intolerantie (behandelde diabetes mellitus).
Coping reduceren of te tolereren.
2.3
Gezondheidsvaardigheden vaardigheden van mensen om informatie te verwerven over
gezondheid. Deze vaardigheden bepalen of mensen hun ‘weg kunnen vinden’ in de gezondheidszorg.
Opvallend is dat een matig alcoholgebruik (een à twee glazen per dag) een positieve invloed heeft op
hart en bloedvaten en dit is zelfs positiever dan geen alcohol gebruiken. Matig alcoholgebruik geeft
een lager risico op hartvaatziekten, onafhankelijk van leeftijd of sekse. Maar overmatig
alcoholgebruik heeft een negatieve invloed.
ADHD hyperactiviteit.
, Met de double burden bedoelt de WHO dat er steeds meer infectieziekten zijn en daarnaast de niet-
overdraagbare ziekten zeer persistent aanwezig blijven onder de wereldbevolking. De double burden
bestaat dus uit de combinatie van infectieziekten en niet-overdraagbare gezondheidsproblemen.
Niet-overdraagbare gezondheidsproblemen zijn psychiatrische gezondheidsproblemen (depressies,
psychosen, alcoholverslaving en obsessieve compulsieve stoornissen) en daarnaast cardiovasculaire
gezondheidsproblemen, kanker en ongevallen.
Double Dutch gelijktijdig gebruik maken van condoom en pil.
2.4
Exogene gezondheidsdeterminant fysieke omgeving.
De invloed van de omgeving op de gezondheid en p het ontstaan van gezondheidsproblemen:
- Fysische factoren geluid en straling. Gezondheidsproblemen die verband houden met
geluidshinder zijn stressverschijnselen (bijv. hoge bloeddruk). De fysische factoren hebben
voornamelijk effecten op de lange termijn.
- Chemische factoren dioxinen en PCB’s zijn slecht afbreekbaar, hebben de neiging tot
‘stapelen’ in menselijk vetweefsel en zijn toxisch. Ook bijvoorbeeld stank en smog.
- Biotische factoren levende organismen of resten daarvan. Allergenen zijn biotische
factoren die een rol spelen in het binnenmilieu wat het negatief beïnvloed.
In het Health Concept van Lalonde wordt het externe milieu ingedeeld in de
gezondheidsdeterminanten:
- Fysieke omgeving (milieu) bodem, water, lucht, klimaat en de ons omringende
organismen. Speelt een rol bij gezondheid en het ontstaan van gezondheidsproblemen.
- Maatschappelijke omgeving.
Figuur 1 invloed van de fysieke omgeving op de gezondheid
De cumulatieve belasting is de optelsom van de blootstelling gedurende langere tijd. Dit kan
bijvoorbeeld de blootstelling zijn op een werkdag of gedurende meerdere jaren.
Het lichaam reageert op vreemde stoffen door deze uit te scheiden (zweet, urine en/of feces).
Endogene factoren bepalen of de blootstelling aan exogene factoren daadwerkelijk zal leiden tot een
inwerking op het menselijk lichaam. Luchtverontreiniging bijvoorbeeld leidt eerder tot luchtweg-
klachten bij een verminderde longfunctie. En een voedselvergiftiging zal alleen bij een slechte
gezondheidstoestand werkelijk tot klachten leiden.
Communicatie & Gedrag (C&G) (46044)
Samenvatting Gezondheidsbevordering en Preventie (GP les 4.1)
Gezondheidsbevordering en zelfmanagement
2.2
Endogene determinant zowel fysiologische als psychische factoren die zich in de mens afspelen en
invloed hebben op gezondheid of gezondheidsproblemen. We noemen dit ook de persoonsgebonden
gezondheidsdeterminant.
De endogene gezondheidsdeterminant wordt onderverdeeld in ten eerste genetische, erfelijke
factoren en ten tweede verwerven eigenschappen. Hebben allebei specifieke effecten op de
gezondheid.
Monogene ziektebeelden wanneer het ontstaan van de ziekte op één gen berust.
Erfelijke factoren:
Afwijkingen in de genen.
Afwijkingen in chromosomen.
Multifactoriële gezondheidsproblemen.
Aanleg voor gezondheidsproblemen.
Multifactoriële gezondheidsproblemen wanneer erfelijke factoren een rol spelen, maar er
daarnaast meer aan de hand is.
Een dysthyme stoornis is een lichte vorm van depressie met een minimale duur van twee jaar, die
vaker voorkomt bij mensen op hogere leeftijd.
Hypertensie hoge bloeddruk (verwerven eigenschap).
Een geïsoleerde verhoogde bloeddruk bestaat wanneer óf alleen de bovendruk óf alleen de
onderdruk is verhoogd.
De glucosetolerantie geeft de mate weer waarin het lichaam in staat is op de juiste wijze om te gaan
met wisselende concentraties glucose in het bloed. Er kan sprake zijn van een normale
glucosetolerantie, een verminderde glucosetolerantie (onbehandelde diabetes mellitus) of glucose-
intolerantie (behandelde diabetes mellitus).
Coping reduceren of te tolereren.
2.3
Gezondheidsvaardigheden vaardigheden van mensen om informatie te verwerven over
gezondheid. Deze vaardigheden bepalen of mensen hun ‘weg kunnen vinden’ in de gezondheidszorg.
Opvallend is dat een matig alcoholgebruik (een à twee glazen per dag) een positieve invloed heeft op
hart en bloedvaten en dit is zelfs positiever dan geen alcohol gebruiken. Matig alcoholgebruik geeft
een lager risico op hartvaatziekten, onafhankelijk van leeftijd of sekse. Maar overmatig
alcoholgebruik heeft een negatieve invloed.
ADHD hyperactiviteit.
, Met de double burden bedoelt de WHO dat er steeds meer infectieziekten zijn en daarnaast de niet-
overdraagbare ziekten zeer persistent aanwezig blijven onder de wereldbevolking. De double burden
bestaat dus uit de combinatie van infectieziekten en niet-overdraagbare gezondheidsproblemen.
Niet-overdraagbare gezondheidsproblemen zijn psychiatrische gezondheidsproblemen (depressies,
psychosen, alcoholverslaving en obsessieve compulsieve stoornissen) en daarnaast cardiovasculaire
gezondheidsproblemen, kanker en ongevallen.
Double Dutch gelijktijdig gebruik maken van condoom en pil.
2.4
Exogene gezondheidsdeterminant fysieke omgeving.
De invloed van de omgeving op de gezondheid en p het ontstaan van gezondheidsproblemen:
- Fysische factoren geluid en straling. Gezondheidsproblemen die verband houden met
geluidshinder zijn stressverschijnselen (bijv. hoge bloeddruk). De fysische factoren hebben
voornamelijk effecten op de lange termijn.
- Chemische factoren dioxinen en PCB’s zijn slecht afbreekbaar, hebben de neiging tot
‘stapelen’ in menselijk vetweefsel en zijn toxisch. Ook bijvoorbeeld stank en smog.
- Biotische factoren levende organismen of resten daarvan. Allergenen zijn biotische
factoren die een rol spelen in het binnenmilieu wat het negatief beïnvloed.
In het Health Concept van Lalonde wordt het externe milieu ingedeeld in de
gezondheidsdeterminanten:
- Fysieke omgeving (milieu) bodem, water, lucht, klimaat en de ons omringende
organismen. Speelt een rol bij gezondheid en het ontstaan van gezondheidsproblemen.
- Maatschappelijke omgeving.
Figuur 1 invloed van de fysieke omgeving op de gezondheid
De cumulatieve belasting is de optelsom van de blootstelling gedurende langere tijd. Dit kan
bijvoorbeeld de blootstelling zijn op een werkdag of gedurende meerdere jaren.
Het lichaam reageert op vreemde stoffen door deze uit te scheiden (zweet, urine en/of feces).
Endogene factoren bepalen of de blootstelling aan exogene factoren daadwerkelijk zal leiden tot een
inwerking op het menselijk lichaam. Luchtverontreiniging bijvoorbeeld leidt eerder tot luchtweg-
klachten bij een verminderde longfunctie. En een voedselvergiftiging zal alleen bij een slechte
gezondheidstoestand werkelijk tot klachten leiden.
