MK ONCOLOGIE SAMENVATTING
Duidelijke samenvatting met alle belangrijke punten voor de toets, duidelijk en bruikbaar beschreven!
Doelen 1
De student kan:
1. De basisbegrippen in de oncologie uitleggen;
Het woord tumor kan betekenen:
- Zwelling: weefsel, dat uit normale cellen bestaat, neemt toe in volume. Bijvoorbeeld bij een
ontsteking ontstaat zwelling door vochtophoping in de weefsels.
- Gezwel: ook wel neoplasma of nieuwvorming genoemd, woekering van abnormale cellen.
- Hypertrofie: volumevermeerdering van weefsels of organen zonder vermeerdering van het
aantal cellen. Kan ontstaat door bijvoorbeeld een overmatig gebruik van iets, denk hierbij
een bijvoorbeeld bodybuilders en anabolen.
- Hyperplasie: volumevermeerdering van weefsels of organen met vermeerdering van het
aantal cellen: tumoren!
- Atrofie: volumeafname van weefsels of organen; het aantal cellen blijft echter gelijk.
Bijvoorbeeld door: ouderdom (denk aan de huid) of niet meer gebruiken van een
lichaamsdeel (denk aan verlamming, het lichaamsdeel kan dan niet meer gebruikt worden.
2. Verschillende manieren van indeling van tumoren beschrijven;
Tumoren kunnen op verschillende manieren worden in gedeeld. Dit kan via de volgende
manieren:
Indeling naar de aard van de tumor:
- Benigne (goedaardig)
- Maligne (kwaadaardig)
Indeling naar de plaats van de tumor:
- Pancreas tumor.
- Longtumor.
- Maagtumor.
- Etc etc etc.
Indeling naar celtype of weefsel waaruit zij zijn ontstaan:
- Uitgaande van dekweefsels:
o Het epitheel en het daaruit ontstane klierweefsel:
Maligne: achtervoegsel '-carcinoom'.
Bijvoorbeeld adenocarcinoom.
Benigne: achtervoegsel '-oom'.
Bijvoorbeeld adenoom, papilloom, epithelioom
- Uitgaande van steun- en vulweefsels:
o Maligne: achtervoegsel '-sarcoom'.
Bijvoorbeeld fibrosarcoom, osteosarcoom, chondrosarcoom.
o Benigne: achtervoegsel '-oom'.
Bijvoorbeeld fibroom, chondroom, lipoom, hemangioom, osteoom
1
, - Uitgaande van spierweefsel:
o Maligne: achtervoegsel '-sarcoom'.
Bijvoorbeeld myosarcoom.
o Benigne: achtervoegsel '-oom'.
Bijvoorbeeld myoom.
- Uitgaande van zenuwweefsel:
o Hierbij is het onderscheid benigne/maligne aan de hand van het achtervoegsel
minder duidelijk:
Maligne: meningeosarcoom, neuroblastoom
Benigne: meningeoom, neurinoom
3. Kenmerken van benigne en maligne aandoeningen noemen;
Benigne tumor:
Een goedaardig gezwel is een woekering van cellen, die plaatselijk blijft, en gezondheid en leven
van de patiënt niet rechtstreeks bedreigd. Een benigne tumor is een goedaardige tumor.
Kenmerken van een benigne tumor:
- Groeiwijze: niet-infiltratief: omgeven door een kapsel, in dit kapsel groet de tumor.
- Groeiwijze: expansief: het omgevende weefsel wordt opzij gedrukt maar niet verwoest.
- Metastasering: de tumor metastaseert niet, dit betekent dat de tumor niet uitzaait.
Soms wordt een goedaardige tumor toch een kwaadaardige tumor. Dit heeft maligne ontaarding
of maligne degeneratie.
Maligne tumor:
Een maligne tumor is een kwaadaardig gezwel dat niet plaatselijk blijft en gezondheid en leven
van de patiënt bedreigd. Een maligne tumor is vaak de tumor waar over wordt gesproken bij de
oncologie.
Kenmerken van een maligne tumor:
- Groeiwijze: infiltratief: dringt het omgevende weefsel binnen met talrijke uitlopers.
- Groeiwijze: destructief: verwoest het omgevende weefsel.
- Metastasering: de tumor metastaseert, zaait uit: de tumor vreet een bloed- of lymfevat aan,
cellen laten los en worden naar elders vervoerd, waar zij kunnen uitgroeien tot
dochtergezwellen (metastasen of secundaire tumoren).
4. Metastaseringspatronen beschrijven;
Hieronder zullen we metasteringstypen worden uitgelegd. Dit zijn dus de manieren waarop een
tumor zich kan metastaseren, uitzaaien dus.
Lymfogeen
Via de lymfebanen; de losgelaten tumorcellen lopen vast in het eerstvolgende klier- station
(regionale lymfeknopen); uiteindelijk komt de lymfe, en de daarmee versleepte cellen via de
ductus thoracicus in de vena cava terecht en metastaseert het verder volgens het hematogene
type.
Bijvoorbeeld een mammatumor: lymfeafvoer naar de okselklieren: daar zullen dus de eerste
metastasen ontstaan.
Hematogeen:
Via de bloedvaten; de tumor groeit door de venewand heen en tumorcellen worden met de
bloedstroom vervoerd:
- Vena cava type:
de tumor metastaseert via de vena cava naar de longen, de primair tumor zit bijvoorbeeld in
benen, armen, testis, nieren, blaas; vanuit de longen is weer metastasering mogelijk volgens
het vena pulmonalis type.
2
Duidelijke samenvatting met alle belangrijke punten voor de toets, duidelijk en bruikbaar beschreven!
Doelen 1
De student kan:
1. De basisbegrippen in de oncologie uitleggen;
Het woord tumor kan betekenen:
- Zwelling: weefsel, dat uit normale cellen bestaat, neemt toe in volume. Bijvoorbeeld bij een
ontsteking ontstaat zwelling door vochtophoping in de weefsels.
- Gezwel: ook wel neoplasma of nieuwvorming genoemd, woekering van abnormale cellen.
- Hypertrofie: volumevermeerdering van weefsels of organen zonder vermeerdering van het
aantal cellen. Kan ontstaat door bijvoorbeeld een overmatig gebruik van iets, denk hierbij
een bijvoorbeeld bodybuilders en anabolen.
- Hyperplasie: volumevermeerdering van weefsels of organen met vermeerdering van het
aantal cellen: tumoren!
- Atrofie: volumeafname van weefsels of organen; het aantal cellen blijft echter gelijk.
Bijvoorbeeld door: ouderdom (denk aan de huid) of niet meer gebruiken van een
lichaamsdeel (denk aan verlamming, het lichaamsdeel kan dan niet meer gebruikt worden.
2. Verschillende manieren van indeling van tumoren beschrijven;
Tumoren kunnen op verschillende manieren worden in gedeeld. Dit kan via de volgende
manieren:
Indeling naar de aard van de tumor:
- Benigne (goedaardig)
- Maligne (kwaadaardig)
Indeling naar de plaats van de tumor:
- Pancreas tumor.
- Longtumor.
- Maagtumor.
- Etc etc etc.
Indeling naar celtype of weefsel waaruit zij zijn ontstaan:
- Uitgaande van dekweefsels:
o Het epitheel en het daaruit ontstane klierweefsel:
Maligne: achtervoegsel '-carcinoom'.
Bijvoorbeeld adenocarcinoom.
Benigne: achtervoegsel '-oom'.
Bijvoorbeeld adenoom, papilloom, epithelioom
- Uitgaande van steun- en vulweefsels:
o Maligne: achtervoegsel '-sarcoom'.
Bijvoorbeeld fibrosarcoom, osteosarcoom, chondrosarcoom.
o Benigne: achtervoegsel '-oom'.
Bijvoorbeeld fibroom, chondroom, lipoom, hemangioom, osteoom
1
, - Uitgaande van spierweefsel:
o Maligne: achtervoegsel '-sarcoom'.
Bijvoorbeeld myosarcoom.
o Benigne: achtervoegsel '-oom'.
Bijvoorbeeld myoom.
- Uitgaande van zenuwweefsel:
o Hierbij is het onderscheid benigne/maligne aan de hand van het achtervoegsel
minder duidelijk:
Maligne: meningeosarcoom, neuroblastoom
Benigne: meningeoom, neurinoom
3. Kenmerken van benigne en maligne aandoeningen noemen;
Benigne tumor:
Een goedaardig gezwel is een woekering van cellen, die plaatselijk blijft, en gezondheid en leven
van de patiënt niet rechtstreeks bedreigd. Een benigne tumor is een goedaardige tumor.
Kenmerken van een benigne tumor:
- Groeiwijze: niet-infiltratief: omgeven door een kapsel, in dit kapsel groet de tumor.
- Groeiwijze: expansief: het omgevende weefsel wordt opzij gedrukt maar niet verwoest.
- Metastasering: de tumor metastaseert niet, dit betekent dat de tumor niet uitzaait.
Soms wordt een goedaardige tumor toch een kwaadaardige tumor. Dit heeft maligne ontaarding
of maligne degeneratie.
Maligne tumor:
Een maligne tumor is een kwaadaardig gezwel dat niet plaatselijk blijft en gezondheid en leven
van de patiënt bedreigd. Een maligne tumor is vaak de tumor waar over wordt gesproken bij de
oncologie.
Kenmerken van een maligne tumor:
- Groeiwijze: infiltratief: dringt het omgevende weefsel binnen met talrijke uitlopers.
- Groeiwijze: destructief: verwoest het omgevende weefsel.
- Metastasering: de tumor metastaseert, zaait uit: de tumor vreet een bloed- of lymfevat aan,
cellen laten los en worden naar elders vervoerd, waar zij kunnen uitgroeien tot
dochtergezwellen (metastasen of secundaire tumoren).
4. Metastaseringspatronen beschrijven;
Hieronder zullen we metasteringstypen worden uitgelegd. Dit zijn dus de manieren waarop een
tumor zich kan metastaseren, uitzaaien dus.
Lymfogeen
Via de lymfebanen; de losgelaten tumorcellen lopen vast in het eerstvolgende klier- station
(regionale lymfeknopen); uiteindelijk komt de lymfe, en de daarmee versleepte cellen via de
ductus thoracicus in de vena cava terecht en metastaseert het verder volgens het hematogene
type.
Bijvoorbeeld een mammatumor: lymfeafvoer naar de okselklieren: daar zullen dus de eerste
metastasen ontstaan.
Hematogeen:
Via de bloedvaten; de tumor groeit door de venewand heen en tumorcellen worden met de
bloedstroom vervoerd:
- Vena cava type:
de tumor metastaseert via de vena cava naar de longen, de primair tumor zit bijvoorbeeld in
benen, armen, testis, nieren, blaas; vanuit de longen is weer metastasering mogelijk volgens
het vena pulmonalis type.
2
