Oefeningen, quiz en casussen
infectieziekten
2. Epidemiologie van infectieziekten
Wat is een voorbeeld van transmissie voornamelijk via directe weg?
a) Ziekte van lyme
b) Mononucleosis infectiosa (klierkoorts, EBV)
c) Salmonella diarree
d) Catheter gerelateerde candidemie
e) Legionella pneumonie
Verklaring: Rechtstreekse overdracht tussen mensen via kussen. Is een ziekte die
overgedragen wordt via droplets, speekseltransmissie.
Wat is een voorbeeld van transmissie via indirecte weg.
a) Syphilis
b) Malaria
c) Influenza
d) Tuberculose
e) Pertussis
Verklaring: malaria wordt overgedragen door een vector, de mug.
3. Klinische aspecten van infectieziekten en
aanvullende diagnostiek
Een patiënte van 32 jaar presenteert zich met koorts en rechterflankpijn sinds 1 dag,
begonnen na enkele dagen branderigheid bij het plassen en frequent plassen. Waaraan denk
je?
a) Alvleesklierontsteking
b) Blaasinfectie (cystitis)
c) Griep
d) Galweginfectie (cholangitis)
e) Nierkelkinfectie (pyelonefritis)
Verklaring: de toegangspoort is de uretra en blaas geweest. Maar blaasontstekingen geven
geen koorts. Een koortsbeeld samen met mictieklachten moet je benaderen als een
opstijgende urineweginfectie: prostaatinfectie bij de man of pyelonefritis bij de vrouw.
Een 85-jarige man presenteert zich met koorts, hoesten en kortademigheid. Er zijn crepitaties
over de rechter longbasis. Waaraan denk je?
a) Bronchitis
b) COVID-19
c) Griep
d) Hartfalen
e) Longontsteking (pneumonie)
,Verklaring: COVID-19 had ook eventueel gekund. Bij crepitaties vooral denken aan bacteriële
longinfectie.
Jongeman van 17jaar presenteert zich met koorts, huidvlekjes, hoofdpijn en sufheid.
Waaraan denk je?
a) Griep
b) Hersenvliesontsteking (meningitis)
c) Sinusitis
d) Migraine
e) Longontsteking (pneumonie)
Verklaring: vooral sufheid pleit voor iets neurologisch. Pas op: Men kan soms suf zijn van
koorts alleen. Huidvlekjes denken aan petechiën van een meningokokkeninfectie.
Casus: Man, 65 jaar
Een 65-jarige man uit regio Tienen doorverwezen naar ziekenhuis:
- sinds twee weken koorts tot 38,3°C
- ‘s Morgens lakens verversen gezien nat van het zweet.
- Anorexie, algemene malaise, adynamie.
- Geen hoest, geen gastro-intestinale of urinaire klacht.
Voorgeschiedenis
- hartoperatie (drie overbruggingen)
- drie maand geleden griep gehad
- gepensioneerd leraar geschiedenis
Wat dien je verder na te vragen? Medicatiegebruik, evolutie, middelenmisbruik?, klinisch
onderzoek, reisgeschiedenis, zoönose, …
Hij is vorig jaar met zijn vrouw naar Portugal geweest.
Hij woont “te velde” en heeft een klein boerderijtje. Hij heeft een boomgaard waar hij
appelen en peren kweekt. Hij heeft een hond en twee katten. In zijn boomgaard lopen wat
schapen. Hij heeft een aquarium.
Hij neemt atenolol (betablokker), iets om cholesterol te verlagen en een aspirientje
Klinisch onderzoek:
- matig zieke man van 95 kg die aan het zweten is
- T 38,7°C
- Er is een normale bloeddruk, pols 70/min, rustig ademhalingsritme.
Helpt dit ons? Moet onze differentieel diagnose breder?
Welke onderzoeken wil je?
Serologie:
- leukocyten van 5400 met 75% neutrofielen
- hematocriet van 37%
- plaatjesaantal is 158,000.
- Er is een vijfvoudige stijging van de transaminasen (AST en ALT).
- Bilirubine is normaal.
- CRP is 70 mg/l (matig verhoogd)
,Urine-onderzoek toont nitriten -, WBC esterasen -, glucose +, proteïnen
+, 0-3 WBC’en per veld, 10-100,000 bacteriën E Coli
Opname en start amoxicilline clavulaanzuur
Is dat de juiste strategie? Er zijn geen urinaire klachten en en er zijn geen witte bloedcellen
aanwezig. We moeten ons afvragen of die niet contaminatie is.
Bloedkweken afnemen voor start antibiotica !!!!
Ondertussen is de koorts 4 weken bezig.
Bij langdurige koorts is endocarditis één van de mogelijkheden. In dit geval neem je 3 koppels
bloedkweken (3x 2 flessen) met minstens een half uur tussen.
Bloedkweken blijven steriel…
Patiënt gaat achteruit…
Bijkomende beeldvorming levert geen diagnose op (CT thorax-abdomen…).
Leukocytose loopt op tot 18,000 Koorts is zes weken bezig. Patiënt ontwikkelt forse icterus
Men denkt aan een nosocomiale infectie en start piperacilline/tazobactam. Het gaat niet
beter.
Echo abdomen normaal, RX thorax tot 3x toe normaal
PET scintigrafie (positron emissie tomografie) volledig normaal Hemokulturen negatief
Leverbiopt toont granulomen
Diagnose = Q-fever = zoönose door schapen
- intracellulaire gramnegatieve bacterie (Coxiella burnetii); kan niet gekweekt worden
in labo.
- Diagnose op basis van serologie of PCR.
- Zoönose waarbij overdracht via schapen en geiten (inhalatie van aërosol). Kan
granulomen veroorzaken zoals brucellose, TBC (bemoeilijkte cellulaire immuniteit
doordat Coxiella burnetii goed overleeft in macrofagen)
- Acuut: pneumonie of hepatitis
- Chronisch: endocarditis
- Voorkeursbehandeling is doxycycline
4. Sepsis
Casus 1: man, 58 jaar
- Opname wegens hoge rilkoorts sedert 1 dag
- Hevige rechter hypochonderpijn, braken
, - Labo toont leucocytose, hoog CRP, gestoorde levertesten
- Echografie: gedilateerde galwegen en stenen in de d. choledochus
Waaraan denken? Infectie owv hoog CRP en rilkoorts, waarschijnlijk cholangitis. Cholangitis
veroorzaakt door een galsteen, bacterie geraakt voorbij dit steentje abces boven galsteen.
Infectie is afkomstig van de galwegen, deze staan in continuïteit met de darmen te
verwachten kiemen: E. Coli, Krebsiella, Enterobacter, Enterokokken, anaeroben, …
Te behandelen met:
- Antibiotica, amoxiclav
- ERCP als broncontrole
Casus 2: man, 64 jaar
- Sinds 1 dag hoge rilkoorts en rechter flankpijn.
- Op spoedgevallen tachycard, syst BD 96mmHg, hevige slagpijn over rechter nierloge.
Waaraan denken? Symptomen suggereren een infectie van de rechter nier
Bloedname:
- Leukocytose
- Hoog CRP
- Creatinine hoog nierfunctie is verminderd
Echogafie: gedilateerd pyelocalicieel stelsel en steen in rechter ureter
Labo: hemokulturen E. Coli
Waaraan denken? Pyelonefrose
Behandeling?
- Antibiotica
- Nefrostomie = afvoer van nierkelk naar buiten zodat etter en urine kan afvloeien
Casus 3: vrouw, 24 jaar, sepsis?
- 9 dagen voor opname koorts, hoofdpijn en diffuze spierpijnen
- Naderhand productieve hoest, nausea en braken.
- De dag van opname een onuitstaanbare buikpijn
Klinisch onderzoek:
- Perifeer “warm”
- Bloeddruk 80/50 mmHg
- T 38,9°C, pols 122/min, AH frequentie 25/min
- Buik opgezet en gevoelig
- Normaal bewustzijn
Moeten we denken aan sepsis? Ja want 2 tekenen wijzen op qSOFA (BD en AH), dus een
vermoeden van sepsis.
qSOFA: niet specifiek, niet sensitief, maar wel de beste tool die we hebben voor klinisch
inschatting van sepsis
Casus 4: vrouw, 29 jaar, sepsis?
- Sedert 3 dagen hoge koorts met rillingen, hoesten, spierpijnen.
, - Sedert 2 dagen ademhalingsgebonden pijn rechts
Klinisch onderzoek:
- Goed bewuste patiënte
- 15 lit O2 saturatie van 91%, rechts afwezig ademgeruis, RR 35/min, hypocapnie
- T 39°C en BD 120/83, pols 105/min
Moeten we denken aan sepsis? Nee want maar 1 teken van de qSOFA (AH), dus geen
vermoeden van sepsis. Klinisch onderzoek pleit voor een pneumonie.
Casus 5: Man, 59 jaar
Blanco medische voorgeschiedenis. Is op zakenreis naar Parijs.
- 3 dagen voor opname klaagt hij van zweten, braken, algemeen onwel, vermoeidheid
en diffuze pijnen. Hij nam ibuprofen om zich beter te voelen.
- 3 dagen later naar spoedgevallen in Leuven: voelt zich heel slecht, kan niet rechtop
zitten, voelt zich versuft en denkt dat hij in Londen is
Klinisch onderzoek:
- T 40,1°C
- AH 30/min
- BD 85/55mmHg, pols 130/min
- GSC 13/15
Bacteriemie: Stafylococcus Aureus
Moeten we denken aan sepsis? Ja alle 3 criteria van qSOFA zijn aanwezig (GSC, AH, BD).
Wat? Endocarditis zie letsels op de handen
Quiz hoofdstuk 4: sepsis
Hoe wordt sepsis gedefinieerd?
a) Een levensbedreigende orgaanaantasting door ontregelde systemische respons van
de gastheer
b) Een infectie die een orgaansysteem van de gastheer levensbedreigend aantast
c) Een infectie met levensbedreigende orgaanaantasting door ontregelde systemische
respons tegen de infectie
d) Een infectie die een gastheer aantast met een gestoorde immuunrespons
e) Een ontregelde immuunrespons die de gastheer levensbedreigend aantast
Welke parameter is niet omvat in de SOFA score?
a) Bloedplaatjes
b) C-reactive proteïn
c) Gemiddelde arteriële druk
d) Serumbilirubine
e) Serumcreatinine
Wat is het voordeel van de qSOFA score?
a) qSOFA bevat de parameters die het best dood voorspellen
b) qSOFA bevat enkel klinische parameters
c) qSOFA is de meest sensitieve score
d) qSOFA is de meest specifieke score
infectieziekten
2. Epidemiologie van infectieziekten
Wat is een voorbeeld van transmissie voornamelijk via directe weg?
a) Ziekte van lyme
b) Mononucleosis infectiosa (klierkoorts, EBV)
c) Salmonella diarree
d) Catheter gerelateerde candidemie
e) Legionella pneumonie
Verklaring: Rechtstreekse overdracht tussen mensen via kussen. Is een ziekte die
overgedragen wordt via droplets, speekseltransmissie.
Wat is een voorbeeld van transmissie via indirecte weg.
a) Syphilis
b) Malaria
c) Influenza
d) Tuberculose
e) Pertussis
Verklaring: malaria wordt overgedragen door een vector, de mug.
3. Klinische aspecten van infectieziekten en
aanvullende diagnostiek
Een patiënte van 32 jaar presenteert zich met koorts en rechterflankpijn sinds 1 dag,
begonnen na enkele dagen branderigheid bij het plassen en frequent plassen. Waaraan denk
je?
a) Alvleesklierontsteking
b) Blaasinfectie (cystitis)
c) Griep
d) Galweginfectie (cholangitis)
e) Nierkelkinfectie (pyelonefritis)
Verklaring: de toegangspoort is de uretra en blaas geweest. Maar blaasontstekingen geven
geen koorts. Een koortsbeeld samen met mictieklachten moet je benaderen als een
opstijgende urineweginfectie: prostaatinfectie bij de man of pyelonefritis bij de vrouw.
Een 85-jarige man presenteert zich met koorts, hoesten en kortademigheid. Er zijn crepitaties
over de rechter longbasis. Waaraan denk je?
a) Bronchitis
b) COVID-19
c) Griep
d) Hartfalen
e) Longontsteking (pneumonie)
,Verklaring: COVID-19 had ook eventueel gekund. Bij crepitaties vooral denken aan bacteriële
longinfectie.
Jongeman van 17jaar presenteert zich met koorts, huidvlekjes, hoofdpijn en sufheid.
Waaraan denk je?
a) Griep
b) Hersenvliesontsteking (meningitis)
c) Sinusitis
d) Migraine
e) Longontsteking (pneumonie)
Verklaring: vooral sufheid pleit voor iets neurologisch. Pas op: Men kan soms suf zijn van
koorts alleen. Huidvlekjes denken aan petechiën van een meningokokkeninfectie.
Casus: Man, 65 jaar
Een 65-jarige man uit regio Tienen doorverwezen naar ziekenhuis:
- sinds twee weken koorts tot 38,3°C
- ‘s Morgens lakens verversen gezien nat van het zweet.
- Anorexie, algemene malaise, adynamie.
- Geen hoest, geen gastro-intestinale of urinaire klacht.
Voorgeschiedenis
- hartoperatie (drie overbruggingen)
- drie maand geleden griep gehad
- gepensioneerd leraar geschiedenis
Wat dien je verder na te vragen? Medicatiegebruik, evolutie, middelenmisbruik?, klinisch
onderzoek, reisgeschiedenis, zoönose, …
Hij is vorig jaar met zijn vrouw naar Portugal geweest.
Hij woont “te velde” en heeft een klein boerderijtje. Hij heeft een boomgaard waar hij
appelen en peren kweekt. Hij heeft een hond en twee katten. In zijn boomgaard lopen wat
schapen. Hij heeft een aquarium.
Hij neemt atenolol (betablokker), iets om cholesterol te verlagen en een aspirientje
Klinisch onderzoek:
- matig zieke man van 95 kg die aan het zweten is
- T 38,7°C
- Er is een normale bloeddruk, pols 70/min, rustig ademhalingsritme.
Helpt dit ons? Moet onze differentieel diagnose breder?
Welke onderzoeken wil je?
Serologie:
- leukocyten van 5400 met 75% neutrofielen
- hematocriet van 37%
- plaatjesaantal is 158,000.
- Er is een vijfvoudige stijging van de transaminasen (AST en ALT).
- Bilirubine is normaal.
- CRP is 70 mg/l (matig verhoogd)
,Urine-onderzoek toont nitriten -, WBC esterasen -, glucose +, proteïnen
+, 0-3 WBC’en per veld, 10-100,000 bacteriën E Coli
Opname en start amoxicilline clavulaanzuur
Is dat de juiste strategie? Er zijn geen urinaire klachten en en er zijn geen witte bloedcellen
aanwezig. We moeten ons afvragen of die niet contaminatie is.
Bloedkweken afnemen voor start antibiotica !!!!
Ondertussen is de koorts 4 weken bezig.
Bij langdurige koorts is endocarditis één van de mogelijkheden. In dit geval neem je 3 koppels
bloedkweken (3x 2 flessen) met minstens een half uur tussen.
Bloedkweken blijven steriel…
Patiënt gaat achteruit…
Bijkomende beeldvorming levert geen diagnose op (CT thorax-abdomen…).
Leukocytose loopt op tot 18,000 Koorts is zes weken bezig. Patiënt ontwikkelt forse icterus
Men denkt aan een nosocomiale infectie en start piperacilline/tazobactam. Het gaat niet
beter.
Echo abdomen normaal, RX thorax tot 3x toe normaal
PET scintigrafie (positron emissie tomografie) volledig normaal Hemokulturen negatief
Leverbiopt toont granulomen
Diagnose = Q-fever = zoönose door schapen
- intracellulaire gramnegatieve bacterie (Coxiella burnetii); kan niet gekweekt worden
in labo.
- Diagnose op basis van serologie of PCR.
- Zoönose waarbij overdracht via schapen en geiten (inhalatie van aërosol). Kan
granulomen veroorzaken zoals brucellose, TBC (bemoeilijkte cellulaire immuniteit
doordat Coxiella burnetii goed overleeft in macrofagen)
- Acuut: pneumonie of hepatitis
- Chronisch: endocarditis
- Voorkeursbehandeling is doxycycline
4. Sepsis
Casus 1: man, 58 jaar
- Opname wegens hoge rilkoorts sedert 1 dag
- Hevige rechter hypochonderpijn, braken
, - Labo toont leucocytose, hoog CRP, gestoorde levertesten
- Echografie: gedilateerde galwegen en stenen in de d. choledochus
Waaraan denken? Infectie owv hoog CRP en rilkoorts, waarschijnlijk cholangitis. Cholangitis
veroorzaakt door een galsteen, bacterie geraakt voorbij dit steentje abces boven galsteen.
Infectie is afkomstig van de galwegen, deze staan in continuïteit met de darmen te
verwachten kiemen: E. Coli, Krebsiella, Enterobacter, Enterokokken, anaeroben, …
Te behandelen met:
- Antibiotica, amoxiclav
- ERCP als broncontrole
Casus 2: man, 64 jaar
- Sinds 1 dag hoge rilkoorts en rechter flankpijn.
- Op spoedgevallen tachycard, syst BD 96mmHg, hevige slagpijn over rechter nierloge.
Waaraan denken? Symptomen suggereren een infectie van de rechter nier
Bloedname:
- Leukocytose
- Hoog CRP
- Creatinine hoog nierfunctie is verminderd
Echogafie: gedilateerd pyelocalicieel stelsel en steen in rechter ureter
Labo: hemokulturen E. Coli
Waaraan denken? Pyelonefrose
Behandeling?
- Antibiotica
- Nefrostomie = afvoer van nierkelk naar buiten zodat etter en urine kan afvloeien
Casus 3: vrouw, 24 jaar, sepsis?
- 9 dagen voor opname koorts, hoofdpijn en diffuze spierpijnen
- Naderhand productieve hoest, nausea en braken.
- De dag van opname een onuitstaanbare buikpijn
Klinisch onderzoek:
- Perifeer “warm”
- Bloeddruk 80/50 mmHg
- T 38,9°C, pols 122/min, AH frequentie 25/min
- Buik opgezet en gevoelig
- Normaal bewustzijn
Moeten we denken aan sepsis? Ja want 2 tekenen wijzen op qSOFA (BD en AH), dus een
vermoeden van sepsis.
qSOFA: niet specifiek, niet sensitief, maar wel de beste tool die we hebben voor klinisch
inschatting van sepsis
Casus 4: vrouw, 29 jaar, sepsis?
- Sedert 3 dagen hoge koorts met rillingen, hoesten, spierpijnen.
, - Sedert 2 dagen ademhalingsgebonden pijn rechts
Klinisch onderzoek:
- Goed bewuste patiënte
- 15 lit O2 saturatie van 91%, rechts afwezig ademgeruis, RR 35/min, hypocapnie
- T 39°C en BD 120/83, pols 105/min
Moeten we denken aan sepsis? Nee want maar 1 teken van de qSOFA (AH), dus geen
vermoeden van sepsis. Klinisch onderzoek pleit voor een pneumonie.
Casus 5: Man, 59 jaar
Blanco medische voorgeschiedenis. Is op zakenreis naar Parijs.
- 3 dagen voor opname klaagt hij van zweten, braken, algemeen onwel, vermoeidheid
en diffuze pijnen. Hij nam ibuprofen om zich beter te voelen.
- 3 dagen later naar spoedgevallen in Leuven: voelt zich heel slecht, kan niet rechtop
zitten, voelt zich versuft en denkt dat hij in Londen is
Klinisch onderzoek:
- T 40,1°C
- AH 30/min
- BD 85/55mmHg, pols 130/min
- GSC 13/15
Bacteriemie: Stafylococcus Aureus
Moeten we denken aan sepsis? Ja alle 3 criteria van qSOFA zijn aanwezig (GSC, AH, BD).
Wat? Endocarditis zie letsels op de handen
Quiz hoofdstuk 4: sepsis
Hoe wordt sepsis gedefinieerd?
a) Een levensbedreigende orgaanaantasting door ontregelde systemische respons van
de gastheer
b) Een infectie die een orgaansysteem van de gastheer levensbedreigend aantast
c) Een infectie met levensbedreigende orgaanaantasting door ontregelde systemische
respons tegen de infectie
d) Een infectie die een gastheer aantast met een gestoorde immuunrespons
e) Een ontregelde immuunrespons die de gastheer levensbedreigend aantast
Welke parameter is niet omvat in de SOFA score?
a) Bloedplaatjes
b) C-reactive proteïn
c) Gemiddelde arteriële druk
d) Serumbilirubine
e) Serumcreatinine
Wat is het voordeel van de qSOFA score?
a) qSOFA bevat de parameters die het best dood voorspellen
b) qSOFA bevat enkel klinische parameters
c) qSOFA is de meest sensitieve score
d) qSOFA is de meest specifieke score
