Arbeidsovereenkomst
• Overeenkomst
– wederkerige overeenkomst
– geldigheidsvereisten voor een overeenkomst:
• bekwaamheid van beide partijen
• geldige toestemming van beide partijen
– dwaling
– bedrog
– geweld
• geldige oorzaak en voorwerp
Een arbeidsovereenkomst is een wederkerige overeenkomst tussen een werkgever en een
werknemer die tegenover elkaar een verbintenis aangaan, of verplichtingen op zich nemen.
De werknemer verbindt zich ertoe tegen loon, onder gezag van een werknemer arbeid te
presteren.
De betaling van het loon en het verschaffen van tewerkstelling zijn de hoofdverplichtingen
die de werkgever op zich neemt.
Wederkerige overeenkomst: een overeenkomst waarbij elke partij verplicht is te presteren.
Bv. een arbeidsovereenkomst: levering van arbeid door de werknemer en betaling van loon
door de werkgever.
Overeenstemming: er moet een akkoord zijn, een geldige toestemming van de werknemer
en de werkgever (wedekering). Dit mag niet aangetast zijn door een wilsgebrek anders
nietigheid.
Een arbeidsovereenkomst ontstaat bij wijze van een mondelinge of een schriftelijke
overeenkomst, moet wel aan enkele geldigheidsvereisten voldoen.
Geldigheidsvereisten van een overeenkomst (Art. 1108 BW):
De toestemming van de partij die zich verbindt;
Haar bekwaamheid om contracten aan te gaan;
Een bepaald voorwerp;
Een geoorloofde oorzaak.
Bekwaamheid: iedereen is bekwaam indien hij niet door de wet onbekwaam is verklaard
(Art. 1123 BW). Wie kan een overeenkomst sluiten? Een werknemer is altijd een fysieke
persoon! Een werkgever kan ‘van alles’ zijn (een fysieke persoon, een vennootschap …). In
de praktijk vanaf 15 jaar bekwaam verklaard ® zelf contract tekenen, want verondersteld
voogd akkoord. (Kantelpunt: vanaf de voltijdse leerplicht afgelopen is.)
,Probleem minderjarigen: de minderjarige werknemer is met uitdrukkelijke of stilzwijgende
machtiging van zijn vader of zijn moeder of van zijn voogd, rechtsbekwaam een
arbeidsovereenkomst te sluiten en te beëindigen (Art. 43 tot 46bis WAO).
MAAR Arbeidswet van 16 maar 1971 verbiedt dat kinderen tewerkgesteld worden of ook
maar enige werkzaamheid verrichten buiten het kader van hun opvoeding of vorming.
Onder kinderen verstaat de wet minderjarigen beneden de 15 jaar, of die nog onderworpen
zijn aan voltijdse leerplicht.
Toestemming: een arbeidsovereenkomst komt tot stand door een wilsovereenstemming van
de beide partijen, zij geven toestemming tot het stand komen van de overeenkomst. Deze
toestemming mag niet aangetast zijn door wilsgebreken zoals geweld, dwaling of bedrog.
Geweld: kan van fysieke of morele aard zijn. De toestemming van een partij onder druk van
geweld in ongeldig.
Dwaling: is zich een verkeerde mening toegedaan zijn, zich vergissen. Het moet gaan om een
belangrijke dwaling aangaande een essentieel element bij het sluiten van de overeenkomst
zelf die niet te wijten is aan de onverschoonbare fout van de dwalende partij zelf.
Bedrog: opzettelijk misleiden van de andere partij. Bv. bedrieglijk verzwijgen en leugens.
Voorbeeld zwangerschap: zwangerschap hoeft niet spontaan gemeld te worden (tenzij
relevant voor het uitoefenen van de job bv. model) ® discriminatiewetgeving. Indien
ontslag wegens zwangerschap, kan er een schadevergoeding geëist worden.
Voorbeeld liegen over diploma: niet hebben van een diploma = bedrog. Over het hebben van
een hoger diploma = geen bedrog indien niet doorslaggevend voor het aanbieden van het
contract.
Indien geweld, dwaling of bedrog: toestemming nietig.
De werkgever en werknemer moeten te goeder trouw handelen tijdens het sluiten van de
arbeidsovereenkomst. Elke partij is verplicht te antwoorden op de gestelde vragen en uit
eigen beweging die informatie mee te delen aan de andere partij waarvan men weet dat zijn
van belang is.
Het voorwerp van een (arbeids-)overeenkomst is datgene waartoe men zich verbindt: voor
de werknemer is dat het verrichten van arbeid en voor de werkgever het betalen van loon
en verschaffing van tewerkstelling.
Dit voorwerp moet zeker en bepaald zijn.
Bv. het loon kan in een arbeidsovereenkomst gewoon vermeld worden, maar men kan ook
verwijzen naar (minimum)lonen of loonclassificaties die in een cao bepaald werden.
,Het voorwerp moet ook mogelijk en geoorloofd zijn, d.w.z. niet strijdig met de openbare
orde of de goede zeden.
Bv. een arbeidsovereenkomst tussen een pooier en een prostituee zal nietig zijn, want
strijdig met de goede zeden.
De oorzaak van een arbeidsovereenkomst is de reden, het doel waarom de overeenkomst
gesloten werd. Voor werknemers is dit het loon, voor de werkgever de geleverde
arbeidsprestaties. Ook hier helden dezelfde voorwaarden als voor het voorwerp.
Nietigheid: indien één of meer geldigheidsvereisten niet voldaan werd.
, Arbeidsovereenkomst
• Hebben geen overeenkomst en zijn dus
geen ‘werknemers’:
– personen met statutaire tewerkstelling bij
overheid of ambtenaren
• eigen personeelsstatuut
• grotere bescherming tegen ontslag
• overheid stelt ook personen met arbeids-
overeenkomst te werk => vallen wel onder de
Arbeidsovereenkomstenwet
– gevangenen
Statutaire ambtenaren: tewerkstelling door benoeming als bron, vallen onder het
ambtenarenstatuut. Hebben een grote bescherming tegen ontslag.
Arbeidsovereenkomst vs statutaire tewerkstelling:
Tewerkstelling in de publieke sector = statutaire tewerkstelling.
- Benoeming door overheid.
- Eenzijdig vastgestelde voorwaarden = statuut.
Uitzonderlijk: tewerkstelling op basis van een arbeidsovereenkomst
- Vervanging van statutairen
- Uitzonderlijke, tijdelijke behoeften
- Bijkomende of specifieke opdrachten
- Hooggekwalificeerde betrekkingen
Gevangenen: deel van het regime (straf)
• Overeenkomst
– wederkerige overeenkomst
– geldigheidsvereisten voor een overeenkomst:
• bekwaamheid van beide partijen
• geldige toestemming van beide partijen
– dwaling
– bedrog
– geweld
• geldige oorzaak en voorwerp
Een arbeidsovereenkomst is een wederkerige overeenkomst tussen een werkgever en een
werknemer die tegenover elkaar een verbintenis aangaan, of verplichtingen op zich nemen.
De werknemer verbindt zich ertoe tegen loon, onder gezag van een werknemer arbeid te
presteren.
De betaling van het loon en het verschaffen van tewerkstelling zijn de hoofdverplichtingen
die de werkgever op zich neemt.
Wederkerige overeenkomst: een overeenkomst waarbij elke partij verplicht is te presteren.
Bv. een arbeidsovereenkomst: levering van arbeid door de werknemer en betaling van loon
door de werkgever.
Overeenstemming: er moet een akkoord zijn, een geldige toestemming van de werknemer
en de werkgever (wedekering). Dit mag niet aangetast zijn door een wilsgebrek anders
nietigheid.
Een arbeidsovereenkomst ontstaat bij wijze van een mondelinge of een schriftelijke
overeenkomst, moet wel aan enkele geldigheidsvereisten voldoen.
Geldigheidsvereisten van een overeenkomst (Art. 1108 BW):
De toestemming van de partij die zich verbindt;
Haar bekwaamheid om contracten aan te gaan;
Een bepaald voorwerp;
Een geoorloofde oorzaak.
Bekwaamheid: iedereen is bekwaam indien hij niet door de wet onbekwaam is verklaard
(Art. 1123 BW). Wie kan een overeenkomst sluiten? Een werknemer is altijd een fysieke
persoon! Een werkgever kan ‘van alles’ zijn (een fysieke persoon, een vennootschap …). In
de praktijk vanaf 15 jaar bekwaam verklaard ® zelf contract tekenen, want verondersteld
voogd akkoord. (Kantelpunt: vanaf de voltijdse leerplicht afgelopen is.)
,Probleem minderjarigen: de minderjarige werknemer is met uitdrukkelijke of stilzwijgende
machtiging van zijn vader of zijn moeder of van zijn voogd, rechtsbekwaam een
arbeidsovereenkomst te sluiten en te beëindigen (Art. 43 tot 46bis WAO).
MAAR Arbeidswet van 16 maar 1971 verbiedt dat kinderen tewerkgesteld worden of ook
maar enige werkzaamheid verrichten buiten het kader van hun opvoeding of vorming.
Onder kinderen verstaat de wet minderjarigen beneden de 15 jaar, of die nog onderworpen
zijn aan voltijdse leerplicht.
Toestemming: een arbeidsovereenkomst komt tot stand door een wilsovereenstemming van
de beide partijen, zij geven toestemming tot het stand komen van de overeenkomst. Deze
toestemming mag niet aangetast zijn door wilsgebreken zoals geweld, dwaling of bedrog.
Geweld: kan van fysieke of morele aard zijn. De toestemming van een partij onder druk van
geweld in ongeldig.
Dwaling: is zich een verkeerde mening toegedaan zijn, zich vergissen. Het moet gaan om een
belangrijke dwaling aangaande een essentieel element bij het sluiten van de overeenkomst
zelf die niet te wijten is aan de onverschoonbare fout van de dwalende partij zelf.
Bedrog: opzettelijk misleiden van de andere partij. Bv. bedrieglijk verzwijgen en leugens.
Voorbeeld zwangerschap: zwangerschap hoeft niet spontaan gemeld te worden (tenzij
relevant voor het uitoefenen van de job bv. model) ® discriminatiewetgeving. Indien
ontslag wegens zwangerschap, kan er een schadevergoeding geëist worden.
Voorbeeld liegen over diploma: niet hebben van een diploma = bedrog. Over het hebben van
een hoger diploma = geen bedrog indien niet doorslaggevend voor het aanbieden van het
contract.
Indien geweld, dwaling of bedrog: toestemming nietig.
De werkgever en werknemer moeten te goeder trouw handelen tijdens het sluiten van de
arbeidsovereenkomst. Elke partij is verplicht te antwoorden op de gestelde vragen en uit
eigen beweging die informatie mee te delen aan de andere partij waarvan men weet dat zijn
van belang is.
Het voorwerp van een (arbeids-)overeenkomst is datgene waartoe men zich verbindt: voor
de werknemer is dat het verrichten van arbeid en voor de werkgever het betalen van loon
en verschaffing van tewerkstelling.
Dit voorwerp moet zeker en bepaald zijn.
Bv. het loon kan in een arbeidsovereenkomst gewoon vermeld worden, maar men kan ook
verwijzen naar (minimum)lonen of loonclassificaties die in een cao bepaald werden.
,Het voorwerp moet ook mogelijk en geoorloofd zijn, d.w.z. niet strijdig met de openbare
orde of de goede zeden.
Bv. een arbeidsovereenkomst tussen een pooier en een prostituee zal nietig zijn, want
strijdig met de goede zeden.
De oorzaak van een arbeidsovereenkomst is de reden, het doel waarom de overeenkomst
gesloten werd. Voor werknemers is dit het loon, voor de werkgever de geleverde
arbeidsprestaties. Ook hier helden dezelfde voorwaarden als voor het voorwerp.
Nietigheid: indien één of meer geldigheidsvereisten niet voldaan werd.
, Arbeidsovereenkomst
• Hebben geen overeenkomst en zijn dus
geen ‘werknemers’:
– personen met statutaire tewerkstelling bij
overheid of ambtenaren
• eigen personeelsstatuut
• grotere bescherming tegen ontslag
• overheid stelt ook personen met arbeids-
overeenkomst te werk => vallen wel onder de
Arbeidsovereenkomstenwet
– gevangenen
Statutaire ambtenaren: tewerkstelling door benoeming als bron, vallen onder het
ambtenarenstatuut. Hebben een grote bescherming tegen ontslag.
Arbeidsovereenkomst vs statutaire tewerkstelling:
Tewerkstelling in de publieke sector = statutaire tewerkstelling.
- Benoeming door overheid.
- Eenzijdig vastgestelde voorwaarden = statuut.
Uitzonderlijk: tewerkstelling op basis van een arbeidsovereenkomst
- Vervanging van statutairen
- Uitzonderlijke, tijdelijke behoeften
- Bijkomende of specifieke opdrachten
- Hooggekwalificeerde betrekkingen
Gevangenen: deel van het regime (straf)
