I&M 4
Inhoud
Gezondheidsrecht begrepen H1............................................................................... 1
Gezondheidsrecht begrepen H2............................................................................... 3
Gezondheidsrecht begrepen H3............................................................................... 7
Gezondheidsrecht begrepen H4............................................................................. 10
Gezondheidsrecht begrepen H5............................................................................. 13
Gezondheidsrecht begrepen H6............................................................................. 14
Gezondheidsrecht begrepen H8............................................................................. 16
Gezondheidsrecht begrepen H9............................................................................. 18
Gezondheidsrecht begrepen H12........................................................................... 24
Verpleegethiek H2. .................................................................................................. 26
Verpleegethiek H3. .................................................................................................. 28
Verpleegethiek H4. .................................................................................................. 29
Verpleegethiek H5. .................................................................................................. 30
Verpleegethiek H6. .................................................................................................. 33
Verpleegethiek H7. .................................................................................................. 35
Literatuurlijst: .......................................................................................................... 36
Deze samenvatting is gebaseerd op het boek Gezondheidsrecht begrepen. De hoofdstukken 1,2,3,4,5,6,8,9 en 12 zijn
samengevat (Janssen, 2016).
Deze samenvatting is gebaseerd op het boek Verpleegethiek. De hoofdstukken 2,3,4,5,6 en 7 zijn samengevat
(Tenwolde & Houtlosser, 2018).
Gezondheidsrecht begrepen H1.
Rechtsbronnen: wet, jurisprudentie, internationaal verdrag en gewoonte.
Wetten: algemeen geldende regels afkomstig van een overheidsorgaan.
Jurisprudentie: verzameling rechtelijke uitspraken.
Uitspraken zijn terug te vinden:
• Ieder nummer begint met ECLI (European Case Law Identifier);
• Dan volgt land: NL;
• Daarna afkorting rechtelijk college;
• Jaar van de uitspraak;
• Nummer van de uitspraak.
Pagina 1 van 36
,Recht houdt zich met alle facetten van de samenleving bezig. 5 onderdelen,
rechtsgebieden:
• Burgerlijke recht (geeft regels voor de rechtsverhouding tussen burgers (en
bedrijven) onderling. Typerend: geen opsporingsdienst of iedereen zich wel aan
de regels houdt.);
• Bestuursrecht (stelt overheid in staat om te zorgen voor goede gang van zaken
in samenleving. (Voorbeeld: belastingwetgeving, milieu, sociale zekerheid));
• Staatsrecht (regels voor democratische organisatie van onze overheid.
Beschrijft ook grondrechten van burgers);
• Strafrecht (rechtsgebied waarin bepaalde gedragingen strafbaar worden gesteld
en waarin regels worden gegeven voor opsporing, vervolging en berechting);
• Internationaal recht. (Rechtsgebied met de regels voor je rechtsverhoudingen
tussen de staten.
o Vooral internationale verdagingen waarin mensen rechten zijn
vastgesteld zijn van belang;
o Universele verklaring van de rechten van de mens;
o Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.)
Rechten en plichten → in Burgerlijk Wetboek.
Welke belangrijk voor ons? → Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de
mens en de fundamentele vrijheden EVRM (kent eigen internationale rechter: Europees
Hof voor de Rechten van de Mens).
EU recht kent verordeningen en richtlijnen.
Verordeningen → zijn rechtstreeks in alle EU-landen van toepassing.
Europese richtlijnen → moeten door lidstaten zelf worden opgenomen in eigen nationale
wetgeving.
Gezondheidsrecht: alle rechtsregels uit de verschillende rechtsgebieden die de
gezondheid (zorg) betreffen.
Wet BIG: Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg.
n Richt zich op kwaliteit van de individuele beroepsbeoefenaar in gezondheidszorg.
De wet kent stelsel van: registratie, titelbescherming en tuchtrecht voor zorgberoepen.
Daarnaast stelsel van voorbehouden medische handelingen.
WKKGZ: Wet kwaliteit klachten en geschillenzorg.
Stelt eisen aan de zorg die zorgaanbieders bieden en geeft een regeling va de
afhandeling van klachten.
WGBO: wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst.
Geeft regels van de hulpverleningsrelatie tussen individuele patiënt en de
zorgverlener.
Hulpverlener in de zin van WGBO: arts, apotheker, VPK, verloskundige en fysio.
Geeft regels over: beroepsgeheim, behandelingsovereenkomst, dossier en inzage recht,
informatieplicht en toestemming voor behandeling.
WGBO → opgenomen in boek 7 BW (burgerlijk wetboek).
Pagina 2 van 36
,Wet BOPZ: wet bijzondere opneming in psychiatrische ziekenhuizen.
Geeft regels voor gedwongen opname en voor de positie van een patiënt als hij
gedwongen opgenomen is.
Valt onder bestuursrecht, gedwongen opname gezien als overheidstaak.
Rechtsbeginsel: norm waarvan rechtsregels zijn afgeleid.
Zelfbeschikking: vrijheid die ieder mens heeft om zoveel mogelijk zelf te beslissen.
Bescherming: verantwoordelijkheid moet er worden genomen voor mensen die
dringend hulp en zorg behoeven.
Gelijkheid en verbod op discriminatie → iedereen in gelijke omstandigheden moet
aanspraak kunnen maken op goede zorg.
Gezondheidsrecht begrepen H2.
Professionaliteit van belang voor: effectieve zorg en voor vertrouwen van de
samenleving in gezondheidszorg.
Professionaliteit in gezondheidszorg → vooral bewaakt door de wet BIG.
Kerndoel wet BIG: bewaken van goede beroepsuitoefening door de individuele
professionals in de gezondheidszorg.
De wet BIG zet instrumenten in:
• Titelbescherming door registratie;
• Titelbescherming door opleiding;
• Voorbehouden handelingen door zelfstandig bevoegden;
• Tuchtrecht;
• Strafbepaling.
Pas recht op titel als je ingeschreven staat in het BIG register.
Registratie pas mogelijk als je aan opleidingseisen voldoet.
Registers bijgehouden → CIBG.
Ook in register of er beperkingen gelden.
Titelbescherming voor:
• Artsen;
• Tandarts;
• Apothekers;
• Gezondheidspsychologen;
• Psychotherapeuten;
• Fysio;
• Verloskundige;
• VPK.
Deze beroepen worden ‘artikel 3’ beroepen genoemd, omdat artikel 3 Wet BIG dit
systeem van registratie beschrijft.
De beroepsorganisatie van 8 artikel 3 beroepen mogen onder voorwaarden zelf
specialismen regelen → artikel 14 specialismen.
Pagina 3 van 36
, 5 VPK-specialismen:
• Preventieve zorg bij somatische aandoeningen;
• Acute zorg bij somatische aandoeningen;
• Intensieve zorg bij somatische aandoeningen;
• Chronische zorg bij somatische aandoeningen;
• Geestelijke gezondheidszorg.
Registratie → 5 jaar geldig, daarna herregistratie. Wel aantonen: dat vakkennis op peil is
gehouden en voldoende werkzaam in specialisme bent geweest.
Niet voldoende werkervaring? → Herregistratie redden door volgen van extra scholing.
Geen werkervaring? → Uitschrijven.
Artikel 34 beroepen: titelbescherming door opleiding wie aan opleidingseisen voldoet
mag titel uitvoeren. (Voorbeeld: mondhygiëniste, optometristen, VZ-IG, logopedist,
apotheker assistent, diëtisten, ergotherapeuten, radiologisch laborant, orthoptisten,
klinisch fysici.)
Apart geregeld in algemene maatregel van bestuur (hierin staan
deskundigheidsgebieden en opleidingseisen van het beroep beschreven). Maar geen
wettelijke registratie.
Wet BIG: 13 voorbehouden handelingen die alleen door arts, soms door tandarts of
verloskundige zelfstandig mogen worden verricht.
Iedereen is vrij handelingen op gebied van individuele gezondheidszorg te verrichten.
Systeem voorbehouden handelingen geldt alleen voor beroepsmatig handelen (dus als
partner insuline bij vrouw spuit, valt dit er niet onder.)
Bevoegdheid binnen eigen deskundigen terrein.
Verloskundige mag wel bekkenbodem ruptuur hechten maar geen hoofdwond.
Heelkundige handelingen Arts, verloskundige, tandarts.
Endoscopieën Arts
Katheterisaties Arts, verloskundige
Puncties Arts, verloskundige, VPK-specialisten
Injecties Arts, tandarts, verloskundige, VPK-
specialisten.
Narcose brengen Artsen, tandarts
Gebruik röntgen app. & radioactieve stof Arts, tandarts
Electieve cardioversie Arts
Defibrillatie Arts
Elektro convulsie therapie Arts
Kunstmatige bevruchting Arts
Steenvergruizing voor geneeskundige Arts
doeleinden
Voorschrijven van UR-geneesmiddelen Arts, tandarts, verloskundige, en VPK met
specifieke nascholing eisen.
Pagina 4 van 36
Inhoud
Gezondheidsrecht begrepen H1............................................................................... 1
Gezondheidsrecht begrepen H2............................................................................... 3
Gezondheidsrecht begrepen H3............................................................................... 7
Gezondheidsrecht begrepen H4............................................................................. 10
Gezondheidsrecht begrepen H5............................................................................. 13
Gezondheidsrecht begrepen H6............................................................................. 14
Gezondheidsrecht begrepen H8............................................................................. 16
Gezondheidsrecht begrepen H9............................................................................. 18
Gezondheidsrecht begrepen H12........................................................................... 24
Verpleegethiek H2. .................................................................................................. 26
Verpleegethiek H3. .................................................................................................. 28
Verpleegethiek H4. .................................................................................................. 29
Verpleegethiek H5. .................................................................................................. 30
Verpleegethiek H6. .................................................................................................. 33
Verpleegethiek H7. .................................................................................................. 35
Literatuurlijst: .......................................................................................................... 36
Deze samenvatting is gebaseerd op het boek Gezondheidsrecht begrepen. De hoofdstukken 1,2,3,4,5,6,8,9 en 12 zijn
samengevat (Janssen, 2016).
Deze samenvatting is gebaseerd op het boek Verpleegethiek. De hoofdstukken 2,3,4,5,6 en 7 zijn samengevat
(Tenwolde & Houtlosser, 2018).
Gezondheidsrecht begrepen H1.
Rechtsbronnen: wet, jurisprudentie, internationaal verdrag en gewoonte.
Wetten: algemeen geldende regels afkomstig van een overheidsorgaan.
Jurisprudentie: verzameling rechtelijke uitspraken.
Uitspraken zijn terug te vinden:
• Ieder nummer begint met ECLI (European Case Law Identifier);
• Dan volgt land: NL;
• Daarna afkorting rechtelijk college;
• Jaar van de uitspraak;
• Nummer van de uitspraak.
Pagina 1 van 36
,Recht houdt zich met alle facetten van de samenleving bezig. 5 onderdelen,
rechtsgebieden:
• Burgerlijke recht (geeft regels voor de rechtsverhouding tussen burgers (en
bedrijven) onderling. Typerend: geen opsporingsdienst of iedereen zich wel aan
de regels houdt.);
• Bestuursrecht (stelt overheid in staat om te zorgen voor goede gang van zaken
in samenleving. (Voorbeeld: belastingwetgeving, milieu, sociale zekerheid));
• Staatsrecht (regels voor democratische organisatie van onze overheid.
Beschrijft ook grondrechten van burgers);
• Strafrecht (rechtsgebied waarin bepaalde gedragingen strafbaar worden gesteld
en waarin regels worden gegeven voor opsporing, vervolging en berechting);
• Internationaal recht. (Rechtsgebied met de regels voor je rechtsverhoudingen
tussen de staten.
o Vooral internationale verdagingen waarin mensen rechten zijn
vastgesteld zijn van belang;
o Universele verklaring van de rechten van de mens;
o Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.)
Rechten en plichten → in Burgerlijk Wetboek.
Welke belangrijk voor ons? → Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de
mens en de fundamentele vrijheden EVRM (kent eigen internationale rechter: Europees
Hof voor de Rechten van de Mens).
EU recht kent verordeningen en richtlijnen.
Verordeningen → zijn rechtstreeks in alle EU-landen van toepassing.
Europese richtlijnen → moeten door lidstaten zelf worden opgenomen in eigen nationale
wetgeving.
Gezondheidsrecht: alle rechtsregels uit de verschillende rechtsgebieden die de
gezondheid (zorg) betreffen.
Wet BIG: Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg.
n Richt zich op kwaliteit van de individuele beroepsbeoefenaar in gezondheidszorg.
De wet kent stelsel van: registratie, titelbescherming en tuchtrecht voor zorgberoepen.
Daarnaast stelsel van voorbehouden medische handelingen.
WKKGZ: Wet kwaliteit klachten en geschillenzorg.
Stelt eisen aan de zorg die zorgaanbieders bieden en geeft een regeling va de
afhandeling van klachten.
WGBO: wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst.
Geeft regels van de hulpverleningsrelatie tussen individuele patiënt en de
zorgverlener.
Hulpverlener in de zin van WGBO: arts, apotheker, VPK, verloskundige en fysio.
Geeft regels over: beroepsgeheim, behandelingsovereenkomst, dossier en inzage recht,
informatieplicht en toestemming voor behandeling.
WGBO → opgenomen in boek 7 BW (burgerlijk wetboek).
Pagina 2 van 36
,Wet BOPZ: wet bijzondere opneming in psychiatrische ziekenhuizen.
Geeft regels voor gedwongen opname en voor de positie van een patiënt als hij
gedwongen opgenomen is.
Valt onder bestuursrecht, gedwongen opname gezien als overheidstaak.
Rechtsbeginsel: norm waarvan rechtsregels zijn afgeleid.
Zelfbeschikking: vrijheid die ieder mens heeft om zoveel mogelijk zelf te beslissen.
Bescherming: verantwoordelijkheid moet er worden genomen voor mensen die
dringend hulp en zorg behoeven.
Gelijkheid en verbod op discriminatie → iedereen in gelijke omstandigheden moet
aanspraak kunnen maken op goede zorg.
Gezondheidsrecht begrepen H2.
Professionaliteit van belang voor: effectieve zorg en voor vertrouwen van de
samenleving in gezondheidszorg.
Professionaliteit in gezondheidszorg → vooral bewaakt door de wet BIG.
Kerndoel wet BIG: bewaken van goede beroepsuitoefening door de individuele
professionals in de gezondheidszorg.
De wet BIG zet instrumenten in:
• Titelbescherming door registratie;
• Titelbescherming door opleiding;
• Voorbehouden handelingen door zelfstandig bevoegden;
• Tuchtrecht;
• Strafbepaling.
Pas recht op titel als je ingeschreven staat in het BIG register.
Registratie pas mogelijk als je aan opleidingseisen voldoet.
Registers bijgehouden → CIBG.
Ook in register of er beperkingen gelden.
Titelbescherming voor:
• Artsen;
• Tandarts;
• Apothekers;
• Gezondheidspsychologen;
• Psychotherapeuten;
• Fysio;
• Verloskundige;
• VPK.
Deze beroepen worden ‘artikel 3’ beroepen genoemd, omdat artikel 3 Wet BIG dit
systeem van registratie beschrijft.
De beroepsorganisatie van 8 artikel 3 beroepen mogen onder voorwaarden zelf
specialismen regelen → artikel 14 specialismen.
Pagina 3 van 36
, 5 VPK-specialismen:
• Preventieve zorg bij somatische aandoeningen;
• Acute zorg bij somatische aandoeningen;
• Intensieve zorg bij somatische aandoeningen;
• Chronische zorg bij somatische aandoeningen;
• Geestelijke gezondheidszorg.
Registratie → 5 jaar geldig, daarna herregistratie. Wel aantonen: dat vakkennis op peil is
gehouden en voldoende werkzaam in specialisme bent geweest.
Niet voldoende werkervaring? → Herregistratie redden door volgen van extra scholing.
Geen werkervaring? → Uitschrijven.
Artikel 34 beroepen: titelbescherming door opleiding wie aan opleidingseisen voldoet
mag titel uitvoeren. (Voorbeeld: mondhygiëniste, optometristen, VZ-IG, logopedist,
apotheker assistent, diëtisten, ergotherapeuten, radiologisch laborant, orthoptisten,
klinisch fysici.)
Apart geregeld in algemene maatregel van bestuur (hierin staan
deskundigheidsgebieden en opleidingseisen van het beroep beschreven). Maar geen
wettelijke registratie.
Wet BIG: 13 voorbehouden handelingen die alleen door arts, soms door tandarts of
verloskundige zelfstandig mogen worden verricht.
Iedereen is vrij handelingen op gebied van individuele gezondheidszorg te verrichten.
Systeem voorbehouden handelingen geldt alleen voor beroepsmatig handelen (dus als
partner insuline bij vrouw spuit, valt dit er niet onder.)
Bevoegdheid binnen eigen deskundigen terrein.
Verloskundige mag wel bekkenbodem ruptuur hechten maar geen hoofdwond.
Heelkundige handelingen Arts, verloskundige, tandarts.
Endoscopieën Arts
Katheterisaties Arts, verloskundige
Puncties Arts, verloskundige, VPK-specialisten
Injecties Arts, tandarts, verloskundige, VPK-
specialisten.
Narcose brengen Artsen, tandarts
Gebruik röntgen app. & radioactieve stof Arts, tandarts
Electieve cardioversie Arts
Defibrillatie Arts
Elektro convulsie therapie Arts
Kunstmatige bevruchting Arts
Steenvergruizing voor geneeskundige Arts
doeleinden
Voorschrijven van UR-geneesmiddelen Arts, tandarts, verloskundige, en VPK met
specifieke nascholing eisen.
Pagina 4 van 36
