Deel 1: Industrie
Eén van de belangrijkste ruimtegebruikers die op aarde voorkomt is de industrie die tot de
secundaire sector wordt gerekend.
− De industrie heeft een enorme omwenteling in de landbouwmaatschappij van de
Middeleeuwen aangebracht en is in een voortdurende verandering.
− Ze leverde lange tijd een belangrijke tewerkstelling.
− De welvaart in de Westerse samenlevingen is in belangrijke mate gestoeld op de
inkomsten uit deze sector.
1 Hoofdstuk 1: Industrie in de eerste graad
1.1 Inleiding
Opdracht: Beschrijf de activiteiten van de steenvormer in Longido zo nauwkeurig mogelijk.
Wat produceert hij?
Hij gebruikt klei uit zijn tuin waarmee hij
adobestenen maakt. Deze stenen moeten niet
gebakken worden zoals bakstenen. Adobestenen zijn
niet-gebakken kleistenen die hard worden omdat ze
gedroogd worden in de zon.
Waar en hoe produceert hij?
In zijn achtertuin. Hij produceert deze met zijn
handen (handenarbeid). De klei wordt vermengd
met water. Dit mengsel wordt in een houden matrijs gedaan. Daarna wordt de natte steen uit
de matrijs geschud en gedroogd aan de zon.
,Welke hulpmiddelen heeft hij ter beschikking?
INPUT: Voornamelijk handenarbeid met zeer eenvoudige werktuigen: een schop, een
emmertje en een matrijs.
Hoeveel producten maakt hij dagelijks?
OUTPUT: 400 stenen per dag → jij kan voorlopig nog voldoen aan de vraag van de locale
markt.
Hij verwerkt klei (= grondstof) tot adobestenen (= fabricaat of afgewerkt product).
We spreken over huisnijverheid.
1.2 Huisnijverheid
We spreken over huisnijverheid
− Thuis of in een kleine werkplaats
− (Zeer) kleine hoeveelheden
− Zeer veel handenarbeid
− Zeer eenvoudig productieproces: weinig kennis en machines is vereist.
− Wanneer?
o In West-Europa: Periode voor de industriële revolutie.
o Ontwikkelingslanden: nu nog steeds
We spreken over huisnijverheid.
Huisnijverheid = het maken van producten thuis. Huisnijverheid is een voorloper van industrie.
Ander voorbeeld van huisnijverheid:
o Spinnen van vlas in de omgeving van Kortrijk (vroeger),
o Weven van tapijten in India,
o Maken van traditionele kledingstukken in Andeslanden
o Maken van souvenirs voor buitenlandse toeristen in Kenia.
o Het pellen van garnalen
1
,1.3 Industrie
− Industrie = De verwerking van grondstoffen (afkomstig van mijn- en landbouw) tot
halffabricaten of fabricaten:
− in bedrijfsgebouwen (fabrieken)
− in grote hoeveelheden (massaproductie)
− met behulp van door drijfkracht aangedreven machines.
− Het is een complex productieproces!
➔ Industrie vormt dus een onderdeel van de secundaire sector.
− Traditioneel worden alle economische sectoren in een land gegroepeerd in 3 sectoren:
- primaire sector: landbouw, visserij en bosbouw
- secundaire sector: mijnbouw, industrie (bouw, gas, water,
elektriciteit)
- tertiaire sector: handel, vervoer en diensten
− Soms (en op studentniveau) wordt nog een quartaire sector onderscheiden. Hier gaat het
om de niet-commerciële dienstverlening zoals openbaar bestuur, defensie, onderwijs,
zorg, openbare orde en sociale zekerheid.
MAAR: steeds moeilijker om een onderscheid te maken tussen:
− De verschillende sectoren
− Industrie en ambachten
Industrie = moeilijk af te bakenen begrip → In België worden de bouw, mijnbouw, en de
productie van gas, water en elektriciteit ook tot de industriële sector gerekend!
1.4 Hoe herken je een industrielandschap?
1.4.1 Havenlandschap
Opdracht: Welke landschapselementen zijn typisch voor een havenlandschap?
Schelde, dokken, walkranen (die niet op wieltjes staan!), opslagplaatsen (magazijnen,
graansilo’s, loodsen), aan
2
, In een industrielandschap zijn typische landschapselementen aanwezig:
− Opslagplaatsen voor grondstoffen, fabrieksgebouwen, afvoerwegen voor energie en
grondstoffen, pijpleidingen, hoogspanningsleidingen kanalen, spoorwegen,
autowegen, etc.
1.4.2 Oud en nieuw industrielandschap
Definitie
Doorheen de tijd evolueerde die elementen zodat je kan spreken van een oud en een nieuw
industrielandschap.
Opdracht: Welke kenmerken zijn typisch voor een oud industrielandschap (links) en een
nieuw industrielandschap (rechts)?
Extra: Brepols is een drukkerij. Vroeger gelegen op de plaats waar nu Turnova (Turnhout) is.
Brepols is nu nog steeds een drukkerij. Nu gelegen op een industrieterrein.
Oud industrielandschap Nieuw industrielandschap
− Het was niet belangrijk dat een − Het is belangrijk dat een fabriek
fabriek schoonheid uitstraalde. schoonheid uitstraalt.
− Weinig ruimte/aandacht voor − Veel ruimte/aandacht voor
groen. groen.
− Niet gestructureerd: midden − Veel structuur: gelokaliseerd op
tussen de bewoning bedrijventerreinen.
− Opvallende fabrieksgebouwen en − Gelijkaardige
schoorstenen (meer vervuiling!) fabrieksgebouwen.
− Basisindustrie. − Verwerkende industrie.
Extra voorbeelden:
− Soudal = Éen van de weinige bedrijven waar ze nog producten maken in Turnhout.
o Soudal behoort tot nieuwe industrielandschap.
− Miko = Ingepland in de stad, schoorstenen en geurhinder.
o Miko plaatsen we dus eerder bij een oud industrielandschap.
− Katoen Natie = Maakt van een product uit de basisindustrie (Nafta) polyethyleen
korrels.
o Verwerkende industrie
3
Eén van de belangrijkste ruimtegebruikers die op aarde voorkomt is de industrie die tot de
secundaire sector wordt gerekend.
− De industrie heeft een enorme omwenteling in de landbouwmaatschappij van de
Middeleeuwen aangebracht en is in een voortdurende verandering.
− Ze leverde lange tijd een belangrijke tewerkstelling.
− De welvaart in de Westerse samenlevingen is in belangrijke mate gestoeld op de
inkomsten uit deze sector.
1 Hoofdstuk 1: Industrie in de eerste graad
1.1 Inleiding
Opdracht: Beschrijf de activiteiten van de steenvormer in Longido zo nauwkeurig mogelijk.
Wat produceert hij?
Hij gebruikt klei uit zijn tuin waarmee hij
adobestenen maakt. Deze stenen moeten niet
gebakken worden zoals bakstenen. Adobestenen zijn
niet-gebakken kleistenen die hard worden omdat ze
gedroogd worden in de zon.
Waar en hoe produceert hij?
In zijn achtertuin. Hij produceert deze met zijn
handen (handenarbeid). De klei wordt vermengd
met water. Dit mengsel wordt in een houden matrijs gedaan. Daarna wordt de natte steen uit
de matrijs geschud en gedroogd aan de zon.
,Welke hulpmiddelen heeft hij ter beschikking?
INPUT: Voornamelijk handenarbeid met zeer eenvoudige werktuigen: een schop, een
emmertje en een matrijs.
Hoeveel producten maakt hij dagelijks?
OUTPUT: 400 stenen per dag → jij kan voorlopig nog voldoen aan de vraag van de locale
markt.
Hij verwerkt klei (= grondstof) tot adobestenen (= fabricaat of afgewerkt product).
We spreken over huisnijverheid.
1.2 Huisnijverheid
We spreken over huisnijverheid
− Thuis of in een kleine werkplaats
− (Zeer) kleine hoeveelheden
− Zeer veel handenarbeid
− Zeer eenvoudig productieproces: weinig kennis en machines is vereist.
− Wanneer?
o In West-Europa: Periode voor de industriële revolutie.
o Ontwikkelingslanden: nu nog steeds
We spreken over huisnijverheid.
Huisnijverheid = het maken van producten thuis. Huisnijverheid is een voorloper van industrie.
Ander voorbeeld van huisnijverheid:
o Spinnen van vlas in de omgeving van Kortrijk (vroeger),
o Weven van tapijten in India,
o Maken van traditionele kledingstukken in Andeslanden
o Maken van souvenirs voor buitenlandse toeristen in Kenia.
o Het pellen van garnalen
1
,1.3 Industrie
− Industrie = De verwerking van grondstoffen (afkomstig van mijn- en landbouw) tot
halffabricaten of fabricaten:
− in bedrijfsgebouwen (fabrieken)
− in grote hoeveelheden (massaproductie)
− met behulp van door drijfkracht aangedreven machines.
− Het is een complex productieproces!
➔ Industrie vormt dus een onderdeel van de secundaire sector.
− Traditioneel worden alle economische sectoren in een land gegroepeerd in 3 sectoren:
- primaire sector: landbouw, visserij en bosbouw
- secundaire sector: mijnbouw, industrie (bouw, gas, water,
elektriciteit)
- tertiaire sector: handel, vervoer en diensten
− Soms (en op studentniveau) wordt nog een quartaire sector onderscheiden. Hier gaat het
om de niet-commerciële dienstverlening zoals openbaar bestuur, defensie, onderwijs,
zorg, openbare orde en sociale zekerheid.
MAAR: steeds moeilijker om een onderscheid te maken tussen:
− De verschillende sectoren
− Industrie en ambachten
Industrie = moeilijk af te bakenen begrip → In België worden de bouw, mijnbouw, en de
productie van gas, water en elektriciteit ook tot de industriële sector gerekend!
1.4 Hoe herken je een industrielandschap?
1.4.1 Havenlandschap
Opdracht: Welke landschapselementen zijn typisch voor een havenlandschap?
Schelde, dokken, walkranen (die niet op wieltjes staan!), opslagplaatsen (magazijnen,
graansilo’s, loodsen), aan
2
, In een industrielandschap zijn typische landschapselementen aanwezig:
− Opslagplaatsen voor grondstoffen, fabrieksgebouwen, afvoerwegen voor energie en
grondstoffen, pijpleidingen, hoogspanningsleidingen kanalen, spoorwegen,
autowegen, etc.
1.4.2 Oud en nieuw industrielandschap
Definitie
Doorheen de tijd evolueerde die elementen zodat je kan spreken van een oud en een nieuw
industrielandschap.
Opdracht: Welke kenmerken zijn typisch voor een oud industrielandschap (links) en een
nieuw industrielandschap (rechts)?
Extra: Brepols is een drukkerij. Vroeger gelegen op de plaats waar nu Turnova (Turnhout) is.
Brepols is nu nog steeds een drukkerij. Nu gelegen op een industrieterrein.
Oud industrielandschap Nieuw industrielandschap
− Het was niet belangrijk dat een − Het is belangrijk dat een fabriek
fabriek schoonheid uitstraalde. schoonheid uitstraalt.
− Weinig ruimte/aandacht voor − Veel ruimte/aandacht voor
groen. groen.
− Niet gestructureerd: midden − Veel structuur: gelokaliseerd op
tussen de bewoning bedrijventerreinen.
− Opvallende fabrieksgebouwen en − Gelijkaardige
schoorstenen (meer vervuiling!) fabrieksgebouwen.
− Basisindustrie. − Verwerkende industrie.
Extra voorbeelden:
− Soudal = Éen van de weinige bedrijven waar ze nog producten maken in Turnhout.
o Soudal behoort tot nieuwe industrielandschap.
− Miko = Ingepland in de stad, schoorstenen en geurhinder.
o Miko plaatsen we dus eerder bij een oud industrielandschap.
− Katoen Natie = Maakt van een product uit de basisindustrie (Nafta) polyethyleen
korrels.
o Verwerkende industrie
3
