Epidemiologie - 65000 in belgie ieder jaar, 165 per dag
- 40000 in vlaanderen, 100 per dag
- Meer mannen dan vrouwen 55/45
- 90 procent vaste tumoren 10 procent
hematologisch
- Gedurende heel het leven is de kans om kanker te
krijgen rond de 40 procent, meer bij mannen,
minder bij vrouwen
- Top 5: borst prostaat CRC long
- Daling sterfe -> verbetering long tumors en borst :
- Vrouwen neemt wel toe in categorie long kanker
Random shizzle - Chemische carcinogenen zijn niet altjd
dosisgebonden
- 1 miljard cellen in kubische cm kanker
- Skipper weten -> verdubbelingstjd is constant ->
log ritme:
- Log-kill: Elke chemo kuur dood een constante log
fracte:
- MAAR niet alle cellen zijn constant in groei fase ->
nutrite status etc: 3 fases, lag fase, log fase,
statonary fase
- Zichtbare tumoren zijn dus meestal al in statonary
fase -> geen deling meer -> slecht vatbaar voor
chemo
- Metastasen -> begin curve -> goed vatbaar voor
chemo
- Chemotherapie kan ook stmulerend werken ->
eerst doding maar na stop therapie fare up met
stamcellen en TAMS
Ecosysteemconcept - Kanker is niet enkel kanker cellen
- Mix van gastheer cellen er bij
- Zonder gastheer cellen is de kanker niet invasief etc
- Tumor associated host cells
- Lokale acte -> gast heer cellen ter plaatse
- Algemene acte -> gast heer cellen op afstand
gebruiken
- Gemobiliseerde macrofaag = TAM , tumor
associated macrophages: M1 -> tumor supressie,
M2 -> tumor promote
- Vetcellen -> meer invasie door proteasen producte
- Pericyten -> gatekeepers metastatsch potenteel ->
houdt bloedvaten stabiel: Hoe meer pericyten hoe
minder agressief
- Dormant cells -> zeer late metastasen die op de
loer liggen in beenmerg
Kankerstamcellen - Zeer weinig gediferenteerd
- Enige die kunnen invaderen en stofen aanmaken
- Stamcel doden -> genezing?
,Diagnostek - 2 stappen, primaire tumor staging en metas
opsporen
- Goede anamnese, werk, sociaal, familie, RF
- KO niet alleen technisch, systemisch, performance
status
- ECOG schaal -> op 0-4, 0 is normaal: 2 is 50 procent
bedlederig, 4 is 100 procent bedlederig
- Karnofsky schaal 0-100: 100 is perfect, 0 is dood
- Tumormerkers enkel voor behandeling follow up
niet voor diagnose: Max 1 aanvragen ( Wet )
- Belangrijkste is de histologie of cytologie!
- Metastases followup ( na behandeling dus )
opzoeken -> enkel bij klachten! Niet systematsch:
Enkele uitzonderingen
- Metastases, accidentele vondst, van onbekende
oorsprong , vaak in de lever klier bot
Staging - T van 1 tot 4
- N 1-3
- M 0 of 1
- Stadium bepaling -> stadium 1 of 2 is gewoon t1 of
t2, stadium 3 is t3 of n1 , stadium 4 is m1 of t4
- cTNM en pTNM -> na clinic en na patho
- ypTNM -> na behandeling
- Gradering van diferentate -> g0-g4, 4 is
ongediferenteerd
Behandeling - Niet op basis van ontstaan
- Op basis van moleculaire eigenschappen
Deming circle: proact -> react-> plan -> - Lokaal: RT of heelkunde
do-> check - Systemisch: medisch/chemo
- Locoregionaal: Heelkunde EN RT
- Sommige tumoren zijn ALTIJD uitgezaaid: SCLS,
ewing, hematologische tumoren -> obligaat
medische therapie
- Neoadjuvant -> tumor kleiner maken voor
heelkunde
- Curatef -> maximale behandeling ondanks tjdelijk
verlies QUALY: Nooit afzwakken behandeling owv
bijwerkingen
- Palliatef -> maximale QUALY, sympoomcontrole
balans levensverlenging en kwaliteits verlenging
Chemotherapie - Combineren verschillende klasses
Hormonentherapie - Anthormonen
- Enkel voor hormoongevoelige tumor
- Procentueel van de cellen in tumor die gevoellig
zijn: Uitgedrukt in procent:
- Aantal receptoren is niet gecorreleerd met
gevoeligheid aan hormonale manipulates
- Metas of evolute -> hormonen kunnen wel of niet
, meer werken
- Vaak combinate om volledige blok te hebben
- Hormonen therapie en chemo werkt vaak
antagonistsch
Moleculair doelgerichte behandeling - Signaal transducte: aaneenschakeling van eiwiten
en enzymen
- Vaak in kankercel en normale cel
- Mabs versus Nibs EXAMEN
1: Mabs -> grote molecules, enkel IV, geraken niet
in de cel, alleen op receptoren
2: NIBS -> small molecules, oraal kan, in de cel,
enzym stoppen in de cel
- EGFR aanwezigheid -> slechte prognose
- EGFR blok ( minstens 10 procent ) werkt enkel
indien KRAS niet gemuteerd is: Escape pathway!
- Bijwerkingen: vooral indien combo met RT
- Herceptne -> borst kanker met her of neu
expressie
- Nog onduidelijk of het stamkankercellen kan
bereiken
- Soms antagonisme met chemo
Immunotherapie - Afweer gastheer stmuleren tegen tumor
- Vaccinates, cytokines stmulate
- Ipilimumab bij melanoom
Gentherapie - Fout in gen corrigeren
- Veeel onderzoek weinig resultaat
- Moeilijk om gen ter plaatse te krijgen
Ondersteunende behandeling - Psycho sociaal
- Medisch -> bijwerkingen opvangen
- Bijwerkingen bepalen vaak al of niet doorzeten
behandeling
Complementaire behandeling - Vaak kwakzalverij
- Gevaar op interacte met klassieke middelen: Vit C
pompelmoes
- Financiele schade
- Stoppen curateve therapie hierdoor
- Niet bestrafend ageren
Complicates kanker - Symptomatsch werken niet etologisch bij
complicates
- Oncologische urgentes: complicates die dringende
therapie vereisen: Levensbedreigend of zeer
ingrijpend op qualy
Paraneoplasie - Geassocieerd met kanker maar niet rechtstreeks
veroorzaakt door zijn efecten
- Uitsluitngsdiagnose!
- Reageert vaak ook op behandeling van primaire
tumor
- Kan soms eerste symptoom van kanker zijn
, - Is meest storend efect van kanker bij veel
patenten
- 2 soorten:
1: Secrete van acteve substantes : endocriene
PNS
2: Vorming AL -> neurologische PNS: Kan
reversiebel zijn maar meestal niet:
Neurologische PNS kan ook door substances
zijn of defcientes
- Vaak onbekend etologie
- Incidente is vrij laag, behalve voor cachexie
Palliate - 40 procent van alle kanker patenten sterven aan
kanker
- Elk ziekenhuis verplicht palliatef support team
- Minstens verpleegkundige, arts, psycholoog
- Niet altjd rechstreeks betrokken tot behandeling
en verzorging: Supporteve functe
Les 2 infecties
Random shizzle - Vaak fulminanter verloop en meer complicates
- Alles suckt wa meer
- Neutrofele functe gedaald bij diabetes mellitus
- Immunosenescente: afname cellulaire en
humorale immuniteit, minder Igg producte, minder
afniteit, meer auto antlichamen, idiopathische
CD4 penie
CAP 2 - S pneumoniae
- H infuenza
- Moraxella
- S aureas en gram neg
- Weinig koorts
- Sputum cultuur niet de moeite, 25 procent
- 1ste keuze amoxyclav of cefuroxime axetl
- 2de keuze moxi bij allergie of 3dagen failure
Pneumokokken en infuenz - Hogere incidente bij oudjes
- Vaccinates PK helpen goed na 65j en
kostenefectef
- Herd immunity met geconjugeerd vaccin
- Infuenzavaccin in 60 procent preventef -> en helpt
met complicates zoals s aureus pneumoie
Nosocomiale pneumonie buiten - Redenen:
ziekenhuis 1: Verouderen bevolking
2: Minder hospitalisates meer ambulant
3: Populate at risk is vergroot
UWI - Meer asymptomatsche bacteriurie
- 40000 in vlaanderen, 100 per dag
- Meer mannen dan vrouwen 55/45
- 90 procent vaste tumoren 10 procent
hematologisch
- Gedurende heel het leven is de kans om kanker te
krijgen rond de 40 procent, meer bij mannen,
minder bij vrouwen
- Top 5: borst prostaat CRC long
- Daling sterfe -> verbetering long tumors en borst :
- Vrouwen neemt wel toe in categorie long kanker
Random shizzle - Chemische carcinogenen zijn niet altjd
dosisgebonden
- 1 miljard cellen in kubische cm kanker
- Skipper weten -> verdubbelingstjd is constant ->
log ritme:
- Log-kill: Elke chemo kuur dood een constante log
fracte:
- MAAR niet alle cellen zijn constant in groei fase ->
nutrite status etc: 3 fases, lag fase, log fase,
statonary fase
- Zichtbare tumoren zijn dus meestal al in statonary
fase -> geen deling meer -> slecht vatbaar voor
chemo
- Metastasen -> begin curve -> goed vatbaar voor
chemo
- Chemotherapie kan ook stmulerend werken ->
eerst doding maar na stop therapie fare up met
stamcellen en TAMS
Ecosysteemconcept - Kanker is niet enkel kanker cellen
- Mix van gastheer cellen er bij
- Zonder gastheer cellen is de kanker niet invasief etc
- Tumor associated host cells
- Lokale acte -> gast heer cellen ter plaatse
- Algemene acte -> gast heer cellen op afstand
gebruiken
- Gemobiliseerde macrofaag = TAM , tumor
associated macrophages: M1 -> tumor supressie,
M2 -> tumor promote
- Vetcellen -> meer invasie door proteasen producte
- Pericyten -> gatekeepers metastatsch potenteel ->
houdt bloedvaten stabiel: Hoe meer pericyten hoe
minder agressief
- Dormant cells -> zeer late metastasen die op de
loer liggen in beenmerg
Kankerstamcellen - Zeer weinig gediferenteerd
- Enige die kunnen invaderen en stofen aanmaken
- Stamcel doden -> genezing?
,Diagnostek - 2 stappen, primaire tumor staging en metas
opsporen
- Goede anamnese, werk, sociaal, familie, RF
- KO niet alleen technisch, systemisch, performance
status
- ECOG schaal -> op 0-4, 0 is normaal: 2 is 50 procent
bedlederig, 4 is 100 procent bedlederig
- Karnofsky schaal 0-100: 100 is perfect, 0 is dood
- Tumormerkers enkel voor behandeling follow up
niet voor diagnose: Max 1 aanvragen ( Wet )
- Belangrijkste is de histologie of cytologie!
- Metastases followup ( na behandeling dus )
opzoeken -> enkel bij klachten! Niet systematsch:
Enkele uitzonderingen
- Metastases, accidentele vondst, van onbekende
oorsprong , vaak in de lever klier bot
Staging - T van 1 tot 4
- N 1-3
- M 0 of 1
- Stadium bepaling -> stadium 1 of 2 is gewoon t1 of
t2, stadium 3 is t3 of n1 , stadium 4 is m1 of t4
- cTNM en pTNM -> na clinic en na patho
- ypTNM -> na behandeling
- Gradering van diferentate -> g0-g4, 4 is
ongediferenteerd
Behandeling - Niet op basis van ontstaan
- Op basis van moleculaire eigenschappen
Deming circle: proact -> react-> plan -> - Lokaal: RT of heelkunde
do-> check - Systemisch: medisch/chemo
- Locoregionaal: Heelkunde EN RT
- Sommige tumoren zijn ALTIJD uitgezaaid: SCLS,
ewing, hematologische tumoren -> obligaat
medische therapie
- Neoadjuvant -> tumor kleiner maken voor
heelkunde
- Curatef -> maximale behandeling ondanks tjdelijk
verlies QUALY: Nooit afzwakken behandeling owv
bijwerkingen
- Palliatef -> maximale QUALY, sympoomcontrole
balans levensverlenging en kwaliteits verlenging
Chemotherapie - Combineren verschillende klasses
Hormonentherapie - Anthormonen
- Enkel voor hormoongevoelige tumor
- Procentueel van de cellen in tumor die gevoellig
zijn: Uitgedrukt in procent:
- Aantal receptoren is niet gecorreleerd met
gevoeligheid aan hormonale manipulates
- Metas of evolute -> hormonen kunnen wel of niet
, meer werken
- Vaak combinate om volledige blok te hebben
- Hormonen therapie en chemo werkt vaak
antagonistsch
Moleculair doelgerichte behandeling - Signaal transducte: aaneenschakeling van eiwiten
en enzymen
- Vaak in kankercel en normale cel
- Mabs versus Nibs EXAMEN
1: Mabs -> grote molecules, enkel IV, geraken niet
in de cel, alleen op receptoren
2: NIBS -> small molecules, oraal kan, in de cel,
enzym stoppen in de cel
- EGFR aanwezigheid -> slechte prognose
- EGFR blok ( minstens 10 procent ) werkt enkel
indien KRAS niet gemuteerd is: Escape pathway!
- Bijwerkingen: vooral indien combo met RT
- Herceptne -> borst kanker met her of neu
expressie
- Nog onduidelijk of het stamkankercellen kan
bereiken
- Soms antagonisme met chemo
Immunotherapie - Afweer gastheer stmuleren tegen tumor
- Vaccinates, cytokines stmulate
- Ipilimumab bij melanoom
Gentherapie - Fout in gen corrigeren
- Veeel onderzoek weinig resultaat
- Moeilijk om gen ter plaatse te krijgen
Ondersteunende behandeling - Psycho sociaal
- Medisch -> bijwerkingen opvangen
- Bijwerkingen bepalen vaak al of niet doorzeten
behandeling
Complementaire behandeling - Vaak kwakzalverij
- Gevaar op interacte met klassieke middelen: Vit C
pompelmoes
- Financiele schade
- Stoppen curateve therapie hierdoor
- Niet bestrafend ageren
Complicates kanker - Symptomatsch werken niet etologisch bij
complicates
- Oncologische urgentes: complicates die dringende
therapie vereisen: Levensbedreigend of zeer
ingrijpend op qualy
Paraneoplasie - Geassocieerd met kanker maar niet rechtstreeks
veroorzaakt door zijn efecten
- Uitsluitngsdiagnose!
- Reageert vaak ook op behandeling van primaire
tumor
- Kan soms eerste symptoom van kanker zijn
, - Is meest storend efect van kanker bij veel
patenten
- 2 soorten:
1: Secrete van acteve substantes : endocriene
PNS
2: Vorming AL -> neurologische PNS: Kan
reversiebel zijn maar meestal niet:
Neurologische PNS kan ook door substances
zijn of defcientes
- Vaak onbekend etologie
- Incidente is vrij laag, behalve voor cachexie
Palliate - 40 procent van alle kanker patenten sterven aan
kanker
- Elk ziekenhuis verplicht palliatef support team
- Minstens verpleegkundige, arts, psycholoog
- Niet altjd rechstreeks betrokken tot behandeling
en verzorging: Supporteve functe
Les 2 infecties
Random shizzle - Vaak fulminanter verloop en meer complicates
- Alles suckt wa meer
- Neutrofele functe gedaald bij diabetes mellitus
- Immunosenescente: afname cellulaire en
humorale immuniteit, minder Igg producte, minder
afniteit, meer auto antlichamen, idiopathische
CD4 penie
CAP 2 - S pneumoniae
- H infuenza
- Moraxella
- S aureas en gram neg
- Weinig koorts
- Sputum cultuur niet de moeite, 25 procent
- 1ste keuze amoxyclav of cefuroxime axetl
- 2de keuze moxi bij allergie of 3dagen failure
Pneumokokken en infuenz - Hogere incidente bij oudjes
- Vaccinates PK helpen goed na 65j en
kostenefectef
- Herd immunity met geconjugeerd vaccin
- Infuenzavaccin in 60 procent preventef -> en helpt
met complicates zoals s aureus pneumoie
Nosocomiale pneumonie buiten - Redenen:
ziekenhuis 1: Verouderen bevolking
2: Minder hospitalisates meer ambulant
3: Populate at risk is vergroot
UWI - Meer asymptomatsche bacteriurie
