Historische Context 3
Duitsland 1871-1945
Deelcontext 1 Duitse keizerrijk (1871-1918)
In 1871 ontstond in Europa een nieuwe grootmacht: het Duitse Rijk. De directe
aanleiding hiervan was de overwinning tijdens de Frans-Duitse oorlog (1870-1871).
Maar er was ook zeker baat bij de grote nationalistische gevoelens onder de
Duitsers. Het eenwordingsproces van de Duitse staten stond onder leiding van
Pruisen, het was dan ook hun koning die tot keizer gekroond werd. Bovendien werd
Otto von Bismarck, een Duitse politicus, de eerste regeringsleider.
De kroning vond plaats in Versailles, het hart van wat ooit de Franse monarchie was
geweest. Dit was symbolisch bedoelt, ze wilde laten zien dat niet Frankrijk maar
Duitsland de sterkste staat op het Europese vasteland was. Het Duitse Rijk was op
verscheidene vlakken sterk:
● Economisch, dankzij de snelle industrialisatie kwamen er veel banen op de
Duitse arbeidsmarkt. Er werden spoorwegen en stoomfabrieken gebouwd.
Duitsland concurreerde met Groot-Brittannië, de machtigste industriestaat van
de wereld.
● Politiek en militair was het Duitse Keizerrijk een grootmacht, hoewel ze grote
buurlanden hadden. Bismarcks politiek was erop gericht het bestaande
machtsevenwicht te handhaven door middel van alliantiepolitiek. Door met
verschillende staten vriendschappen te sluiten, voorkwam hij dat alle
Europese staten tegen het Duitse Rijk zouden samenspannen.
Bij de kroning van keizer Wilhelm 2 (in 1888) en het ontslag van Bismarck (1890)
begon er een nieuw tijdperk waarin Duitsland een belangrijkere plek wilde innemen
op het wereldtoneel. Deze Duitse Weltpolitik was in eerste instantie gericht op het
creëren van overzees rijk, vanwege economische groei die het zou brengen. De
industrie had overzeese grondstoffen nodig, en ze waren nuttig als afzetgebieden.
Ze begonnen aan modern imperialisme. Dit was voor de Duitsers wel lastig, omdat
er nog weinig gebieden beschikbaar waren. Daarom organiseerde ze de Conferentie
van Berlijn om te overleggen hoe de westerse landen Afrika gingen verdelen.
, De Weltpolitik was geen succes, dus ging Duitsland zich richten op het Europese
continent. Met name Oost-Europa.
Het militarisme groeide, dit is terug te zien in onder meer de Vlootwet (van 1898), de
wet maakte een grote groei in oorlogsschepen mogelijk. Alles samen (economische
groei, groeiende militarisme en de Vlootwet) zorgde voor een gespannen klimaat in
Europa waarin grootmachten van bondgenootschappen hun positie probeerde te
versterken.
Rivaliteit in Europa nam toe, doordat:
● machtsverhoudingen veranderen (de machtsgroei Duitsland)
● opkomst nationalisme
● opkomst militaristische ideeën
● totstandkoming van grote bondgenootschappen die elkaar vijandig gezind
waren.
De rivaliteit kwam tot uitbarsting in de Eerste wereldoorlog, 1914. Een totale oorlog
waarin zowel soldaten als burgers betrokken waren. In herfst 1918 leidde de enorme
verliezen aan mensenlevens en middelen tot steeds meer onvrede onder de Duitse
bevolking wat uitliep in een opstand en zelfs een revolutie. Het Duitse Rijk had de
oorlog verloren en op 11 november 1918 werd de wapenstilstand getekend door de
regering van dit nieuwe Duitsland.
De centralen waren onder leiding van Duitsland en de geallieerden waren vooral
Frankrijk, Engeland, Groot-Brittannië en Rusland)
Deelcontext 2 Republiek van Weimar (1919-1933)
Toen op 9 november in Duitsland de republiek werd uitgeroepen was het hele land in
chaos. De oude adellijke en militaire elite besefte dat ze de oorlog verloren hadden,
en lieten het bestuur uit hun handen vallen. De sociaaldemocraten namen het
bestuur over, maar hadden geen regeringservaring. Het keizerrijk was namelijk geen
parlementaire democratie. De keizer bepaalde voorheen de smanestelling van de
regering, hierdoor had de conservatieve elite altijd veelmacht gehad. Met de nieuwe
grondwet (1919) veranderde dat. In de Republiek van Weimar bepaalde de Rijksdag
voortaan wie het land regeerde, en niet het staatshoofd.
Duitsland 1871-1945
Deelcontext 1 Duitse keizerrijk (1871-1918)
In 1871 ontstond in Europa een nieuwe grootmacht: het Duitse Rijk. De directe
aanleiding hiervan was de overwinning tijdens de Frans-Duitse oorlog (1870-1871).
Maar er was ook zeker baat bij de grote nationalistische gevoelens onder de
Duitsers. Het eenwordingsproces van de Duitse staten stond onder leiding van
Pruisen, het was dan ook hun koning die tot keizer gekroond werd. Bovendien werd
Otto von Bismarck, een Duitse politicus, de eerste regeringsleider.
De kroning vond plaats in Versailles, het hart van wat ooit de Franse monarchie was
geweest. Dit was symbolisch bedoelt, ze wilde laten zien dat niet Frankrijk maar
Duitsland de sterkste staat op het Europese vasteland was. Het Duitse Rijk was op
verscheidene vlakken sterk:
● Economisch, dankzij de snelle industrialisatie kwamen er veel banen op de
Duitse arbeidsmarkt. Er werden spoorwegen en stoomfabrieken gebouwd.
Duitsland concurreerde met Groot-Brittannië, de machtigste industriestaat van
de wereld.
● Politiek en militair was het Duitse Keizerrijk een grootmacht, hoewel ze grote
buurlanden hadden. Bismarcks politiek was erop gericht het bestaande
machtsevenwicht te handhaven door middel van alliantiepolitiek. Door met
verschillende staten vriendschappen te sluiten, voorkwam hij dat alle
Europese staten tegen het Duitse Rijk zouden samenspannen.
Bij de kroning van keizer Wilhelm 2 (in 1888) en het ontslag van Bismarck (1890)
begon er een nieuw tijdperk waarin Duitsland een belangrijkere plek wilde innemen
op het wereldtoneel. Deze Duitse Weltpolitik was in eerste instantie gericht op het
creëren van overzees rijk, vanwege economische groei die het zou brengen. De
industrie had overzeese grondstoffen nodig, en ze waren nuttig als afzetgebieden.
Ze begonnen aan modern imperialisme. Dit was voor de Duitsers wel lastig, omdat
er nog weinig gebieden beschikbaar waren. Daarom organiseerde ze de Conferentie
van Berlijn om te overleggen hoe de westerse landen Afrika gingen verdelen.
, De Weltpolitik was geen succes, dus ging Duitsland zich richten op het Europese
continent. Met name Oost-Europa.
Het militarisme groeide, dit is terug te zien in onder meer de Vlootwet (van 1898), de
wet maakte een grote groei in oorlogsschepen mogelijk. Alles samen (economische
groei, groeiende militarisme en de Vlootwet) zorgde voor een gespannen klimaat in
Europa waarin grootmachten van bondgenootschappen hun positie probeerde te
versterken.
Rivaliteit in Europa nam toe, doordat:
● machtsverhoudingen veranderen (de machtsgroei Duitsland)
● opkomst nationalisme
● opkomst militaristische ideeën
● totstandkoming van grote bondgenootschappen die elkaar vijandig gezind
waren.
De rivaliteit kwam tot uitbarsting in de Eerste wereldoorlog, 1914. Een totale oorlog
waarin zowel soldaten als burgers betrokken waren. In herfst 1918 leidde de enorme
verliezen aan mensenlevens en middelen tot steeds meer onvrede onder de Duitse
bevolking wat uitliep in een opstand en zelfs een revolutie. Het Duitse Rijk had de
oorlog verloren en op 11 november 1918 werd de wapenstilstand getekend door de
regering van dit nieuwe Duitsland.
De centralen waren onder leiding van Duitsland en de geallieerden waren vooral
Frankrijk, Engeland, Groot-Brittannië en Rusland)
Deelcontext 2 Republiek van Weimar (1919-1933)
Toen op 9 november in Duitsland de republiek werd uitgeroepen was het hele land in
chaos. De oude adellijke en militaire elite besefte dat ze de oorlog verloren hadden,
en lieten het bestuur uit hun handen vallen. De sociaaldemocraten namen het
bestuur over, maar hadden geen regeringservaring. Het keizerrijk was namelijk geen
parlementaire democratie. De keizer bepaalde voorheen de smanestelling van de
regering, hierdoor had de conservatieve elite altijd veelmacht gehad. Met de nieuwe
grondwet (1919) veranderde dat. In de Republiek van Weimar bepaalde de Rijksdag
voortaan wie het land regeerde, en niet het staatshoofd.
