Inhoud
DEELTOETS 1...........................................................................................................................................2
Hoorcollege 1.........................................................................................................................................2
Werkcollege 1.........................................................................................................................................2
HC2+3+4: Geschiedenis van de geografe...............................................................................................3
Hoorcollege 2.........................................................................................................................................4
Werkcollege 2.........................................................................................................................................5
HC5 + 6 Mondialisering in historisch perspectee....................................................................................7
HC7: Kapitalisme en marxisme.............................................................................................................10
Werkcollege 3.......................................................................................................................................12
HC8: Fordisme, kapitalisme en urbanisate: Fasen van kapitalisme en urbanisate..............................15
HC9: Agglomeratevoordelen: Economische geografe.........................................................................17
HC10 + 12 Landschappen van producte...............................................................................................19
DEELTOETS 2.........................................................................................................................................21
HC13.....................................................................................................................................................21
Werkcollege 6.......................................................................................................................................22
HC14: Consumpte van landschap en plaats.........................................................................................23
HC15: Ontwikkelingsgeografe..............................................................................................................25
HC16: Milieugeografe 1: Globaliiaton, Development and Sustainable Development........................28
Globaliiaton and politcs.....................................................................................................................28
HC17: Environmental Justce................................................................................................................29
Werkcollege 8.......................................................................................................................................31
HC18 Inleiding Politeke geografe 1.....................................................................................................32
HC19: Politek geografe 2: Mondialisering, ontwikkeling en migrate.................................................34
Werkcollege 9: Migrate en grenien.....................................................................................................36
HC20: Politeke geografe 3: Territorialiteit en uitsluitng.....................................................................37
HC21: Stadsgeografe 1: erstedelijking in vergelijkend perspectee....................................................39
Werkcollege 10: Megasteden...............................................................................................................40
HC22: Stadsgeografe 2: Ongelijkheid in steden: Segregate................................................................41
HC23: Stadsgeografe 3: Geografe van het alledaagse leven in de stad..............................................43
WC11: De alledaagse stad....................................................................................................................45
HC24: aesluitng van het vak.................................................................................................................45
1
,DEELTOETS 1
Hoorcollege 1
erschillende dimensies van plaats: (Cresswell 2009)
1. Locatie topograii
2. Materiele dimensie, locali
Fysieke omgeving (natuurlandschap, bebouwing/eysieke inrichtng)
Tastbare, waarneembare sporen van het maatschappelijk leven (i.e. winkels, trams etc.)
3. Subjecteve dimensie, sinsi of placi
Sense oe place reeers to the more nebulous meanings associated with a place: the eeelings and
emotons a place evokes. These meanings can be individual and based on personal biography or they
can be shared. Shared senses oe place are based on mediaton and representaton.
Riprisintatis: erbeelding van plaats
Betekenisgeving van ‘andere’ plekken gevormd door verhalen en beelden
Reproduceren van stereotype beeldvorming
Materiele kenmerken: stadslandschappen en iconische gebouwen
Doordat we weten wat toeristen willen iien, geven hun eoto’s niet de realiteit weer. Maar vormen
wij de realiteit naar hun wensen. Imagis shapi riality.
Werkcollege 1
• Wiit ji wat ir bidoild wordt mit subjictiei waarniming ean plaats? + Kun ji uitliggin
waarom waarnimingin ean plaats altjd subjictif zijn?
Omdat je altjd met een flter naar de wereld kijkt:
- Biologie: Menselijke iintuigen verbinden ons op verschillende manieren met de wereld en
bepalen dus onie percepte.
- Postton: relate tussen het waarnemende vak en het bekeken object. Posite van waaruit je
kijkt belangrijk.
- Cultural: verschillende culturen hebben verschillende perceptes.
• Bigrijp ji wat mintali kaartin zijn?
Hoef geen echte kaart te iijn, kan ook een gevoel betrefen.
Bestaat uit/ wordt beïnvloedt door:
- Posite: eysieke posite, individuele ervaringen, relate tot het geobserveerde en sociale
posite.
- Cultureel denkkader: Waar je waarde aan hecht door je cultuur, natonale/geografsche
identteit.
• Bigrijp ji wat ‘imaginatei giographiis’ zijn?
Een collectee gedeeld beeld over een gebied. Bijvoorbeeld stereotyperend beeld over
inwoners van de Bijlmer door niet-inwoners. Beelden iijn misschien niet juist, maar het
efect van het hebben van deie beelden wel.
• Kun ji hirkinnin wanniir hit om iin mintali kaart of iin imaginatei giography gaat?
- Mentale kaart is in je eigen hooed, hoe jij de wereld iiet. Is individueel en persoonlijk.
- Imaginatve geography is een door het collectee gevormd beeld van een plaats. Echter
kan je mentale kaart bijdragen aan een imaginatve geography.
2
,HC2+3+4: Geschiedenis van de geografe
Giograii als oirdrang
Men altjd beiig met het omschrijven van de wereld om ons heen.
Vroigi producti ean giograischi kinnis
erschillende stromingen in de anteke geografe
- Historiografsche, verhalende tradite (de studie van ‘chora’)
- Cartografsche-mathematsche tradite (de studie van ‘topos’)
- Perspectee: Kaart uit Italië plaatst Rome in het midden, christelijk perspectee
etnocentrisch perspectee -> kaarten iijn daarom altjd subjectee.
- Geograeen veel aaniien in de maatschappij.
- Europese ‘ontdekkingsreiiigers’ vanae 13e eeuw: Nieuwe impuls voor producte van
geografsche kennis en gericht op ‘bloeiende’ samenlevingen in het Oosten.
Moidir dir witinschappin
Periode van de verlichtng (18e eeuw) •
Systematsche verkenning: beschrijven hn verklaren
Humboldt’s Cosmos: holistsche benadering om plaats te begrijpen: betrekken van fora,
eauna en sociale aspecten oewel het unieke karakter van een gebied. erkenning niet in
dienst van de maatschappij maar werkte voor iichiele.
Relate tussen natuurlijke en sociale eigenschappen.
Giograii in stroomeirsnilling
Maatschappelijke dynamiek in de 19e eeuw
- Industrialisate, opkomst natestaat, socialisme en democratsering.
- Kolonialisme en imperialisme: Koloniale wedloop en het verdelen van de wereld.
Imaginatve geographies ondersteunen koloniale project.
Centrale rol voor de Geografe: met name in natestaten waar de behoefe van kennis over
het eigen land sterk toenam.
Hit Giograisch Expirimint
Geografsche wetenschapsbeoeeening 1890s – 1930s:
- Theorievorming over relate mens en natuurlijke omgeving
- Sterk beïnvloed door Darwin’s evolutetheorie On the origin oe species (1859)
- Opkomst anthropo-geografe, een deteministsche benadering: natuurlijke omgeving
vormt de mens, geografe bepaalt sociale verschijnselen en de samenleving.
- Ellen Sample & Elsworth Huntngton.
Giograii ‘in ixtrimis’
- De geboorte van de geopolitek.
- Geankerd in deterministsche iienswijie.
- Geograeen als politeke adviseurs van jonge natestaten: Ratiel, Mahan, Mackinder.
- Heartland thesis, pivot area.
- Duitsland: Karl Haushoeer (pan- regio’s) & optreden van Hitler.
Onschuldigi giograii
Geografsche theorievorming in diskrediet: na WO2 geografe geiien als slecht en pseudo-
wetenschap.
3
, erdwijnen van de Politeke Geografe
Heroverweging geografe als wetenschapsbeoeeening:
- Scheiding eysische en sociale geografe
Heroverweging relate mens-omgeving: Geen ruimte -> sociaal meer.
- erschillende alternateve benaderingen voor het determinisme
Virsplintiring ean hit eakgibiid
erschillende visies op de relate tussen mens en omgeving:
• De alles bepalende ruimte (fysisch ditirminismi):
- Ruimte -> sociaal: natuurlijke omgeving vormt de mens, geografe bepaalt sociale
verschijnselen en de samenleving.
• De ruimte als product van de mens (culturili giograii):
- Rechtlijnig tegenover deterministsche benaderingen: oluntarisme: mens vormt iijn
omgeving. Sociaal -> ruimte.
- Gericht op bestuderen van unieke eigenschappen van gebieden.
- Wereld als lappendeken van cultuurlandschappen.
• De universele ruimte (ruimtilijki analysi):
- Geografe als objecteve wetenschap
- Op ioek naar algemene geografe: Universele, geometrische ruimte als uitgangspunt.
Benadrukken van overeenkomsten en patronen.
- Nadruk op wetmatgheden & modelleren: ‘alles is meetbaar’, nieuwe technologieën.
- Waardevrije wetenschap.
• De persoonlijke ruimte (humanistschi giograii):
- Neemt persoonlijke ervaring van de mens als uitgangspunt: space -> place.
Place is een gevoelsmatg aegegrensd gebied, waarmee mensen een sterke binding
hebben. Space is de ruimte waarvan mensen wel kennis hebben, maar waarin men iich
niet direct thuis hoef te voelen. De tegenstelling tussen ruimte en plaats kan ieer
verschillend ervaren worden.
- Existentële relate tussen mens en plaats: ruimte alleen van relevant als het voor
mensen belangrijk is. Mens 1 met de omgeving. Plaats ankerpunt in mensen hun leven.
- Plaats als thuis, comeortabel, feld oe care.
• De ongelijke ruimte (fiministschi giograii):
- Kritek op de relate tussen de mens en iijn omgeving
- Aeieten tegen de dominante mannelijke iienswijie van de wereld.
- rouwen kunnen bepaalde plaatsen anders ervaren dan mannen -> coded spaces =
sociale verschillen iichtbaar in de ruimte.
- Aandacht vragen voor sociale verschillen en ongelijkheid.
• De gestructureerde ruimte (Marxistschi giograii):
- Kritek op objecteve wetenschap want dat stond in dienst van de politeke en
economische elite en liet iich niet genoeg leiden door sociale problemen.
- Onderioek moest iich richten op ongelijke ontwikkeling.
- Tegen de achtergrond van mondialisering.
- Structuralistsche benadering hoort hierbij: ruimtelijke diferentate geen ‘objectee’
gegeven, maar geproduceerd. Functe van plaatsen in euncte van mondiaal systeem.
Hoorcollege 2
Ditirminismi is een flosofsch concept dat stelt dat elke gebeurtenis oe stand van iaken
verooriaakt is door eerdere gebeurtenissen volgens de causale weten die de wereld regelen en
beheersen (Wikipedia). Geograeen legden de nadruk op 1 eactor, de eysisch-geografsche omgeving,
vandaar het fysisch-ditirminismi.
4
DEELTOETS 1...........................................................................................................................................2
Hoorcollege 1.........................................................................................................................................2
Werkcollege 1.........................................................................................................................................2
HC2+3+4: Geschiedenis van de geografe...............................................................................................3
Hoorcollege 2.........................................................................................................................................4
Werkcollege 2.........................................................................................................................................5
HC5 + 6 Mondialisering in historisch perspectee....................................................................................7
HC7: Kapitalisme en marxisme.............................................................................................................10
Werkcollege 3.......................................................................................................................................12
HC8: Fordisme, kapitalisme en urbanisate: Fasen van kapitalisme en urbanisate..............................15
HC9: Agglomeratevoordelen: Economische geografe.........................................................................17
HC10 + 12 Landschappen van producte...............................................................................................19
DEELTOETS 2.........................................................................................................................................21
HC13.....................................................................................................................................................21
Werkcollege 6.......................................................................................................................................22
HC14: Consumpte van landschap en plaats.........................................................................................23
HC15: Ontwikkelingsgeografe..............................................................................................................25
HC16: Milieugeografe 1: Globaliiaton, Development and Sustainable Development........................28
Globaliiaton and politcs.....................................................................................................................28
HC17: Environmental Justce................................................................................................................29
Werkcollege 8.......................................................................................................................................31
HC18 Inleiding Politeke geografe 1.....................................................................................................32
HC19: Politek geografe 2: Mondialisering, ontwikkeling en migrate.................................................34
Werkcollege 9: Migrate en grenien.....................................................................................................36
HC20: Politeke geografe 3: Territorialiteit en uitsluitng.....................................................................37
HC21: Stadsgeografe 1: erstedelijking in vergelijkend perspectee....................................................39
Werkcollege 10: Megasteden...............................................................................................................40
HC22: Stadsgeografe 2: Ongelijkheid in steden: Segregate................................................................41
HC23: Stadsgeografe 3: Geografe van het alledaagse leven in de stad..............................................43
WC11: De alledaagse stad....................................................................................................................45
HC24: aesluitng van het vak.................................................................................................................45
1
,DEELTOETS 1
Hoorcollege 1
erschillende dimensies van plaats: (Cresswell 2009)
1. Locatie topograii
2. Materiele dimensie, locali
Fysieke omgeving (natuurlandschap, bebouwing/eysieke inrichtng)
Tastbare, waarneembare sporen van het maatschappelijk leven (i.e. winkels, trams etc.)
3. Subjecteve dimensie, sinsi of placi
Sense oe place reeers to the more nebulous meanings associated with a place: the eeelings and
emotons a place evokes. These meanings can be individual and based on personal biography or they
can be shared. Shared senses oe place are based on mediaton and representaton.
Riprisintatis: erbeelding van plaats
Betekenisgeving van ‘andere’ plekken gevormd door verhalen en beelden
Reproduceren van stereotype beeldvorming
Materiele kenmerken: stadslandschappen en iconische gebouwen
Doordat we weten wat toeristen willen iien, geven hun eoto’s niet de realiteit weer. Maar vormen
wij de realiteit naar hun wensen. Imagis shapi riality.
Werkcollege 1
• Wiit ji wat ir bidoild wordt mit subjictiei waarniming ean plaats? + Kun ji uitliggin
waarom waarnimingin ean plaats altjd subjictif zijn?
Omdat je altjd met een flter naar de wereld kijkt:
- Biologie: Menselijke iintuigen verbinden ons op verschillende manieren met de wereld en
bepalen dus onie percepte.
- Postton: relate tussen het waarnemende vak en het bekeken object. Posite van waaruit je
kijkt belangrijk.
- Cultural: verschillende culturen hebben verschillende perceptes.
• Bigrijp ji wat mintali kaartin zijn?
Hoef geen echte kaart te iijn, kan ook een gevoel betrefen.
Bestaat uit/ wordt beïnvloedt door:
- Posite: eysieke posite, individuele ervaringen, relate tot het geobserveerde en sociale
posite.
- Cultureel denkkader: Waar je waarde aan hecht door je cultuur, natonale/geografsche
identteit.
• Bigrijp ji wat ‘imaginatei giographiis’ zijn?
Een collectee gedeeld beeld over een gebied. Bijvoorbeeld stereotyperend beeld over
inwoners van de Bijlmer door niet-inwoners. Beelden iijn misschien niet juist, maar het
efect van het hebben van deie beelden wel.
• Kun ji hirkinnin wanniir hit om iin mintali kaart of iin imaginatei giography gaat?
- Mentale kaart is in je eigen hooed, hoe jij de wereld iiet. Is individueel en persoonlijk.
- Imaginatve geography is een door het collectee gevormd beeld van een plaats. Echter
kan je mentale kaart bijdragen aan een imaginatve geography.
2
,HC2+3+4: Geschiedenis van de geografe
Giograii als oirdrang
Men altjd beiig met het omschrijven van de wereld om ons heen.
Vroigi producti ean giograischi kinnis
erschillende stromingen in de anteke geografe
- Historiografsche, verhalende tradite (de studie van ‘chora’)
- Cartografsche-mathematsche tradite (de studie van ‘topos’)
- Perspectee: Kaart uit Italië plaatst Rome in het midden, christelijk perspectee
etnocentrisch perspectee -> kaarten iijn daarom altjd subjectee.
- Geograeen veel aaniien in de maatschappij.
- Europese ‘ontdekkingsreiiigers’ vanae 13e eeuw: Nieuwe impuls voor producte van
geografsche kennis en gericht op ‘bloeiende’ samenlevingen in het Oosten.
Moidir dir witinschappin
Periode van de verlichtng (18e eeuw) •
Systematsche verkenning: beschrijven hn verklaren
Humboldt’s Cosmos: holistsche benadering om plaats te begrijpen: betrekken van fora,
eauna en sociale aspecten oewel het unieke karakter van een gebied. erkenning niet in
dienst van de maatschappij maar werkte voor iichiele.
Relate tussen natuurlijke en sociale eigenschappen.
Giograii in stroomeirsnilling
Maatschappelijke dynamiek in de 19e eeuw
- Industrialisate, opkomst natestaat, socialisme en democratsering.
- Kolonialisme en imperialisme: Koloniale wedloop en het verdelen van de wereld.
Imaginatve geographies ondersteunen koloniale project.
Centrale rol voor de Geografe: met name in natestaten waar de behoefe van kennis over
het eigen land sterk toenam.
Hit Giograisch Expirimint
Geografsche wetenschapsbeoeeening 1890s – 1930s:
- Theorievorming over relate mens en natuurlijke omgeving
- Sterk beïnvloed door Darwin’s evolutetheorie On the origin oe species (1859)
- Opkomst anthropo-geografe, een deteministsche benadering: natuurlijke omgeving
vormt de mens, geografe bepaalt sociale verschijnselen en de samenleving.
- Ellen Sample & Elsworth Huntngton.
Giograii ‘in ixtrimis’
- De geboorte van de geopolitek.
- Geankerd in deterministsche iienswijie.
- Geograeen als politeke adviseurs van jonge natestaten: Ratiel, Mahan, Mackinder.
- Heartland thesis, pivot area.
- Duitsland: Karl Haushoeer (pan- regio’s) & optreden van Hitler.
Onschuldigi giograii
Geografsche theorievorming in diskrediet: na WO2 geografe geiien als slecht en pseudo-
wetenschap.
3
, erdwijnen van de Politeke Geografe
Heroverweging geografe als wetenschapsbeoeeening:
- Scheiding eysische en sociale geografe
Heroverweging relate mens-omgeving: Geen ruimte -> sociaal meer.
- erschillende alternateve benaderingen voor het determinisme
Virsplintiring ean hit eakgibiid
erschillende visies op de relate tussen mens en omgeving:
• De alles bepalende ruimte (fysisch ditirminismi):
- Ruimte -> sociaal: natuurlijke omgeving vormt de mens, geografe bepaalt sociale
verschijnselen en de samenleving.
• De ruimte als product van de mens (culturili giograii):
- Rechtlijnig tegenover deterministsche benaderingen: oluntarisme: mens vormt iijn
omgeving. Sociaal -> ruimte.
- Gericht op bestuderen van unieke eigenschappen van gebieden.
- Wereld als lappendeken van cultuurlandschappen.
• De universele ruimte (ruimtilijki analysi):
- Geografe als objecteve wetenschap
- Op ioek naar algemene geografe: Universele, geometrische ruimte als uitgangspunt.
Benadrukken van overeenkomsten en patronen.
- Nadruk op wetmatgheden & modelleren: ‘alles is meetbaar’, nieuwe technologieën.
- Waardevrije wetenschap.
• De persoonlijke ruimte (humanistschi giograii):
- Neemt persoonlijke ervaring van de mens als uitgangspunt: space -> place.
Place is een gevoelsmatg aegegrensd gebied, waarmee mensen een sterke binding
hebben. Space is de ruimte waarvan mensen wel kennis hebben, maar waarin men iich
niet direct thuis hoef te voelen. De tegenstelling tussen ruimte en plaats kan ieer
verschillend ervaren worden.
- Existentële relate tussen mens en plaats: ruimte alleen van relevant als het voor
mensen belangrijk is. Mens 1 met de omgeving. Plaats ankerpunt in mensen hun leven.
- Plaats als thuis, comeortabel, feld oe care.
• De ongelijke ruimte (fiministschi giograii):
- Kritek op de relate tussen de mens en iijn omgeving
- Aeieten tegen de dominante mannelijke iienswijie van de wereld.
- rouwen kunnen bepaalde plaatsen anders ervaren dan mannen -> coded spaces =
sociale verschillen iichtbaar in de ruimte.
- Aandacht vragen voor sociale verschillen en ongelijkheid.
• De gestructureerde ruimte (Marxistschi giograii):
- Kritek op objecteve wetenschap want dat stond in dienst van de politeke en
economische elite en liet iich niet genoeg leiden door sociale problemen.
- Onderioek moest iich richten op ongelijke ontwikkeling.
- Tegen de achtergrond van mondialisering.
- Structuralistsche benadering hoort hierbij: ruimtelijke diferentate geen ‘objectee’
gegeven, maar geproduceerd. Functe van plaatsen in euncte van mondiaal systeem.
Hoorcollege 2
Ditirminismi is een flosofsch concept dat stelt dat elke gebeurtenis oe stand van iaken
verooriaakt is door eerdere gebeurtenissen volgens de causale weten die de wereld regelen en
beheersen (Wikipedia). Geograeen legden de nadruk op 1 eactor, de eysisch-geografsche omgeving,
vandaar het fysisch-ditirminismi.
4
