Mensen met een visuele auditieve of fysieke beperking
Inhoud:
Hoofdstuk 4: Personen met een visuele beperking................................................................................3
1. Inleiding..........................................................................................................................................3
2. Beeldvorming..................................................................................................................................3
2.1 Sensorische ontwikkeling:.........................................................................................................3
2.2 Motorische ontwikkeling:.........................................................................................................4
2.3 Cognitieve ontwikkeling:...........................................................................................................4
2.4 Taal en communicatie:..............................................................................................................5
2.5 Psychosociale ontwikkeling:......................................................................................................6
2.6 Levensloop-gerelateerde ontwikkeling:....................................................................................7
3. Begrippenkader..............................................................................................................................9
3.1 Medische definities:..................................................................................................................9
3.2 Functionele definities:............................................................................................................11
4. Ondersteuningsvormen................................................................................................................11
4.1 Visuele stimulatie en training:................................................................................................11
4.2 Zelfredzaamheid.....................................................................................................................11
4.3 Mobiliteit:...............................................................................................................................12
4.4 Apps en technologie:..............................................................................................................12
4.5 Communicatie:........................................................................................................................12
4.6 Psycho-educatie:.....................................................................................................................12
Hoofdstuk 3: Personen met een fysieke beperking...............................................................................13
1. Inleiding:.......................................................................................................................................13
1.1 Verschillen tussen mensen met fysieke beperking:................................................................13
1.2 Gelijkaardige obstakels in de samenleving:.............................................................................13
1.3 Gelijkaardige obstakels op persoonlijk gebied:.......................................................................13
2. Beeldvorming:...............................................................................................................................14
2.1 Cerebrale parese:....................................................................................................................14
2.1.2 Classificatie:.........................................................................................................................14
2.1.3 Bijkomende beperkingen:....................................................................................................16
2.2 Spina bifida:............................................................................................................................17
2.3 Neuromusculaire aandoeningen:............................................................................................19
2.6 Niet-aangeboren hersenletsel:................................................................................................20
3. Orthopedagogische ondersteuning..............................................................................................21
, 3.1 Gespecialiseerde strategieën voor kinderen en jongeren met neuromotore beperkingen:. . .21
3.2 Assistieve technologie als ‘supports’:......................................................................................22
3.3 Woonvoorzieningen en ‘leefmogelijkheden’:.........................................................................22
3.3.2 Independent living movement:............................................................................................22
Voorbeeldvragen..............................................................................................................................23
Hoofdstuk 5: Personen met een auditieve beperking...........................................................................24
1. Inleiding........................................................................................................................................24
2. Begrippenkader............................................................................................................................25
2.1 De ALGO-Test:.........................................................................................................................25
2.2 Cochleaire implantaten (CI):...................................................................................................25
2.3 Gebarentaal:...........................................................................................................................26
2.4 De Dovengemeenschap:.........................................................................................................26
3. Beeldvorming:...............................................................................................................................27
3.1 Diagnostiek en classificatie:....................................................................................................27
3.2 Opvoeding van dove en slechthorende kinderen:...................................................................30
4. Orthopedagogische ondersteuning..............................................................................................31
4.1 Nood aan gebalanceerde info na vroege screening:...............................................................31
4.2 Aandacht voor taalverwerving:...............................................................................................31
4.3 Aandacht voor vroege (visuele) communicatie en interactie:.................................................31
Voorbeeldvragen..............................................................................................................................32
,Hoofdstuk 4: Personen met een visuele
beperking
1. Inleiding
Kenmerken personen visuele beperking:
Heterogene groep
Uniek
Gevolgen voor ontwikkeling
Aanpassen dankzij ondersteuning
Ontwikkelingsdomeinen:
1) Sensorische ontwikkeling 4) Taal- en communicatieve ontwikkeling
2) Motorische ontwikkeling 5) Psychosociale ontwikkeling
3) Cognitieve ontwikkeling 6) Levensloop gerelateerde thema’s
2. Beeldvorming
2.1 Sensorische ontwikkeling:
Visus= Nabijheid- en afstandszintuigen (belangrijkste zintuig zienden)
Als visus wegvalt moet contact met wereld gecompenseerd worden.
Verte-zintuig: Gehoor
Nabij-zintuig: Tast
Reuk
Smaak
Geheugen
Kunnen blinden en slechtzienden extra goed horen?
Nee, ze gebruiken het efficiënter en zijn er meer op gefocust.
Vb: Sneller trappen – harder klappen
Hoe neem je dingen anders waar als je afgaat op tast?
- Slechtziend: Driedimensionaal waarnemen. Geeft bij kleine objecten meer info dan visuele waarneming.
- Zienden: Alles tweedimensionaal vertalen. Is voor blinden moeilijker herkenbaar (vb: symbolen)
Tactiele afweer= Niet durven voelen uit onzekerheid. Is een schrikreactie.
Gevolg: Negatieve invloed tastontwikkeling
Conclusie:
Beperking Visus valt weg
Mogelijkheden Terugvallen op andere zintuigen en hersenen
Ondersteuningsnoden o Andere zintuigen en hersenen gericht ontwikkelen en op focussen
o Tactiele afweer verminderen
, 2.2 Motorische ontwikkeling:
Ontwikkeling vaardigheden:
Statische vaardigheden (zitten, kruiphouding, staan) - Zelfde ontwikkeling als ziende kinderen
Dynamische vaardigheden (komen tot zit, kruipen, lopen) – Tragere ontwikkeling
o Gebrek aan visuele stimulans
o Gebrek aan veiligheid en vertrouwen vb: kruipangst, weet niet wat komt
Motorische ontwikkeling verloopt op bepaalde gebieden trager, maar niet anders.
Blindismen= Stereotiepe motorische bewegingen zonder specifiek doel voor een buitenstaander.
Vb: Hoofd draaien, cirkelbewegingen handen/onderarmen, oogboren…
Oorzaak: Gebrek aan visuele input of reactie op te veel prikkels
Conclusie:
Beperking Tragere motorische ontwikkeling en verminderde oog-hand coördinatie
Mogelijkheden Kan fundamentele vaardigheden allemaal leren
Ondersteuningsnoden o Exploratie stimuleren (biedt veiligheid)
o Gericht oefenen vb: bal vangen
o Iets voor doen, laten voelen en herhalen
o Stereotiep gedrag doorbreken
2.3 Cognitieve ontwikkeling:
Moeilijkheden:
Passievere houding
Minder exploratiedrang > minder snel leren
Vb: Iets dat rond is rolt – Blind kind ziet niet wat de bal doet
Hoe ga je hier mee om?
1) Kind met minder exploratiedrang en passievere houding:
- Inzetten op veiligheid adhv structuur en overzicht
- Uitdagen tot exploratie
2) Kind met grote exploratiedrang, eerder roekeloos:
- Exploratie mag bestaan
- Bescherming bieden
Objectpermanentie:
Objectpermanentie= Innerlijke voorstelling van mensen en ruimte om zich heen.
Ontwikkelt zich +/- 10mnd later
Kan je vaststellen als kind zoekt naar iets dat het niet meer ziet
Hoe kan je het zoekgedrag stimuleren?
Aanwijzingen geven om te zoeken
Samen zoeken
Kiekeboespelletjes spelen
Inhoud:
Hoofdstuk 4: Personen met een visuele beperking................................................................................3
1. Inleiding..........................................................................................................................................3
2. Beeldvorming..................................................................................................................................3
2.1 Sensorische ontwikkeling:.........................................................................................................3
2.2 Motorische ontwikkeling:.........................................................................................................4
2.3 Cognitieve ontwikkeling:...........................................................................................................4
2.4 Taal en communicatie:..............................................................................................................5
2.5 Psychosociale ontwikkeling:......................................................................................................6
2.6 Levensloop-gerelateerde ontwikkeling:....................................................................................7
3. Begrippenkader..............................................................................................................................9
3.1 Medische definities:..................................................................................................................9
3.2 Functionele definities:............................................................................................................11
4. Ondersteuningsvormen................................................................................................................11
4.1 Visuele stimulatie en training:................................................................................................11
4.2 Zelfredzaamheid.....................................................................................................................11
4.3 Mobiliteit:...............................................................................................................................12
4.4 Apps en technologie:..............................................................................................................12
4.5 Communicatie:........................................................................................................................12
4.6 Psycho-educatie:.....................................................................................................................12
Hoofdstuk 3: Personen met een fysieke beperking...............................................................................13
1. Inleiding:.......................................................................................................................................13
1.1 Verschillen tussen mensen met fysieke beperking:................................................................13
1.2 Gelijkaardige obstakels in de samenleving:.............................................................................13
1.3 Gelijkaardige obstakels op persoonlijk gebied:.......................................................................13
2. Beeldvorming:...............................................................................................................................14
2.1 Cerebrale parese:....................................................................................................................14
2.1.2 Classificatie:.........................................................................................................................14
2.1.3 Bijkomende beperkingen:....................................................................................................16
2.2 Spina bifida:............................................................................................................................17
2.3 Neuromusculaire aandoeningen:............................................................................................19
2.6 Niet-aangeboren hersenletsel:................................................................................................20
3. Orthopedagogische ondersteuning..............................................................................................21
, 3.1 Gespecialiseerde strategieën voor kinderen en jongeren met neuromotore beperkingen:. . .21
3.2 Assistieve technologie als ‘supports’:......................................................................................22
3.3 Woonvoorzieningen en ‘leefmogelijkheden’:.........................................................................22
3.3.2 Independent living movement:............................................................................................22
Voorbeeldvragen..............................................................................................................................23
Hoofdstuk 5: Personen met een auditieve beperking...........................................................................24
1. Inleiding........................................................................................................................................24
2. Begrippenkader............................................................................................................................25
2.1 De ALGO-Test:.........................................................................................................................25
2.2 Cochleaire implantaten (CI):...................................................................................................25
2.3 Gebarentaal:...........................................................................................................................26
2.4 De Dovengemeenschap:.........................................................................................................26
3. Beeldvorming:...............................................................................................................................27
3.1 Diagnostiek en classificatie:....................................................................................................27
3.2 Opvoeding van dove en slechthorende kinderen:...................................................................30
4. Orthopedagogische ondersteuning..............................................................................................31
4.1 Nood aan gebalanceerde info na vroege screening:...............................................................31
4.2 Aandacht voor taalverwerving:...............................................................................................31
4.3 Aandacht voor vroege (visuele) communicatie en interactie:.................................................31
Voorbeeldvragen..............................................................................................................................32
,Hoofdstuk 4: Personen met een visuele
beperking
1. Inleiding
Kenmerken personen visuele beperking:
Heterogene groep
Uniek
Gevolgen voor ontwikkeling
Aanpassen dankzij ondersteuning
Ontwikkelingsdomeinen:
1) Sensorische ontwikkeling 4) Taal- en communicatieve ontwikkeling
2) Motorische ontwikkeling 5) Psychosociale ontwikkeling
3) Cognitieve ontwikkeling 6) Levensloop gerelateerde thema’s
2. Beeldvorming
2.1 Sensorische ontwikkeling:
Visus= Nabijheid- en afstandszintuigen (belangrijkste zintuig zienden)
Als visus wegvalt moet contact met wereld gecompenseerd worden.
Verte-zintuig: Gehoor
Nabij-zintuig: Tast
Reuk
Smaak
Geheugen
Kunnen blinden en slechtzienden extra goed horen?
Nee, ze gebruiken het efficiënter en zijn er meer op gefocust.
Vb: Sneller trappen – harder klappen
Hoe neem je dingen anders waar als je afgaat op tast?
- Slechtziend: Driedimensionaal waarnemen. Geeft bij kleine objecten meer info dan visuele waarneming.
- Zienden: Alles tweedimensionaal vertalen. Is voor blinden moeilijker herkenbaar (vb: symbolen)
Tactiele afweer= Niet durven voelen uit onzekerheid. Is een schrikreactie.
Gevolg: Negatieve invloed tastontwikkeling
Conclusie:
Beperking Visus valt weg
Mogelijkheden Terugvallen op andere zintuigen en hersenen
Ondersteuningsnoden o Andere zintuigen en hersenen gericht ontwikkelen en op focussen
o Tactiele afweer verminderen
, 2.2 Motorische ontwikkeling:
Ontwikkeling vaardigheden:
Statische vaardigheden (zitten, kruiphouding, staan) - Zelfde ontwikkeling als ziende kinderen
Dynamische vaardigheden (komen tot zit, kruipen, lopen) – Tragere ontwikkeling
o Gebrek aan visuele stimulans
o Gebrek aan veiligheid en vertrouwen vb: kruipangst, weet niet wat komt
Motorische ontwikkeling verloopt op bepaalde gebieden trager, maar niet anders.
Blindismen= Stereotiepe motorische bewegingen zonder specifiek doel voor een buitenstaander.
Vb: Hoofd draaien, cirkelbewegingen handen/onderarmen, oogboren…
Oorzaak: Gebrek aan visuele input of reactie op te veel prikkels
Conclusie:
Beperking Tragere motorische ontwikkeling en verminderde oog-hand coördinatie
Mogelijkheden Kan fundamentele vaardigheden allemaal leren
Ondersteuningsnoden o Exploratie stimuleren (biedt veiligheid)
o Gericht oefenen vb: bal vangen
o Iets voor doen, laten voelen en herhalen
o Stereotiep gedrag doorbreken
2.3 Cognitieve ontwikkeling:
Moeilijkheden:
Passievere houding
Minder exploratiedrang > minder snel leren
Vb: Iets dat rond is rolt – Blind kind ziet niet wat de bal doet
Hoe ga je hier mee om?
1) Kind met minder exploratiedrang en passievere houding:
- Inzetten op veiligheid adhv structuur en overzicht
- Uitdagen tot exploratie
2) Kind met grote exploratiedrang, eerder roekeloos:
- Exploratie mag bestaan
- Bescherming bieden
Objectpermanentie:
Objectpermanentie= Innerlijke voorstelling van mensen en ruimte om zich heen.
Ontwikkelt zich +/- 10mnd later
Kan je vaststellen als kind zoekt naar iets dat het niet meer ziet
Hoe kan je het zoekgedrag stimuleren?
Aanwijzingen geven om te zoeken
Samen zoeken
Kiekeboespelletjes spelen
