Samenvatting Neurologische ziekteleer

NEUROLOGISCH ZIEKTELEER

LES 1 : Inleiding tot de neurologie
KRACHT : motorische neuronen
Een spier wordt aangestuurd door een perifeer (of lager) motorischneuron (PMN):
bestaande uit een cellichaam in de voorhoorn en de zenuwvezel.
 Het PMN werkt niet op zichzelf, wel als onderdeel van een reflex of
aangestuurd door een centraal (of hoger) motorisch neuron (CMN)
gelegen in de cerebrale cortex. (= kan opzich niks, moet info krijgen van hoger)

CENTRAAL MOTORISCH NEURON
Projecties voornamelijk vanuit de centrale motorneuronen in de frontale cortex ;
anterieur (rostraal) van de sulcus centralis
Somatotopische organisatie:
- been aan de binnenzijde
- arm en gezicht voor namelijk aan de buitenzijde
Been ook relatief kleiner dan hand => want hand meer aansturing nodig voor fijne motoriek
!!
Het CMN moduleert de functie van het PMN.
 Dit gebeurt voor een belangrijk deel door de
tractus corticospinalis (CST) en tractus corticobulbaris (CBT)
CST => naar ruggenmerg (bezenuwing ledematen) ; CBT => naar bulbaire spieren
CST (pyramidebaan) en CBT (corticobulbaire baan) bevatten axonen van CMNen waarvan
het cellichaam in de motorische cortex ligt
Deze baan loopt vanuit de cortex, tussen de thalamus en de basale kernen, door de capsula
interna en heeft rechtstreekse projecties naar de motorische voorhoorncellen (CST en CBT)
en de interneuronen (CST)
• CBT: Projectie op motorische kernen in de hersenstam bilateraal naar: Kauwspieren
(nV), bovenste gelaat (n VII), farynx en larynx (n IX en X); maar ook uitsluitend
contralateraal naar onderste gelaatshelft (n VII) en tongspieren (n XII)
 Bv. herseninfarct rechterkant => verlamming linkerkant
Vaak zo dat kauwspieren en bovenste deel gelaat niet aangetast vaak; omdat dit
vanuit linkerhemisfeer ook wordt bezenuwd
Onderste gelaatshelft wel afhangend aan contralaterale zijde (want uitsluitend
contralateraal naar onderste gelaatshelft en tongspieren!!!)
(perifeer letsel dan zal je andere effecten kunnen onderscheiden)

• CST: In de hersenstam kruist de piramidebaan, grotendeels in de medulla oblongata
(thv hersenstam), zodat het PMN door een contralateraal gelegen CMN bestuurd
wordt. De kruisende laterale piramidebaan zorgt voor de lateraal gelegen
voorhoorncellen en dus meer voor de distale motoriek (letsel rechterhemisfeer =>
spieren contralateraal niet meer aangstuurd en dus contralaterale verlamming)

1

,TRACTUS CORTICOSPINALIS ANTERIOR EN ANDERE (uitzondering)
Een klein deel van de CST verloopt ongekruist => Tractus corticospinalis anterior (mediale
pyramidebaan)
 De niet-kruisende pyramidebaan zorgt voor de mediaal gelegen voorhoorncellen en
proximale motoriek = projecties naar ips-en contralateraal
Beperkte baan en kan niet compenseren voor corticospinalis lateralis !!
• Er zijn ook directe banen (rubrospinale, reticulospinale en vestibulospinale) vanuit
de hersenstam :
Ze kruisen niet, maar dalen ipsilateraal af.
Thv het ruggenmerg projecteren ze zowel naar ipsilateraal als contralateraal
 Deze niet perse kennen maar dus weten dat niet alle motoriek gekruist verloopt !!!


PERIFEER MOTORISCH NEURON : PMN
= staat in voor echte aansturen spieren = synaps met de spier
- Cellichamen liggen in de motorische kernen van de craniale zenuwen (gelaat enzo)
en in de voorhoorn van het ruggenmerg (bezenuwing ledematen)
- Axonen verlopen via zenuwwortel, de plexus eindigend in een perifere zenuw naar de
spier
- Myotoom: Spieren of bepaalde delen van spieren bezenuwd door één zenuwwortel
(Myotomen zijn van belang als er bv. een dicusprobleem is met een vompressie van de zenuwwortel ga je door
onderzoek kunnnen bepalen welke zenuwen er aangetast zijn en dus welke spieren zijn uitgevallen)



SPIER
 Spier bestaat uit spiervezels
- MU = motorische eenheid => motorisch neuron innerveert verschillende spiervezels =
dat geheel = MU
- Neuromusculaire junctie => plaats waar er een synaps is tussen motorische zenuw en
spiervezel !!

NEUROMUSCULAIRE JUNCTIE
= Overdracht van elektrisch signaal => overgezet in contractie
Mensen kunnen specifiek een aandoening hebben van neuromusculaire junctie (probleem
info-overdracht) => voornamelijk last van vermoeibaarheid van spieren
Elektrisch signaal => zal zorgen voor vrijzetting van acetylcholine thv axonuiteinde => Bindt
aan acetylcholinereceptoren thv spiervezelmembraan (motorische eindplaat)




2

,  Activatie van receptoren leidt tot depolarisatie van de membraan:
Eindplaatpotentiaal => dan moet er bepaalde drempel overschreden worden : dan
krijgt men Actiepotentiaal over de spiervezel = Contractie


REFLEXEN
Geen aansturing van centraal nodig om tot beweging te komen !

• Peesreflex (proprioceptief) : monosynaptisch
Slag op de pees => Spierspoeltjes in de spier worden uitgerekt => Afferente impuls naar het
ruggenmerg (richting boven) => Vanuit de motorische voorhoorncellen signaal naar de spier
(synaps met perifeer motorisch neuron) = Spiercontractie
Bicepspees, tricepspees, kniepees, achillespees, masseter en Hoffmann-Trömner (=testen
door distale vingerkootje 3de vinger in extensie brengen en krijg je contractie van duim)
Masseter reflex meestal pathologisch (normaal niet aanwezig) => op kin kloppen mond gaat
sluiten
• Exteroceptieve reflexen
Reflex door stimulatie van de huid of optische stimulatie en niet door uitrekking van een
spierspoel
= Multisynaptisch
Bv. scherp object lateraal van de voet = flexie van de tenen (path als je strijkt en tenen in
extensie)


FUNCTIEVERLIES
CMN- VS PMN- VS spier-probleem als oorzaak van parese
MRC- schaal voor kracht !!

• Letsel van CMN


Pyramidaal syndroom : contra-of ipslateraal (afh van waar letsel tov kruising van de baan)
Als centraal motorisch neuron wegvalt (bv. hersenletsel) => dan zal inhiberende werking
wegvallen en reflexen dus veel levendiger
= hyperreflexie van peesreflexen (clonus/Hoffmann-Trömner)
Huidreflexen : Voetzoolreflex in extensie ipv flexie ; Verdwijnen buikhuidreflexen ;
Verschijnen snoutreflex (kloppen op bovenlip = kuslip maken) en palmomentaal reflex (=
strijkt met spatel over duimmuis contractie van kin)
HYPERTONIE !

3