Hoorcollege 1
Marx zegt dat arbeidsrelaties belangrijk zijn voor verhoudingen in de maatschappij
Waarom zijn beroepen belangrijk voor sociale klasse?
Voordeel:
- Goed te meten, ook retrospectief
- Zichtbaar in het sociale verkeer
Nadelen
- Niet iedereen heeft een beroep
- Beroepen veranderen
- Beroep niet automatisch gerangschikt
Een sociale klassenschema is een indeling van beroepen op basis van een aantal
subjectieve kenmerken, bijvoorbeeld:
- Eigenaar versus loondienst
- Manual/non-manual labor
- Sector
- Moeilijkheid werk (skilled/unskilled)
- Leidinggevend versus ondergeschikt
Klassieke klassen schema's
Kapitaalbezitter versus proletariaat
White collar versus blue collar
Moderne klassen schema's:
EGP klassenschema:
, ● Ontwikkeld door Erikson, Goldthorpe & Portocarero
● Meerdere indelingsprincipes/criteria
● Meest gebruikt schema
I Hogere managers en professionals
II Middelbare managers en professionals
III Administratief en commercieel personeel
IVa Kleine zelfstandigen met personeel
IVb Kleine zelfstandigen zonder personeel
IVc Boeren V Leidinggevende arbeiders
VI Geschoolde arbeiders VIIa Ongeschoolde arbeiders
VIIb Landarbeiders
Schaalkenmerken sociale klasse:
● Discreet
● meerdimensionaal
● objectief
Voordelen sociale klasse:
● Herkenbare groepen
Nadelen sociale klasse:
● Geen volledige rangorde
● Intern heterogeen
● Veel verschillende indelingen mogelijk
Sociaal economische statusschaal:
Achterliggende idee: gericht op kennis en geld als de aantrekkelijke goederen die een
beroep met zich meebrengt
Methode: gemiddelde opleidingsniveau en inkomen van beoefenaren van een beroep wordt
gemeten
International Socio-Economic Index of Occupational Status (ISEI)
● Ontwikkeld door Ganzeboom, de Graaf en Treiman
● Internationaal vergelijkbaar
● Wordt in de meeste grote studies gebruikt
Schaalkenmerken sociaal economische statusschaal:
● Continu
● eendimensionaal (gebaseerd op 2 dimensies)
● objectief
Wat zijn de voor en nadelen sociaal economsiche statusschaal
Voordelen:
- Voorspelt goed voor veel te verklaren onderwerpen
Nadelen:
- interpretatie lastig → een score op basis van twee dimensies en geen inhoudelijke
groepen.
, Culturele EN economische statusschaal:
Achterliggende idee: er bestaat een culturele en economische elite, deels onafhankelijk van
elkaar
- kennis en vertrouwdheid met hogere cultuur, onderwijs
- kennis en vertrouwdheid met handel en economie
Methode: lijkt op sociaaleconomische status, maar dimensies worden gescheiden gehouden
- Eigenlijk twee schalen dus, De Graaf & Kalmijn (zie week 3!)
Wat zijn de schaalkenmerken van een culturele en economische statusschaal
● Continu
● Tweedimensionaal
● Objectief
→ Aansprekend idee maar in praktijk toch hoog gecorreleerd
Wat is een prestigeschaal?
Achterliggende idee Aanzien van een beroep in de samenleving
Methode: mensen worden gevraagd een aantal beroepen te ordenen van laag naar hoog à
Dus subjectief! Voorbeeld: Standard International Occupational Prestige Scale (SIOPS)
Schaalkenmerken prestigeschaal
● Continu
● Eendimensionaal
● Subjectief
Wat zijn de voor- en nadelen van een prestigeschaal?
Voordelen
Grote overeenstemming beoordelaars (”Treiman-constant”) –
Naar sekse, leeftijd, sociale en etnische groep
Naar tijdvak: grote stabiliteit over de tijd
Naar land: internationaal toepasbaar
Nadelen
• Meet het echt zoiets als “aanzien in de samenleving”?
– Gebruiken mensen niet gewoon hun kennis over objectieve criteria zoals vereist
opleidingsniveau en verkregen inkomen?
Hoe meet je ongelijkheid?
Gini coëfficiënt: Waarde tussen 0 (iedereen heeft evenveel) en 1 (een mens heeft alles, de
rest heeft niets)
Ratiomaat: Verhouding van bepaalde groepen in de samenleving, bijv. hoogste 10% vs.
laagste 10%
Groeiende loonverschillen door…
• Technologische ontwikkelingen
• Liberalisering van financiële markten
• Veranderingen beloningsstructuur (”the winner takes it all”)
• Demografische verschuivingen in Nederland (toename werkende vrouwen, meer zzp’ers) à
verzorgingsstaat moet nog aanpassen
Groeiende vermogenskloof door:
Marx zegt dat arbeidsrelaties belangrijk zijn voor verhoudingen in de maatschappij
Waarom zijn beroepen belangrijk voor sociale klasse?
Voordeel:
- Goed te meten, ook retrospectief
- Zichtbaar in het sociale verkeer
Nadelen
- Niet iedereen heeft een beroep
- Beroepen veranderen
- Beroep niet automatisch gerangschikt
Een sociale klassenschema is een indeling van beroepen op basis van een aantal
subjectieve kenmerken, bijvoorbeeld:
- Eigenaar versus loondienst
- Manual/non-manual labor
- Sector
- Moeilijkheid werk (skilled/unskilled)
- Leidinggevend versus ondergeschikt
Klassieke klassen schema's
Kapitaalbezitter versus proletariaat
White collar versus blue collar
Moderne klassen schema's:
EGP klassenschema:
, ● Ontwikkeld door Erikson, Goldthorpe & Portocarero
● Meerdere indelingsprincipes/criteria
● Meest gebruikt schema
I Hogere managers en professionals
II Middelbare managers en professionals
III Administratief en commercieel personeel
IVa Kleine zelfstandigen met personeel
IVb Kleine zelfstandigen zonder personeel
IVc Boeren V Leidinggevende arbeiders
VI Geschoolde arbeiders VIIa Ongeschoolde arbeiders
VIIb Landarbeiders
Schaalkenmerken sociale klasse:
● Discreet
● meerdimensionaal
● objectief
Voordelen sociale klasse:
● Herkenbare groepen
Nadelen sociale klasse:
● Geen volledige rangorde
● Intern heterogeen
● Veel verschillende indelingen mogelijk
Sociaal economische statusschaal:
Achterliggende idee: gericht op kennis en geld als de aantrekkelijke goederen die een
beroep met zich meebrengt
Methode: gemiddelde opleidingsniveau en inkomen van beoefenaren van een beroep wordt
gemeten
International Socio-Economic Index of Occupational Status (ISEI)
● Ontwikkeld door Ganzeboom, de Graaf en Treiman
● Internationaal vergelijkbaar
● Wordt in de meeste grote studies gebruikt
Schaalkenmerken sociaal economische statusschaal:
● Continu
● eendimensionaal (gebaseerd op 2 dimensies)
● objectief
Wat zijn de voor en nadelen sociaal economsiche statusschaal
Voordelen:
- Voorspelt goed voor veel te verklaren onderwerpen
Nadelen:
- interpretatie lastig → een score op basis van twee dimensies en geen inhoudelijke
groepen.
, Culturele EN economische statusschaal:
Achterliggende idee: er bestaat een culturele en economische elite, deels onafhankelijk van
elkaar
- kennis en vertrouwdheid met hogere cultuur, onderwijs
- kennis en vertrouwdheid met handel en economie
Methode: lijkt op sociaaleconomische status, maar dimensies worden gescheiden gehouden
- Eigenlijk twee schalen dus, De Graaf & Kalmijn (zie week 3!)
Wat zijn de schaalkenmerken van een culturele en economische statusschaal
● Continu
● Tweedimensionaal
● Objectief
→ Aansprekend idee maar in praktijk toch hoog gecorreleerd
Wat is een prestigeschaal?
Achterliggende idee Aanzien van een beroep in de samenleving
Methode: mensen worden gevraagd een aantal beroepen te ordenen van laag naar hoog à
Dus subjectief! Voorbeeld: Standard International Occupational Prestige Scale (SIOPS)
Schaalkenmerken prestigeschaal
● Continu
● Eendimensionaal
● Subjectief
Wat zijn de voor- en nadelen van een prestigeschaal?
Voordelen
Grote overeenstemming beoordelaars (”Treiman-constant”) –
Naar sekse, leeftijd, sociale en etnische groep
Naar tijdvak: grote stabiliteit over de tijd
Naar land: internationaal toepasbaar
Nadelen
• Meet het echt zoiets als “aanzien in de samenleving”?
– Gebruiken mensen niet gewoon hun kennis over objectieve criteria zoals vereist
opleidingsniveau en verkregen inkomen?
Hoe meet je ongelijkheid?
Gini coëfficiënt: Waarde tussen 0 (iedereen heeft evenveel) en 1 (een mens heeft alles, de
rest heeft niets)
Ratiomaat: Verhouding van bepaalde groepen in de samenleving, bijv. hoogste 10% vs.
laagste 10%
Groeiende loonverschillen door…
• Technologische ontwikkelingen
• Liberalisering van financiële markten
• Veranderingen beloningsstructuur (”the winner takes it all”)
• Demografische verschuivingen in Nederland (toename werkende vrouwen, meer zzp’ers) à
verzorgingsstaat moet nog aanpassen
Groeiende vermogenskloof door:
