Minor Inkoopmanagement 2018 Hanzehogeschool Groningen
Vak: Theorie inkoop
Boek: Inkoop in strategisch perspectief
Samenvatting van de colleges
1
,Inhoud
Inleiding en inkoopprocessen (H1 en H2) ............................................................................................... 3
Inkoop.................................................................................................................................................. 3
Inkoop in de keten van vraag en aanbod ............................................................................................ 3
Inkoop vanuit het perspectief van de waardeketen (Michael porter) ................................................ 4
Inkoopgoederenclassificatie ................................................................................................................ 5
Het lineaire inkoopproces ................................................................................................................... 6
Het cyclisch inkoopproces ................................................................................................................... 8
Inkoopproces in de praktijk: knelpunten ............................................................................................ 8
Supply chain management ................................................................................................................ 10
Inkoopanalyses en inkooppakketstrategie (H5) .................................................................................... 11
Het cyclisch inkoopproces vervolg .................................................................................................... 11
Spendanalyse = kwantitatieve inkoopdiagnose ................................................................................ 12
Kraljicmatrix, inkoopportfolio ........................................................................................................... 13
Accountportfolio ............................................................................................................................... 13
De pragmatische aanpak ................................................................................................................... 14
Inkooptraject (tactisch inkoopproces) (H6)........................................................................................... 14
Tactisch inkoopproces specificatie ............................................................................................... 14
Selectie .............................................................................................................................................. 15
Het inkooptraject en de Aanbestedingswet ...................................................................................... 15
Gunning ............................................................................................................................................. 17
Contracteren (tactische inkoop), best value (H6) ................................................................................. 18
Nadelen “traditionele” aanbestedingen ........................................................................................... 19
Best Value procurement (prestatieinkooptraject) ............................................................................ 19
Operationele inkoop, contractmanagement en leveranciersmanagement (H7 en H8) ....................... 21
Fase 3 van het cyclisch inkoopproces: Contractimplementatie ........................................................ 21
Fase 4 van het cyclisch inkoopproces: Beheer: operationele inkoop ............................................... 21
E-procurement .................................................................................................................................. 22
Fase 4 van het cyclisch inkoopproces: Beheer: contractmanagement ............................................. 23
Fase 4 van het cyclisch inkoopproces: Beheer: leveranciersmanagement ....................................... 25
Inkooppakketstrategieën .................................................................................................................. 25
Management van de inkoop ............................................................................................................. 28
Organisatie van inkoop (H4) .................................................................................................................. 35
2
,Inleiding en inkoopprocessen (H1 en H2)
Inkoop
Inkoop binnen organisaties begint met een keuze tussen zelf doen of uitbesteden.
Goederen of diensten die een organisatie nodig heeft voor haar bedrijfsvoering en niet zelf maakt,
moeten worden ingekocht. Bedrijfsvoering is alles wat een organisatie voor haar klanten maakt en
alles wat nodig is om zelf te kunnen functioneren.
Inkoop in de keten van vraag en aanbod
Bedrijven moeten waarde toevoegen. We geven drie perspectieven:
1. Klantwaarde
Organisaties kunnen op verschillende manieren klantwaarde realiseren. Bijvoorbeeld door:
o Producten te bieden op basis van vooruitstrevende technologie (batterijtechnologie
die een elektrische auto 500 kilometer laat rijden zonder opladen);
o Door aan een product slimme dienstverlening te koppelen (een voorziening voor
zonne-energie en warm water in combinatie met onderhoud dat deels op afstand via
internet wordt uitgevoerd voor een vast bedrag per maand) of;
o Door een goede kwaliteit te koppelen aan een lage prijs (de huismerken van
supermarktorganisaties).
Om klantwaarde te ontwikkelen, is het noodzakelijk dat er steeds afstemming is tussen
klantwensen, marktmogelijkheden en de kwaliteiten en capaciteiten van het eigen bedrijf.
2. Maatschappelijke waarde
Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een voorwaarde om als organisatie succesvol
te zijn. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Daarbij gaat het om:
3
, o Ethische normen en waarden (leveranciers die gebruikmaken van kinderarbeid
worden uitgesloten),
o Ecologische waarden (CO₂-emissie, de hoeveelheid afval van een bedrijf) en
o Sociale waarden (worden cao-afspraken gerespecteerd, krijgen vrouwen en mannen
een gelijke beloning, maken mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt ook
een kans).
3. Aandeelhouderswaarde
Dit is de waarde op basis van de financiële resultaten van het bedrijf afgeleid van het
verdienvermogen en de risico’s verbonden aan de bedrijfsvoering (winstmarge, rendement
op geïnvesteerd vermogen, winst per aandeel).
Uit onderzoek is gebleken dat marktgerichtheid, innovatie en
duurzaamheid de drie meest bepalende factoren zijn.
Marktgericht betekent dat een organisatie haar interne
processen en activiteiten richt op het tevredenstellen van
klanten nu en in de toekomst. Innovatie gaat over het
ontwikkelen van nieuwe producten of diensten voor de
klanten of het aanpassen van de bedrijfsprocessen zodat
klanten daar voordeel van hebben. En met duurzaam- of
maatschappelijk verantwoord ondernemen bedoelen we
ondernemen gericht op economische prestaties met respect
voor de sociale kant en binnen ecologische randvoorwaarden.
Inkoop vanuit het perspectief van de waardeketen (Michael porter)
De primaire activiteiten:
• Inkomende logistiek: Hieronder vallen bijvoorbeeld ingangs- en kwaliteitscontrole, opslag en
voorraadbeheer.
• Productie: Dit zijn alle activiteiten gericht op de fysieke transformatie van grondstoffen,
halffabricaten en componenten tot eindproducten. Naast verschillende
bewerkingsactiviteiten, vallen hieronder ook assemblage, verpakken, testen,
kwaliteitscontrole, enzovoort.
• Uitgaande logistiek: Dit zijn de activiteiten die ervoor zorgen dat het eindproduct bij de
klanten komt, zoals opslag, overslag, verzendklaar maken en de orderverwerking.
• Marketing en verkoop: Hier gaat het om het voorbereiden en uitvoeren van
verkooptransacties. Je kunt hier denken aan marktonderzoek, promotieactiviteiten on- &
offline, prijsbeleid, het managen van offertes, acquisitie van nieuwe klanten.
• Service: Hieronder vallen de activiteiten na de verkoop die zijn gericht op de klantrelatie.
Deze zorgen ervoor dat het product doet wat het moet doen. Voorbeelden zijn installatie,
reparatie en het beschikbaar hebben van onderdelen en upgrades voor het product.
4
Vak: Theorie inkoop
Boek: Inkoop in strategisch perspectief
Samenvatting van de colleges
1
,Inhoud
Inleiding en inkoopprocessen (H1 en H2) ............................................................................................... 3
Inkoop.................................................................................................................................................. 3
Inkoop in de keten van vraag en aanbod ............................................................................................ 3
Inkoop vanuit het perspectief van de waardeketen (Michael porter) ................................................ 4
Inkoopgoederenclassificatie ................................................................................................................ 5
Het lineaire inkoopproces ................................................................................................................... 6
Het cyclisch inkoopproces ................................................................................................................... 8
Inkoopproces in de praktijk: knelpunten ............................................................................................ 8
Supply chain management ................................................................................................................ 10
Inkoopanalyses en inkooppakketstrategie (H5) .................................................................................... 11
Het cyclisch inkoopproces vervolg .................................................................................................... 11
Spendanalyse = kwantitatieve inkoopdiagnose ................................................................................ 12
Kraljicmatrix, inkoopportfolio ........................................................................................................... 13
Accountportfolio ............................................................................................................................... 13
De pragmatische aanpak ................................................................................................................... 14
Inkooptraject (tactisch inkoopproces) (H6)........................................................................................... 14
Tactisch inkoopproces specificatie ............................................................................................... 14
Selectie .............................................................................................................................................. 15
Het inkooptraject en de Aanbestedingswet ...................................................................................... 15
Gunning ............................................................................................................................................. 17
Contracteren (tactische inkoop), best value (H6) ................................................................................. 18
Nadelen “traditionele” aanbestedingen ........................................................................................... 19
Best Value procurement (prestatieinkooptraject) ............................................................................ 19
Operationele inkoop, contractmanagement en leveranciersmanagement (H7 en H8) ....................... 21
Fase 3 van het cyclisch inkoopproces: Contractimplementatie ........................................................ 21
Fase 4 van het cyclisch inkoopproces: Beheer: operationele inkoop ............................................... 21
E-procurement .................................................................................................................................. 22
Fase 4 van het cyclisch inkoopproces: Beheer: contractmanagement ............................................. 23
Fase 4 van het cyclisch inkoopproces: Beheer: leveranciersmanagement ....................................... 25
Inkooppakketstrategieën .................................................................................................................. 25
Management van de inkoop ............................................................................................................. 28
Organisatie van inkoop (H4) .................................................................................................................. 35
2
,Inleiding en inkoopprocessen (H1 en H2)
Inkoop
Inkoop binnen organisaties begint met een keuze tussen zelf doen of uitbesteden.
Goederen of diensten die een organisatie nodig heeft voor haar bedrijfsvoering en niet zelf maakt,
moeten worden ingekocht. Bedrijfsvoering is alles wat een organisatie voor haar klanten maakt en
alles wat nodig is om zelf te kunnen functioneren.
Inkoop in de keten van vraag en aanbod
Bedrijven moeten waarde toevoegen. We geven drie perspectieven:
1. Klantwaarde
Organisaties kunnen op verschillende manieren klantwaarde realiseren. Bijvoorbeeld door:
o Producten te bieden op basis van vooruitstrevende technologie (batterijtechnologie
die een elektrische auto 500 kilometer laat rijden zonder opladen);
o Door aan een product slimme dienstverlening te koppelen (een voorziening voor
zonne-energie en warm water in combinatie met onderhoud dat deels op afstand via
internet wordt uitgevoerd voor een vast bedrag per maand) of;
o Door een goede kwaliteit te koppelen aan een lage prijs (de huismerken van
supermarktorganisaties).
Om klantwaarde te ontwikkelen, is het noodzakelijk dat er steeds afstemming is tussen
klantwensen, marktmogelijkheden en de kwaliteiten en capaciteiten van het eigen bedrijf.
2. Maatschappelijke waarde
Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een voorwaarde om als organisatie succesvol
te zijn. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Daarbij gaat het om:
3
, o Ethische normen en waarden (leveranciers die gebruikmaken van kinderarbeid
worden uitgesloten),
o Ecologische waarden (CO₂-emissie, de hoeveelheid afval van een bedrijf) en
o Sociale waarden (worden cao-afspraken gerespecteerd, krijgen vrouwen en mannen
een gelijke beloning, maken mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt ook
een kans).
3. Aandeelhouderswaarde
Dit is de waarde op basis van de financiële resultaten van het bedrijf afgeleid van het
verdienvermogen en de risico’s verbonden aan de bedrijfsvoering (winstmarge, rendement
op geïnvesteerd vermogen, winst per aandeel).
Uit onderzoek is gebleken dat marktgerichtheid, innovatie en
duurzaamheid de drie meest bepalende factoren zijn.
Marktgericht betekent dat een organisatie haar interne
processen en activiteiten richt op het tevredenstellen van
klanten nu en in de toekomst. Innovatie gaat over het
ontwikkelen van nieuwe producten of diensten voor de
klanten of het aanpassen van de bedrijfsprocessen zodat
klanten daar voordeel van hebben. En met duurzaam- of
maatschappelijk verantwoord ondernemen bedoelen we
ondernemen gericht op economische prestaties met respect
voor de sociale kant en binnen ecologische randvoorwaarden.
Inkoop vanuit het perspectief van de waardeketen (Michael porter)
De primaire activiteiten:
• Inkomende logistiek: Hieronder vallen bijvoorbeeld ingangs- en kwaliteitscontrole, opslag en
voorraadbeheer.
• Productie: Dit zijn alle activiteiten gericht op de fysieke transformatie van grondstoffen,
halffabricaten en componenten tot eindproducten. Naast verschillende
bewerkingsactiviteiten, vallen hieronder ook assemblage, verpakken, testen,
kwaliteitscontrole, enzovoort.
• Uitgaande logistiek: Dit zijn de activiteiten die ervoor zorgen dat het eindproduct bij de
klanten komt, zoals opslag, overslag, verzendklaar maken en de orderverwerking.
• Marketing en verkoop: Hier gaat het om het voorbereiden en uitvoeren van
verkooptransacties. Je kunt hier denken aan marktonderzoek, promotieactiviteiten on- &
offline, prijsbeleid, het managen van offertes, acquisitie van nieuwe klanten.
• Service: Hieronder vallen de activiteiten na de verkoop die zijn gericht op de klantrelatie.
Deze zorgen ervoor dat het product doet wat het moet doen. Voorbeelden zijn installatie,
reparatie en het beschikbaar hebben van onderdelen en upgrades voor het product.
4
