Natuurkunde H1 Elektriciteit
1.1 introductie
Geleiders laten stroom door (koper) en isolatoren (sommige plastis) niet.
Stroom wordt in beweging gezet door de spanning van de spanningsbron.
Stroom meet je met een ampèremeter; in serie met het apparaat waardoor je stroom meet.
Spanning meet je met een voltmeter, parallel aan het apparaat waarover je spanning meet.
Als er een bron is, is er spanning; ongeaiht of er een gesloten
stroomkring is. Voor stroom moet het wel gesloten zijn;
alleen bij C is er stroom, maar bij ABC is er spanning:
1.2 energie en vermogen
Het elektrische vermogen P in W of J/s geef aan hoeveel energie E een apparaat per seionde
gebruikt. Een lamp van 9W gebruikt dus elke seionde 9J energie.
De standaardeenheid van energie is J, maar in de praktjk wordt vaak kilowattuur kWh gebruikt. Het
vermogen is dan in kW en tjd in h.
1 kWh = 1000W.1h = 3.6 MJ = 3,6.10 6 J, dus J/3,6.106 = kWh
d.m.v. een energiestroomdiagram kun je het rendement zien; het perientage v/d ingaande stroom
dat nutg gebruikt wordt. Ƞ = E nutg/E in . 100%. E is te vervangen door P in W. je kunt het rendement
ook aangeven in een getal tussen 1 en 0. Dan laat je de .100% weg.
P = E/t
P = U.I
E = P.t
E = U.Q
E = U.I.t
I = Q/t
I = P/U
Q = I.t
1.3 spanning en stroomsterkte
Stroom bestaat uit elektrisih geladen bewegende deeltjes.
In een metaal bewegen bestaat de stroom uit vrije elektronen. Die elektronen
zijn dan niet gebonden aan hun atoomkern. De atoomkern kan in vaste stof niet
bewegen.
In een vloeistof bestaat de stroom uit ionen en niet uit vrije elektronen.
De +pool trekt elektronen aan, dus ze lopen van – naar +. Stroom eihter loopt van + naar – .
Stroomsterkte geef de hoeveelheid lading Q in coulomb (C) aan, dan /s door een apparaat gaat. 1A =
1 C/s.
Vermogen en stroom en vermogen en spanning zijn evenredig.
Grotere stroom > meer elektronen/s door het apparaat
Grotere spanning > harder tegen elk elektron geduwd > meer energie
Bij gelijkspanning (aiiu’s, zonneiellen) loopt stroom altjd dezelfde kant op. Bij wisselspanning
(stopiontait, dynamo) wisselen de poolen steeds van teken. Op de fasedraad staat spanning die 50x/
s wisselt tussen + en – . Op de nuldraad staat geen spanning.
Capaiiteit van een baterij geef aan hoeveel lading een baterij kan ‘rondpompen’.
1.1 introductie
Geleiders laten stroom door (koper) en isolatoren (sommige plastis) niet.
Stroom wordt in beweging gezet door de spanning van de spanningsbron.
Stroom meet je met een ampèremeter; in serie met het apparaat waardoor je stroom meet.
Spanning meet je met een voltmeter, parallel aan het apparaat waarover je spanning meet.
Als er een bron is, is er spanning; ongeaiht of er een gesloten
stroomkring is. Voor stroom moet het wel gesloten zijn;
alleen bij C is er stroom, maar bij ABC is er spanning:
1.2 energie en vermogen
Het elektrische vermogen P in W of J/s geef aan hoeveel energie E een apparaat per seionde
gebruikt. Een lamp van 9W gebruikt dus elke seionde 9J energie.
De standaardeenheid van energie is J, maar in de praktjk wordt vaak kilowattuur kWh gebruikt. Het
vermogen is dan in kW en tjd in h.
1 kWh = 1000W.1h = 3.6 MJ = 3,6.10 6 J, dus J/3,6.106 = kWh
d.m.v. een energiestroomdiagram kun je het rendement zien; het perientage v/d ingaande stroom
dat nutg gebruikt wordt. Ƞ = E nutg/E in . 100%. E is te vervangen door P in W. je kunt het rendement
ook aangeven in een getal tussen 1 en 0. Dan laat je de .100% weg.
P = E/t
P = U.I
E = P.t
E = U.Q
E = U.I.t
I = Q/t
I = P/U
Q = I.t
1.3 spanning en stroomsterkte
Stroom bestaat uit elektrisih geladen bewegende deeltjes.
In een metaal bewegen bestaat de stroom uit vrije elektronen. Die elektronen
zijn dan niet gebonden aan hun atoomkern. De atoomkern kan in vaste stof niet
bewegen.
In een vloeistof bestaat de stroom uit ionen en niet uit vrije elektronen.
De +pool trekt elektronen aan, dus ze lopen van – naar +. Stroom eihter loopt van + naar – .
Stroomsterkte geef de hoeveelheid lading Q in coulomb (C) aan, dan /s door een apparaat gaat. 1A =
1 C/s.
Vermogen en stroom en vermogen en spanning zijn evenredig.
Grotere stroom > meer elektronen/s door het apparaat
Grotere spanning > harder tegen elk elektron geduwd > meer energie
Bij gelijkspanning (aiiu’s, zonneiellen) loopt stroom altjd dezelfde kant op. Bij wisselspanning
(stopiontait, dynamo) wisselen de poolen steeds van teken. Op de fasedraad staat spanning die 50x/
s wisselt tussen + en – . Op de nuldraad staat geen spanning.
Capaiiteit van een baterij geef aan hoeveel lading een baterij kan ‘rondpompen’.
