Samenvatting mens en maatschappij
5 stappenplan:
Weer
Het weerbericht
Aan het weer kun je niet ontkomen, elke dag is anders.
Meteorologen – wetenschappers die het weer bestuderen) zeggen dat het weer de toestand van de
atmosfeer is voor een korte tijd. Het kan zelf in de loop van de dag veranderen.
Het klimaat daarentegen is niet zo onvoorspelbaar. Als je gedurende lange tijd elke dag het weer zou
bestuderen en daar een gemiddelde van zou nemen dan heb je een idee van het klimaat.
Het weer verandert dus elke dag en het klimaat staat vast, al moet je dat laatste wel wat nuanceren
met de klimaatsverandering(en).
Verschil weer – klimaat
Weer = de toestand van de atmosfeer op een bepaald ogenblik
Klimaat = de gemiddelde toestand van het weer berekend over een langere periode, meestal is dit 30
jaar.
,Weer en klimaat in de eindtermen
Wereldoriëntatie – natuur
Niet-levende natuur
De leerlingen
•
Kunnen de weersituatie op een bepaald moment en
over een beperkte periode meten en beschrijven.
• Kunnen het verband illustreren tussen de
leefgewoonten van mensen en het klimaat waarin ze
leven.
Aan de slag:
Tijdens de les kun je met verschillende weerberichten werken; uit deze verschillende weerberichten
kunnen de leerlingen verschillende weerselementen halen. Werk ook altijd met een actueel
voorbeeld zo kan je dit koppelen aan de actualiteit.
Onderstreep alle woorden die met het weer te maken hebben. Vervolgens kun je die rangschikken in
een tabel. Woorden die gaan over warm en koud plaats je samen en in een andere kolom kun je de
woorden neerschrijven die gaan over regen en wolken of over de wind.
Atmosfeer
= dampkring of luchtlaag rond de aarde.
Ontstaan door gassen die vrijkwamen tijdens het stollingsproces
van de gesteenten en tijdens vulkaanuitbarstingen. De
aantrekkingskracht van de aarde was groot genoeg om de gassen
bij te houden.
De CO2 werd door planten (eerst wieren) omgezet in O2.
Opbouw van de atmosfeer
Bestaat uit verschillende lagen. = sferen.
In de basisschool kijken we enkel naar de onderste sfeer –
troposfeer. (0-12km) hier komt enkel weer & klimaat voor.
Hoe hoger we gaan hoe kouden, maar opeens wisselt het en
wordt het opeens warmer en daarna wisselt het opnieuw en
wordt het weer kouder.
Weerselementen
- Temperatuur
- Luchtdruk
- Wind
- Neerslag
- Wolken
,Temperatuur:
Je kunt makkelijk aanvoelen of twee voorwerpen verschillen in temperatuur, maar er een exact
temperatuurverschil op kleven doe je aan de hand van meetinstrumenten.
Aan de slag:
In de klas kan je dat gemakkelijk aantonen met 3 bekertjes water van verschillende temperatuur.
Vraag de leerlingen vat het warmste water is en hoeveel de temperatuur bedraagt. De volgorde
waarin je de temp van de verschillende bekertjes op het gevoel probeert te schatten, speelt ook een
rol. Je kan hiermee experimenteren
Meetinstrumenten voor de temperatuur:
Thermometer = hierop kun je de
temperatuur in graden Celsius exact
aflezen.
Om de buitentemperatuur te meten
hangen we de thermometer op in de
schaduw.
Alle weercentra houden zich aan
een aantal voorwaarden of
afspraken; Dat is handig om
internationale vergelijkingen
mogelijk te maken. Zo komt er geen
vertekend beeld.
Andere afspraken zijn om het in een
witte thermometerhut te hangen
boven een grasmat waarbij het
deurtje opent in noordelijke richting
Weercentrum → wetenschappelijk instituut dat onderzoekt doet op het domein van meteorologie.
Het meet niet alleen de temperatuur maar ook alle weerselementen. Het belangrijkste weercentrum
in België is het KMI (koninklijk metrologisch instituut)
Aan de slag
Je weet dat water kookt bij 100 C° en bevriest bij 0C°
Hoeveel graden Fahrenheit is dat? Kun je de temperatuur van jouw lichaam of van de kamer ook
omzetten naar graden Fahrenheit
Als je een thermometer gebruikt in de klas, zorg er dan voor dat de leerlingen die lichtjes vastnemen
met twee vingers. In een geklemde hand zal de thermometer een te hoge temperatuur aangeven.
Je hebt dan ook nog de maximum – minimumthermometer en deze werkt met kwik. Zo zie je wat de
hoogste en laagste temperatuur is van de dag.
, Van waar komt de warmte?
De warmte komt nooit rechtstreeks van de zon. Het komt van de aardeoppervlakte.
Zonne-energie schijnt naar de aardoppervlakte en wordt teruggekaatst in vorm van zonnestralen.
Door de luchtdeeltjes die de zonnestralen opnemen voelen we de warmte.
Welke factoren beïnvloeden de temperatuur?
Wanneer er iets gebeurd zijn daar vaak verschillende factoren de oorzaak van. We kunnen dat
illustreren met een eenvoudig voorbeeld.
➔ Je zit rustig aan een tafel een boekje aan het lezen en opeens krijg je het koud.
Hoe komt dat?
We weten ondertussen dat de zon de belangrijkste factor is bij het bepalen van het weer. Maar ook
hier spelen andere factoren een rol.
Temperatuur op de kaart
Isothermenkaart
Isotherm = in die plaatsen met dezelfde temperatuur met elkaar verbindt.
Aarde opdelen in drie grote zones (Koud, gematigd en warm)
Evolutie van temperatuur in de loop van het jaar
Primaire factor
• De breedtegraad
Waar je je bevindt op aarde speelt een belangrijke rol hoe koud of warm het daar is.
Voor dit uit te leggen kun je werken met extremen, bijvoorbeeld de evenaar en de polen. Je weet dat
het in de poolgebieden het hele jaar daar veel kouder is dan aan de evenaar.
De verklaring? → De zon staat op een grote afstand van de aarde. Omdat de zonnestralen zo’n grote
afstand moeten afleggen, gaan we ervan uit dat ze horizontaal invallen.
De bundel zonnestralen die het noordelijkst invalt, belicht een groter oppervlak op aarde dan de
bundel zonnestralen die invalt op de evenaar. Beide bundels zijn even groot en hebben dus evenveel
energie.
5 stappenplan:
Weer
Het weerbericht
Aan het weer kun je niet ontkomen, elke dag is anders.
Meteorologen – wetenschappers die het weer bestuderen) zeggen dat het weer de toestand van de
atmosfeer is voor een korte tijd. Het kan zelf in de loop van de dag veranderen.
Het klimaat daarentegen is niet zo onvoorspelbaar. Als je gedurende lange tijd elke dag het weer zou
bestuderen en daar een gemiddelde van zou nemen dan heb je een idee van het klimaat.
Het weer verandert dus elke dag en het klimaat staat vast, al moet je dat laatste wel wat nuanceren
met de klimaatsverandering(en).
Verschil weer – klimaat
Weer = de toestand van de atmosfeer op een bepaald ogenblik
Klimaat = de gemiddelde toestand van het weer berekend over een langere periode, meestal is dit 30
jaar.
,Weer en klimaat in de eindtermen
Wereldoriëntatie – natuur
Niet-levende natuur
De leerlingen
•
Kunnen de weersituatie op een bepaald moment en
over een beperkte periode meten en beschrijven.
• Kunnen het verband illustreren tussen de
leefgewoonten van mensen en het klimaat waarin ze
leven.
Aan de slag:
Tijdens de les kun je met verschillende weerberichten werken; uit deze verschillende weerberichten
kunnen de leerlingen verschillende weerselementen halen. Werk ook altijd met een actueel
voorbeeld zo kan je dit koppelen aan de actualiteit.
Onderstreep alle woorden die met het weer te maken hebben. Vervolgens kun je die rangschikken in
een tabel. Woorden die gaan over warm en koud plaats je samen en in een andere kolom kun je de
woorden neerschrijven die gaan over regen en wolken of over de wind.
Atmosfeer
= dampkring of luchtlaag rond de aarde.
Ontstaan door gassen die vrijkwamen tijdens het stollingsproces
van de gesteenten en tijdens vulkaanuitbarstingen. De
aantrekkingskracht van de aarde was groot genoeg om de gassen
bij te houden.
De CO2 werd door planten (eerst wieren) omgezet in O2.
Opbouw van de atmosfeer
Bestaat uit verschillende lagen. = sferen.
In de basisschool kijken we enkel naar de onderste sfeer –
troposfeer. (0-12km) hier komt enkel weer & klimaat voor.
Hoe hoger we gaan hoe kouden, maar opeens wisselt het en
wordt het opeens warmer en daarna wisselt het opnieuw en
wordt het weer kouder.
Weerselementen
- Temperatuur
- Luchtdruk
- Wind
- Neerslag
- Wolken
,Temperatuur:
Je kunt makkelijk aanvoelen of twee voorwerpen verschillen in temperatuur, maar er een exact
temperatuurverschil op kleven doe je aan de hand van meetinstrumenten.
Aan de slag:
In de klas kan je dat gemakkelijk aantonen met 3 bekertjes water van verschillende temperatuur.
Vraag de leerlingen vat het warmste water is en hoeveel de temperatuur bedraagt. De volgorde
waarin je de temp van de verschillende bekertjes op het gevoel probeert te schatten, speelt ook een
rol. Je kan hiermee experimenteren
Meetinstrumenten voor de temperatuur:
Thermometer = hierop kun je de
temperatuur in graden Celsius exact
aflezen.
Om de buitentemperatuur te meten
hangen we de thermometer op in de
schaduw.
Alle weercentra houden zich aan
een aantal voorwaarden of
afspraken; Dat is handig om
internationale vergelijkingen
mogelijk te maken. Zo komt er geen
vertekend beeld.
Andere afspraken zijn om het in een
witte thermometerhut te hangen
boven een grasmat waarbij het
deurtje opent in noordelijke richting
Weercentrum → wetenschappelijk instituut dat onderzoekt doet op het domein van meteorologie.
Het meet niet alleen de temperatuur maar ook alle weerselementen. Het belangrijkste weercentrum
in België is het KMI (koninklijk metrologisch instituut)
Aan de slag
Je weet dat water kookt bij 100 C° en bevriest bij 0C°
Hoeveel graden Fahrenheit is dat? Kun je de temperatuur van jouw lichaam of van de kamer ook
omzetten naar graden Fahrenheit
Als je een thermometer gebruikt in de klas, zorg er dan voor dat de leerlingen die lichtjes vastnemen
met twee vingers. In een geklemde hand zal de thermometer een te hoge temperatuur aangeven.
Je hebt dan ook nog de maximum – minimumthermometer en deze werkt met kwik. Zo zie je wat de
hoogste en laagste temperatuur is van de dag.
, Van waar komt de warmte?
De warmte komt nooit rechtstreeks van de zon. Het komt van de aardeoppervlakte.
Zonne-energie schijnt naar de aardoppervlakte en wordt teruggekaatst in vorm van zonnestralen.
Door de luchtdeeltjes die de zonnestralen opnemen voelen we de warmte.
Welke factoren beïnvloeden de temperatuur?
Wanneer er iets gebeurd zijn daar vaak verschillende factoren de oorzaak van. We kunnen dat
illustreren met een eenvoudig voorbeeld.
➔ Je zit rustig aan een tafel een boekje aan het lezen en opeens krijg je het koud.
Hoe komt dat?
We weten ondertussen dat de zon de belangrijkste factor is bij het bepalen van het weer. Maar ook
hier spelen andere factoren een rol.
Temperatuur op de kaart
Isothermenkaart
Isotherm = in die plaatsen met dezelfde temperatuur met elkaar verbindt.
Aarde opdelen in drie grote zones (Koud, gematigd en warm)
Evolutie van temperatuur in de loop van het jaar
Primaire factor
• De breedtegraad
Waar je je bevindt op aarde speelt een belangrijke rol hoe koud of warm het daar is.
Voor dit uit te leggen kun je werken met extremen, bijvoorbeeld de evenaar en de polen. Je weet dat
het in de poolgebieden het hele jaar daar veel kouder is dan aan de evenaar.
De verklaring? → De zon staat op een grote afstand van de aarde. Omdat de zonnestralen zo’n grote
afstand moeten afleggen, gaan we ervan uit dat ze horizontaal invallen.
De bundel zonnestralen die het noordelijkst invalt, belicht een groter oppervlak op aarde dan de
bundel zonnestralen die invalt op de evenaar. Beide bundels zijn even groot en hebben dus evenveel
energie.
