Hoofdstuk 3 – de eerste wereldoorlog
§3.2 – EUROPA ONDER SPANNING:
Hoe veroorzaakten omstreeks 1900 de industriële ontwikkelingen, nationalisme, modern
imperialisme spanningen in Europa?
……………………………………………………………………………………………………………
Er kwamen steeds meer spanningen in Europa door nationalisme, imperialisme,
bondgenootschappen, wapenwedlopen en militairisme.
In 1870-1871 voerden Duitse staatjes onder leiding van de Pruisen oorlog tegen Frankrijk.
Door deze overwinning ontstond het Duitse keizerrijk. Terwijl nationalisme in Duitsland tot
eenheid leidde, viel Zuidoost-Europa juist meer uit elkaar. Oostenrijk-Hongarije en het
Turkse rijk waren veelvolkerenstaten, die volken werden net zo als de meeste nationalistisch,
het verlangen naar onafhankelijk groeide. Rond 1900 was Duitsland uitgegroeid tot een groot
en sterke Europese macht. Keizer Willhelm was niet tevreden en wilde dat Duitsland net zo
als andere Europese landen een koniale macht zou worden. Om dit te bereiken liet de keizer
de oorlogsvloot vergroten. Door dit imperialisme waren de andere landen bang om hun
koloniën te verliezen. De spanningen tussen landen liepen steeds hoger op. Mensen in
Duitsland hadden wel zin in oorlog= militairisme. Er vond een wedstrijd wie de meeste en
beste wapens kunnen produceren =bewapeningswedloop plaats tussen landen. Vanwege al
deze spanningen werden er ook bondgenootschappen gesloten. Duitsland werkte met
Oostenrijk-Hongarije en Italië samen. Frankrijk sloot bondgenootschap met Rusland en
Groot-Brittannië.
De grootste angst van Duitsland was dat ze een tweefrontoorlog zouden moeten voeren
tegen Frankrijk en Rusland. De Duitse generaal von Schlieffen bedacht een plan ‘het
Schlieffenplan’. Het plan was dat de Russen zes weken nodig hadden om hun leger aan de
grens van hun land te krijgen. Terwijl de Russen dit deden zouden de Duitsers Frankrijk
aanvallen en binnen zes weken verslaan. Dit zou moeten gebeuren in het noorden en via het
neutrale België, Nederland en Luxemburg omdat de Frans-Duitse grens te goed beschermd
was.
§3.3 – VAN MOORDAANSLAG NAAR WERELDOORLOG:
Hoe kon een moordaanslag leiden tot een wereldoorlog?
……………………………………………………………………………………………………………
In 1912 en 1913 waren er al kleine oorlogen maar die werden kleinschalig gehouden. Maar
op 28 juni 1914 bezocht Franz Ferdinand, de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije het gebied
dat zich had vrijgevochten van het Turkse rijk, Sarajevo. Veel Serviërs vonden dat dat gebied
bij Servië hoorde. De zwarte hand (Servische terroristische organisatie) besloot een aanslag
te plegen op de kroonprins om zo de Oosterijkers te dwingen Bosnië-Herzegovina af te
staan. Door deze moordactie op de kroonprins en zijn vrouw barste de wereldoorlog los.
Na deze aanslag op de kroonsprins eiste de Oostenrijke-Hongaarse regering dat ze in Servië
onderzoek mocht doen naar de organisatie achter de moordaanslag. Servië weigerde dit,
omdat dit verdacht veel zou lijken dat de Oostenrijkse soldaten feitelijk zouden bezetten.