Hoofdstuk 1: Inleiding
1/ Actuele context
1/ Inleiding
Werken met Netwerken bouwt verder op het vak systemisch denken en handelen.
In de module ‘Systemisch Denken en Handelen’ is het systeemtheore sch denken uiteengezet met
toepassingen in het dagelijks leven en in de prak jk als begeleider. In deze vervolgmodule ‘Werken met
netwerken’ gaan we dieper in op de invloed en betekenis van mensen op elkaar.
Vanuit het systeemdenken wordt er individu- en probleem overschrijdend gewerkt. De contexten van
cliënten worden opgemerkt en waar het even kan, betrokken in de hulpverlening.
Er zijn al heel wat werkvormen ontwikkeld waarbij gezinsleden, familie, vrienden en buurtbewoners,
betrokken worden in het hulpverleningsproces.
Invloed
Het concept ‘invloed’ vanuit het systeemtheore sch gedachtengoed houdt er voortdurend rekening
mee dat er te allen jde sprake is van invloed.
We kunnen dit niet los zien van de actuele context waarin hulpverlening zich situeert
Hoe kijken we naar netwerken?
We staan eerst s l bij hoe we naar netwerken kijken, want netwerken kunnen heel ambetant zijn, maar
er zit ook veel kracht in. Zij zorgen dat de kwaliteit van zorg bewaakt wordt !
Wie is het netwerk?
Netwerken zijn in vele situa es niet zichtbaar.
De vraag is of dit wel zo is! Of moet deze gewoon nog in kaart gebracht worden?
Belang van netwerken niet enkel in kaart te brengen, maar er ook effec ef iets mee doen.
Deurmatgesprekken
Niemand komt ‘nooit’ in contact met het netwerk.
Men hee meer contact met netwerken dan men bese . De deurmatgesprekken zijn van
onschatbare waarde.
De HV is het uitgangsbord van heel de organisa e.
Netwerken kijken naar professionals als met een schijnwerper op jou, ook al praat je niet …
Bewust van zijn en reflecteren op hoe netwerken zorg voor hun ‘kind’ ervaren (bv telefoon,
kruisen, …)
Complexiteit
Ons succes kan vaak als een fout voor het netwerk worden ervaren. Ook daar moeten we bewust
van zijn en oog voor hebben voor de gevoelens van het netwerk (bv. schaamte, …)
We werken in systeemdenken met complexen niet met oplossingen.
Pagina 1 van 9
, Hoofdstuk 1: Inleiding
2/ Geschiedenis
Van gezinsvervangend … over contextbegeleiding … naar netwerkbegeleiding
Onze actuele context, hoe wij kijken naar netwerk is enorm aan het veranderen en hee een nieuwe
inhoud. Er is een enorme verschuiving. (Zie de paradigmaverschuivingen)
Opfrissing van de verschillende paradigma’s
2.1 Vroeger
Tot ongeveer 1900 situeert de zorg voor zorgbehoevenden zich in de maatschappij. De zorg lag bij de
mensen zelf Bv. ‘de zot van het dorp’.
Pakweg 100 jaar geleden werden heel wat probleemsitua es, personen met een beperking en personen
die anders waren, opgevangen in de samenleving, in de buurt, in de familie. Dit is trouwens nog zo in heel
veel samenlevingen.
2.2 Defectparadigma
Vanaf begin 20ste eeuw
… gezinsvervangend …
Ins tu onalisering, katholieke orders, ziekenhuizen, … vangen mensen op aan de rand van de stad. Bv.
Ghislain = le erlijk en figuurlijk uit de maatschappij gehaald.
• Medisch model of defect model
• Institutionalisering van de zorg
Wat is het effect van het medisch model op de ’kijk naar de ouders’? En op ‘hoe worden wij als ouders
bekeken?’ En wat met… ‘de pa ënten?
Begin 20ste eeuw is er bij ons vanuit het ‘medisch model’ (defect-model) een ins tu onalisering en
verregaande professionalisering van de zorg op gang gekomen. Bv. personen met een beperking of een
problema ek werden uit hun omgeving gehaald en werden samen gezet in ins tuten of weeshuizen onder
het professioneel toezicht van leraars of opvoeders, de deskundigen
Gevolg voor netwerk:
Netwerk mocht tot aan de poort komen en hadden verder geen toegang. Ze waren ondergeschikt, want
wij artsen ‘weten het en jullie niet!’
Dit had tot gevolg dat de kijk op familie en vrienden eerder nega ef (ondeskundig) was en dat het voor de
familie niet al jd duidelijk was, wat hun rol was. Heel wat mensen vertrouwden hun kind of gezinslid toe
aan de experten, anderen boden weerstand en werden in de contacten vaak als las g ervaren.
Gevolg voor cliënt:
Ook cliënt was ondergeschikt.
Cliënten leefden in een zeer ‘vreemde’ context: samen met andere hulpbehoevenden, weg van hun familie,
vrienden, buren, en onder begeleiding van betaalde krachten. Ook al waren ze omringd door heel veel
mensen, er was veel eenzaamheid en heimwee. Het waren niet al jd de mensen die ze zelf hadden gekozen
om mee samen te leven. En de loyaliteiten naar familie speelden op.
Pagina 2 van 9
1/ Actuele context
1/ Inleiding
Werken met Netwerken bouwt verder op het vak systemisch denken en handelen.
In de module ‘Systemisch Denken en Handelen’ is het systeemtheore sch denken uiteengezet met
toepassingen in het dagelijks leven en in de prak jk als begeleider. In deze vervolgmodule ‘Werken met
netwerken’ gaan we dieper in op de invloed en betekenis van mensen op elkaar.
Vanuit het systeemdenken wordt er individu- en probleem overschrijdend gewerkt. De contexten van
cliënten worden opgemerkt en waar het even kan, betrokken in de hulpverlening.
Er zijn al heel wat werkvormen ontwikkeld waarbij gezinsleden, familie, vrienden en buurtbewoners,
betrokken worden in het hulpverleningsproces.
Invloed
Het concept ‘invloed’ vanuit het systeemtheore sch gedachtengoed houdt er voortdurend rekening
mee dat er te allen jde sprake is van invloed.
We kunnen dit niet los zien van de actuele context waarin hulpverlening zich situeert
Hoe kijken we naar netwerken?
We staan eerst s l bij hoe we naar netwerken kijken, want netwerken kunnen heel ambetant zijn, maar
er zit ook veel kracht in. Zij zorgen dat de kwaliteit van zorg bewaakt wordt !
Wie is het netwerk?
Netwerken zijn in vele situa es niet zichtbaar.
De vraag is of dit wel zo is! Of moet deze gewoon nog in kaart gebracht worden?
Belang van netwerken niet enkel in kaart te brengen, maar er ook effec ef iets mee doen.
Deurmatgesprekken
Niemand komt ‘nooit’ in contact met het netwerk.
Men hee meer contact met netwerken dan men bese . De deurmatgesprekken zijn van
onschatbare waarde.
De HV is het uitgangsbord van heel de organisa e.
Netwerken kijken naar professionals als met een schijnwerper op jou, ook al praat je niet …
Bewust van zijn en reflecteren op hoe netwerken zorg voor hun ‘kind’ ervaren (bv telefoon,
kruisen, …)
Complexiteit
Ons succes kan vaak als een fout voor het netwerk worden ervaren. Ook daar moeten we bewust
van zijn en oog voor hebben voor de gevoelens van het netwerk (bv. schaamte, …)
We werken in systeemdenken met complexen niet met oplossingen.
Pagina 1 van 9
, Hoofdstuk 1: Inleiding
2/ Geschiedenis
Van gezinsvervangend … over contextbegeleiding … naar netwerkbegeleiding
Onze actuele context, hoe wij kijken naar netwerk is enorm aan het veranderen en hee een nieuwe
inhoud. Er is een enorme verschuiving. (Zie de paradigmaverschuivingen)
Opfrissing van de verschillende paradigma’s
2.1 Vroeger
Tot ongeveer 1900 situeert de zorg voor zorgbehoevenden zich in de maatschappij. De zorg lag bij de
mensen zelf Bv. ‘de zot van het dorp’.
Pakweg 100 jaar geleden werden heel wat probleemsitua es, personen met een beperking en personen
die anders waren, opgevangen in de samenleving, in de buurt, in de familie. Dit is trouwens nog zo in heel
veel samenlevingen.
2.2 Defectparadigma
Vanaf begin 20ste eeuw
… gezinsvervangend …
Ins tu onalisering, katholieke orders, ziekenhuizen, … vangen mensen op aan de rand van de stad. Bv.
Ghislain = le erlijk en figuurlijk uit de maatschappij gehaald.
• Medisch model of defect model
• Institutionalisering van de zorg
Wat is het effect van het medisch model op de ’kijk naar de ouders’? En op ‘hoe worden wij als ouders
bekeken?’ En wat met… ‘de pa ënten?
Begin 20ste eeuw is er bij ons vanuit het ‘medisch model’ (defect-model) een ins tu onalisering en
verregaande professionalisering van de zorg op gang gekomen. Bv. personen met een beperking of een
problema ek werden uit hun omgeving gehaald en werden samen gezet in ins tuten of weeshuizen onder
het professioneel toezicht van leraars of opvoeders, de deskundigen
Gevolg voor netwerk:
Netwerk mocht tot aan de poort komen en hadden verder geen toegang. Ze waren ondergeschikt, want
wij artsen ‘weten het en jullie niet!’
Dit had tot gevolg dat de kijk op familie en vrienden eerder nega ef (ondeskundig) was en dat het voor de
familie niet al jd duidelijk was, wat hun rol was. Heel wat mensen vertrouwden hun kind of gezinslid toe
aan de experten, anderen boden weerstand en werden in de contacten vaak als las g ervaren.
Gevolg voor cliënt:
Ook cliënt was ondergeschikt.
Cliënten leefden in een zeer ‘vreemde’ context: samen met andere hulpbehoevenden, weg van hun familie,
vrienden, buren, en onder begeleiding van betaalde krachten. Ook al waren ze omringd door heel veel
mensen, er was veel eenzaamheid en heimwee. Het waren niet al jd de mensen die ze zelf hadden gekozen
om mee samen te leven. En de loyaliteiten naar familie speelden op.
Pagina 2 van 9
