Kuiper, M de. & Jong, A de. (2012). Klinische Besluitvorming voor verpleegkundigen
Hoofdstuk 1
Verpleegkundigen geven lichamelijke zorg, informeren en scholen mensen ten aanzien van allerlei
veranderingen door de ziekte, begeleiden en ondersteunen mensen die moeten verwerken wat er
gebeurd is en wat er op hen afomt, en verwijzen mensen door naar professionals die hen in dit
proces kunnen ondersteunen.
Verpleegkundige besluitvorming = alle keuzemogelijkheden die je voor interventes bij de patint
hebt moet overwegen met die vier begrippen in je hoofd. Wie is deze mens lichamelijk, geestelijk,
sociaal en spiritueel. Daarnaast kan je denken aan omgeving, etc.
Hoofdstuk 2
Een zorgprofessional die een besluit neemt over de best passende zorg aan haar patint, doet dat op
basis van kennis over wat de patint nodig heef en wil, op basis van:
eigen kennis en inzicht
kennis uit onderzoek en evaluates
de mogelijkheden en voorwaarden binnen de instelling
1970: de verpleegkundige nam een besluit op grond van vakkennis of bepaalde diagnose en deelde
dit later met de patint.
holisme en autonomie werden belangrijk
Holisme = het mens zien als geheel
Informed consent = de patint krijgt de mogelijkheid om uit alternateven te kiezen
2005:
Focus is verschoven van ziekte en zorg gedrag en gezondheid
Mensen moeten gezonder gedrag gaan vertonen .
Verpleegkundige wordt steeds meer een coach: met als doel de patint in staat te stellen gezond
gedrag in zijn levensstjl centraal te stellen, gevolgen:
o minder gebruik van de gezondheidszorg en daarbij arbeidsbesparing
o levenskwaliteit wordt beter, omdat de patint meer controle heef
Consequentes voor verpleegkundige:
o Moeten inzage bieden in gezondheidsgegevens en methoden aanbieden om eigen gegevens
te beheren;
o Informate bieden die zodanig is afgestemd op de patint dat deze ondersteund wordt bij het
structureren en waarderen van persoonlijke gezondheidskeuzes;
o actviteiten coachen waarbij de nadruk ligt op het vergroten van de zelfredzaamheid van de
patint;
o handvaten bieden om relevante partjen in de omgeving te lokaliseren en mobiliseren om bij
te dragen aan zelfmanagement en de patint te leren omgaan met reactes vanuit de sociale
omgeving
Principes (onderdeel van ethische theoriein) die van belang zijn: respect voor autonomie, weldoen,
niet schaden en rechtvaardigheid.
Kijkt men naar zorgtheoriein dan komen ook andere woorden naar voren: zorgzaamheid,
verantwoordelijkheid en verbondenheid.
, Evidence-based practce (EBP) kritek: ‘’Dus als onderzoek heef uitgewezen dat 80% van de
onderzoeksgroep in meerdere onderzoeken goed heef gereageerd op die bepaalde intervente, dan
wordt dat de standaard’’
De kritek richt zich op ten minste twee aspecten:
o Hoe weet ik als professional of mijn patint tot de 80% of tot de 20% behoort (en wat
betekent dat)
o Hoe zit het met kwalitateve, moeilijk meetbare veranderingen, validiteit, doeltrefendheid
en de generaliseerbaarheid van onderzoeksgegevens naar de praktjk
Klinische beslissingen zijn door het afwegen van waarden dus ook ethische beslissingen. Daarvoor
heef een zorgprofessional op de eerste plaats ethische sensitviteit nodig
Wie zich laat leiden door de persoonlijke aspecten in de situate creiert zorg waarbij patint en
professional zich goed voelen, waar groei en inzicht ontstaat, en waarbij de situate voor de
professional een leermoment oplevert waarvan zij in een volgende situate weer kan profteren.
Goede professional wordt gekenmerkt door:
o ‘persoonlijke kennis en ervaring’
o ‘sociaalpoliteke kennis’
o ‘ethische kennis’
Beroepscode/ethische code = normen en waarden van de beroepsuitoefening
Op internatonaal niveau zijn er twee verschillende codes:
o Internatonal Council of Nurses (ICN), waarin natonale beroepsverenigingen uit de hele
wereld vertegenwoordigd zijn. De ICN publiceerde de eerste code voor verpleegkundigen in
1953 en paste deze regelmatg aan.
o Comité Internatonal Catholique des Infrmiires et AssistantesMédico-Sociales (CICIAMS),
maar die heef in Nederland nauwelijks bekendheid meer.
In Nederland bestaan twee codes naast elkaar:
o CNV/ABVAKABO FNV (revisie in 2006)
o Nu91/V&VN (2007)
Codes zijn een leidraad, geen recept. De belofe van geheimhouding die een verpleegkundige bij het
verkrijgen van haar diploma afegt is afgeleid van ethische codes.
Voor wetenschappelijk onderzoek zijn er richtlijnen voor wat wel en niet mag in onderzoek dat met
patinten worden gedaan: ‘Good Clinical Practce (GCP)’. Hieronder vallen:
o Medisch onderzoek, zoals het testen van medicijnen, operatetechnieken of
behandelingsmethoden, waarbij mensen de proefpersonen zijn.
Medisch-ethische commissie moet toestemming geven.
Steeds meer duidelijkheid over wat eronder valt, staat in de Wet medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen, afgekort WMO (niet Wmo)
o Sommige vormen van verpleegkundig onderzoek, zoals behandelingsmethoden met een
hoog instrumenteel-technisch karakter, vallen onder deze regelgeving.
Andere vormen van verpleegkundig onderzoek vallen eerder onder het sociaalpsychologisch
onderzoek en dat kent nog geen internatonale standaarden.
Hoofdstuk 1
Verpleegkundigen geven lichamelijke zorg, informeren en scholen mensen ten aanzien van allerlei
veranderingen door de ziekte, begeleiden en ondersteunen mensen die moeten verwerken wat er
gebeurd is en wat er op hen afomt, en verwijzen mensen door naar professionals die hen in dit
proces kunnen ondersteunen.
Verpleegkundige besluitvorming = alle keuzemogelijkheden die je voor interventes bij de patint
hebt moet overwegen met die vier begrippen in je hoofd. Wie is deze mens lichamelijk, geestelijk,
sociaal en spiritueel. Daarnaast kan je denken aan omgeving, etc.
Hoofdstuk 2
Een zorgprofessional die een besluit neemt over de best passende zorg aan haar patint, doet dat op
basis van kennis over wat de patint nodig heef en wil, op basis van:
eigen kennis en inzicht
kennis uit onderzoek en evaluates
de mogelijkheden en voorwaarden binnen de instelling
1970: de verpleegkundige nam een besluit op grond van vakkennis of bepaalde diagnose en deelde
dit later met de patint.
holisme en autonomie werden belangrijk
Holisme = het mens zien als geheel
Informed consent = de patint krijgt de mogelijkheid om uit alternateven te kiezen
2005:
Focus is verschoven van ziekte en zorg gedrag en gezondheid
Mensen moeten gezonder gedrag gaan vertonen .
Verpleegkundige wordt steeds meer een coach: met als doel de patint in staat te stellen gezond
gedrag in zijn levensstjl centraal te stellen, gevolgen:
o minder gebruik van de gezondheidszorg en daarbij arbeidsbesparing
o levenskwaliteit wordt beter, omdat de patint meer controle heef
Consequentes voor verpleegkundige:
o Moeten inzage bieden in gezondheidsgegevens en methoden aanbieden om eigen gegevens
te beheren;
o Informate bieden die zodanig is afgestemd op de patint dat deze ondersteund wordt bij het
structureren en waarderen van persoonlijke gezondheidskeuzes;
o actviteiten coachen waarbij de nadruk ligt op het vergroten van de zelfredzaamheid van de
patint;
o handvaten bieden om relevante partjen in de omgeving te lokaliseren en mobiliseren om bij
te dragen aan zelfmanagement en de patint te leren omgaan met reactes vanuit de sociale
omgeving
Principes (onderdeel van ethische theoriein) die van belang zijn: respect voor autonomie, weldoen,
niet schaden en rechtvaardigheid.
Kijkt men naar zorgtheoriein dan komen ook andere woorden naar voren: zorgzaamheid,
verantwoordelijkheid en verbondenheid.
, Evidence-based practce (EBP) kritek: ‘’Dus als onderzoek heef uitgewezen dat 80% van de
onderzoeksgroep in meerdere onderzoeken goed heef gereageerd op die bepaalde intervente, dan
wordt dat de standaard’’
De kritek richt zich op ten minste twee aspecten:
o Hoe weet ik als professional of mijn patint tot de 80% of tot de 20% behoort (en wat
betekent dat)
o Hoe zit het met kwalitateve, moeilijk meetbare veranderingen, validiteit, doeltrefendheid
en de generaliseerbaarheid van onderzoeksgegevens naar de praktjk
Klinische beslissingen zijn door het afwegen van waarden dus ook ethische beslissingen. Daarvoor
heef een zorgprofessional op de eerste plaats ethische sensitviteit nodig
Wie zich laat leiden door de persoonlijke aspecten in de situate creiert zorg waarbij patint en
professional zich goed voelen, waar groei en inzicht ontstaat, en waarbij de situate voor de
professional een leermoment oplevert waarvan zij in een volgende situate weer kan profteren.
Goede professional wordt gekenmerkt door:
o ‘persoonlijke kennis en ervaring’
o ‘sociaalpoliteke kennis’
o ‘ethische kennis’
Beroepscode/ethische code = normen en waarden van de beroepsuitoefening
Op internatonaal niveau zijn er twee verschillende codes:
o Internatonal Council of Nurses (ICN), waarin natonale beroepsverenigingen uit de hele
wereld vertegenwoordigd zijn. De ICN publiceerde de eerste code voor verpleegkundigen in
1953 en paste deze regelmatg aan.
o Comité Internatonal Catholique des Infrmiires et AssistantesMédico-Sociales (CICIAMS),
maar die heef in Nederland nauwelijks bekendheid meer.
In Nederland bestaan twee codes naast elkaar:
o CNV/ABVAKABO FNV (revisie in 2006)
o Nu91/V&VN (2007)
Codes zijn een leidraad, geen recept. De belofe van geheimhouding die een verpleegkundige bij het
verkrijgen van haar diploma afegt is afgeleid van ethische codes.
Voor wetenschappelijk onderzoek zijn er richtlijnen voor wat wel en niet mag in onderzoek dat met
patinten worden gedaan: ‘Good Clinical Practce (GCP)’. Hieronder vallen:
o Medisch onderzoek, zoals het testen van medicijnen, operatetechnieken of
behandelingsmethoden, waarbij mensen de proefpersonen zijn.
Medisch-ethische commissie moet toestemming geven.
Steeds meer duidelijkheid over wat eronder valt, staat in de Wet medisch-
wetenschappelijk onderzoek met mensen, afgekort WMO (niet Wmo)
o Sommige vormen van verpleegkundig onderzoek, zoals behandelingsmethoden met een
hoog instrumenteel-technisch karakter, vallen onder deze regelgeving.
Andere vormen van verpleegkundig onderzoek vallen eerder onder het sociaalpsychologisch
onderzoek en dat kent nog geen internatonale standaarden.
