Samenvatting + stappenplannen vergelijkend internationaal privaatrecht

Vergelijkend en internationaal privaatrecht HC

HC 1

Rechtsfamilie
- Recht van verschillende landen lijken op elkaar
 Wetboek als belangrijkste rechtsbron
Hoe kan dat?
- Gemeenschappelijke voorvader: Romeinse recht

Civil law: codificatie
- Ze hebben allemaal wetboeken
- In het wetboek staat vaak ongeveer hetzelfde, ze zijn gemaakt om
eenheden te maken en voorlichting over rechten en plichten
- Ius commune: het gemeenschappelijke recht (romeinse recht)

Common law
- Geen wetboek, maar de uitspraken van de eerdere rechters

Artikel Stein
Civil law Common Law
Wortel in ius commune Wortels in custom of the courts
Gecodificeerd recht (wetboeken) Jurisprudentieel recht
Onderscheid publiekrecht en Eenheid van recht voor staat en
privaatrecht burger (zelfde rechter)
Rechtsvinding vanuit abstract Rechtsvinding vanuit feitenpatroon
geformuleerde regels
Hoogleraar als orakel (recht wordt Rechter als orakel (recht wordt
uitgelegd door universiteiten) gemaakt door de rechter)
Subjectieve recht staat voorop (rights Rechtsmiddel staat voorop
precide remedies) - Zie artikel Dedek
Romano-cannonieke procedure Adversarial trial (afwegen)
 Waarheidsvinding (rol  Scheidsrechter tussen
rechter) partijen (rol rechter)
 Schriftelijkheid  Mondelinge concentratie
 Regel leidt naar feitelijke (jury overtuigen)
vraag  Feitenpatronen leiden tot
 Rechter controleert regel
getuigen  Partijen controleren

,  Latijns notariaat getuigen
 Notary public
(getuigenverklaringen)

Ius commune: het gemeenschappelijke recht
- Het Romeinse rijk valt maar toch wordt het gezien als het
gemeenschappelijke recht
- Het geïmplementeerde romeinse recht
Rechtsbronnen:
 Na uiteenvallen lokale rechtsgewoontes per staat
 Leenrecht
 Canoniek recht (kerk)
 Renovatio imperii (Karel de Grote wordt keizer en herstelt het rijk)
- Politiek van eenwording – eenheid smeden tussen verschillende landen
met lokale gewoontes

Naar een Europees ius commune
- Herontdekking Digesten (bevatten het juristenrecht)
 Hierin wordt lesgegeven
 De leraren leggen de wettekst uit
- Stichting van universiteiten
 Opkomst van steden: neutraliteit (biedt uitkomst bij conflicten tussen
partijen uit verschillende steden)
 Conflict tussen keizer en Paus: partijdigheid (juridische argumenten)
 Latijn als wetenschapstaal
- Receptie van het romeinse recht, manieren waarop de universiteit in de
rechtspraktijk indringt:
 Interpretatio passiva (het lezen van het lokale gewoonterecht in
termen van het romeinse recht)
 Bartolistische interpretatie (lokale rechter weet niet snel hoe je
gewoonterecht moet uitleggen, maar romeins recht is veel
makkelijker)
- Romeins recht als subsidiair recht
* niet vanwege de keizer maar door de rede
 Ius commune non ratione imperii, sed imperio rationis
o Gezag van de rede
 Inrichting van hoge rechtspraak

Codificatie: nationale wetboeken
- Juridisch humanisme: romeinse recht codificeren

, - Verlichting en natuurrecht: mens is verplicht om elk argument te toetsen
aan de rede, dus romeins recht heeft pas nut als het getoetst is aan het
natuurrecht. En het moet voor elke burger te volgen zijn (vertalingen)
- Romantiek en nationalisme: de beste verbeelding van nationale eenheid
is een nationaal wetboek

Gebonden rechtersrecht
- De rechter is rechtstoepasser maar toetst niet of de regels goed zijn

Hoe heeft de Engelse ontwikkeling van het recht kunnen ontwikkelen buiten
het ius commune?

Ontwikkeling common law
- Het was al zo diepgeworteld, door de vroege periode dat het een eenheidsstaat
werd, dat het Romeinse recht hier geen verandering meer in kon brengen.
Koning en baronnen
 Battle of Hastings 1066
 Nulle terre sans seigneur
 Magna carta (1215)
Custom of the court
 Vaste rechters (1234)
 Inns of court (voor 1370)
 Law french (tot ca. 1650)
Law reporting
 Yearbook reporting (1268)
 Nominate reports (1535)
 Official reports (1860)

Precedentwerking
- Status van individuele rechter anders dan bij civil law (rechter heeft eigen autoriteit)
- Ander systeem van rekrutering
- Maken het recht (ik vind dat..)
 Het stelsel van writs (tot 1832) – partijen moesten toestemming vragen en dan
bewijzen
 Competitie tussen rechtbanken (verfijning van het systeem van writs), proberen
om zaken naar jouw rechtbank toe te trekken door bijv. Engels recht in nl (tot
1873)
 Stare decisis: binding authorities
o Elke rechter heeft zijn eigen autoriteit, geen rechter heeft het goed of
fout. (Tot 1900) daarna gebonden aan beslissingen van een hogere
rechter
o Rechters motiveren uitvoerig. Alleen de doorslaggevende
rechtsoverweging gebonden (ratio decendi)
 Ratio decidendi (bepaalde rechtsoverweging van hogere rechter bindt en bepaalt
oordeel) en dissenting opinion (rechter niet eens met rechter)