HC 1.06 het immuunsysteem toegepast op Reumatoïde Artritis
Lagen in de afweer (hoe hou je ziekte tegen)
1. Fysieke barrieres: huid en slijmvliezen intact
2. Niet specifeke afweer (waar ze overal het zelfde op reageren)
- Weefselschade: de ontsteking (=lokale reacte op weefselbeschadiging, dus ook
verbranden, wonden etc.), met meer bloedtoevoer en vochtuitreding uit de bloedvaten
- Alarm: ontstekingsmediatoren bijvoorbeeld interleukine, histamine en prostangladine
- Dan: wite bloedcellen (oa. aacrofagen, NK cellen) kruipen door bloedvatwand en eten
vreemde eiwiten op (fagocytose)
3. Specifeke afweer (reageren speciaal op ziekte, worden hiervoor speciaal aangemaakt)
Oorzaak weefselschade
- Fysische prikkels
- Binnendringende micro-organismen
- Auto-immuunreacte (fout in je eigen lichaam waardoor je lichaam denkt dat het zich
moet verdedigen)
Ontstekings-verschijnselen
- Rubor: roodheid, hyperemie (histamine)
- Calor: warmte, hyperemie
- Dolor: pijn, zenuwprikkeling, chemische mediatoren
- Tumor: zwelling, oedeemvorming (histamine)
- Functo laesa: functeverlies
1. Vasodiatate (bloedvaatjes wijder: weefsel roder)
2. Vocht (meer vocht dan ‘normaal’) uit grotere fenestrae van capillairen: exudaat, oedeem
3. Chemische stofen trekken wite bloedcellen aan
Efecten ontstekingsmediatoren
- Histamine (uit mest-cellen): vasodilatate roodheid en warmte
- Prostaglandines: veroorzaken pijn & koorts
- Bradykinine: geef pijn
- Substance P: uit zenuwcellen: pijn
- TumorNecroseFactor-alpha: starter van ontsteking
Ontstekingsmediatoren beïnvloeden
- PG remmers NSAID’s zorgt dat de onsteking minder pijnlijk wordt)
- Histamine remmers tegen hooikoorts
- TNF alfa blokkers zorgen ervoor dat de ontsteking niet begint
- Enz.
Naast ontstekingsreacte ook wite bloedcellen:
- aacrofagen – groot eters: wite bloedcellen die uit de bloedvaten kunnen kruipen (in
bloed heten ze monocyten) en bacteriën in grote aantallen opvreten
- Natural killer cellen: wite bloedcellen prikken een gat in een ‘verkeerde’ cel,
bijvoorbeeld een kankercel of een met een virus besmete cel
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
,Specifeke afweer
- Werken maar tegen een (doorgemaakte of (T) cellen) verlammen de bacteriën
Auto immuunziekte
- Vergissing immuunsysteem: afweer (Y) op eigen cellen (verlammen de eigen cellen)
- Bij RA, binnenste deel synovium
- De macrofagen zien dit nu door een snoepje en eten je eigen weefsel op waardoor je
gaten in je weefsel krijgt en een ontstekingsreacte ontstaat
- Waardoor de bewegingen moeilijker uitgevoerd worden (pijnlijk)
Synovits:
- Proliferate van cellen binnenkant synovium (begint bij waar puur synovia zit, daarna gaat
het door tot het kraakbeen)
- Villusvorminge hyperplasie (celvermeerdering)
- Steeds meer cytokines en eiwit-oplossende enzymen
- Vaatnieuwvorming (na tjdje blijf het weefsel rood )
- Zichzelf versterkend (kraakbeen wordt steeds minder)
RA situate (lange termijn)
- Indien artrits niet behandeld wordt, raken bot, kapsel en kraakbeen aangetast.
Gewrichten raken beschadigd en gaandeweg misvormd. veel pijn en stjjeid in het
gewricht , sluitstabiliteit verminderd/ standmisvorming door dat de ligamenten het
gewricht een kant op trekt
Pijnmedicate (dus niet speciaal RA ..)
World Health Organizaton Pain Ladder
1. Non- opioide +/- adjuvant (erbij) ( paracetamol, NSAID’s)
2. Pijn blijf of wordt erger +/- non- opioid, +/- adjuvant (codeine, paracetamol, NSAID’s)
3. Pijn blijf of wrodt erger +/- non-opioid, +/- adjuvant (morfne (perifeer), paracetamol,
NSAID’s)
aedicate bij reumatoide artrits
- NSAID: pijnstllend ontstekingsremmend)
- DaARTS (ziekte minder agressief)
- BIOLOGICALS (ziekte minder agressief)
NSAID’s ( Non- Steroidal Ant- Infammatory Drugs)
DaARTS (ziekte minder agressief)
BIOLOGICALS ( ziekte minder agressief )
Pijnstlling bij RA met name met NSAID’s
- Diclofenac
- Ibuprofen
- Indometacine
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
,Wanneer NSAID’s
- Artrose
- Rheumatoïde artrits
- Acute pijn
- aenstruateklachten
- Jicht ( te veel eiwiten die je niet kan afreken, ontstaan purines, purines slaat neer op de
gewrichten (vooral in de teen)
- Koorts
- Etc.
NSAID’s – klassieke bijwerkingen
- 10% maag-darm problemen, (vooral als men ook cortcosteroiden gebruikt
- Efect op de bloedstolling
- Nier en lever schade water en zout vasthouden (efect op de bloeddruk)
- Uitlokken van asthma (moet je het al aanleg hebben)
- Overgevoeligheidsreactes, huidafwijkingen
DaARD’s ( wordt vooral voor RA gebruikt)
Steeds vaker en steeds sneller gebruikt om lange termijn gevolgen van RA te beperken door schade
aan gewrichten te beperken
- Werken langzaam
- Enkele therapie vs Combinate therapie
Imuunonderdrukkers: (niet uit je hoofd leren)
aethotrexaat, Ciclosporine, (grijs = veel bijwerkingen ..) azathioprone, cyclofosfamine
Werking onbekend:
Hydroxychloroquine, sulfalazine, d – penicillamine, goudverbindingen
Verder ook gebruikt: cortcosteroiden
Cortcosteroiden (wel weten)
- Bijnierschorshormoon, in natuurlijk situate helpt het hormoon het lichaam omgaan met
chronische stress : zorgt dat de suikerspiegel iets verhoogt zodat je alert bent
- Nog steeds belangrijke rol in behandeling van RA, bij exacerbate of bij
onderhoudstherapie
- Onderdrukt de onderstekingreacte op vele manieren
Bijwerkingen oa:
- Osteoporose (zwakke boten)
- Eerder diabetes mellitus
- ayopathie (hierbij worden spieren snel vermoeid)
- Bijnier onderdrukking
- Vollemaans-gezicht ( verdikken van je gezicht omwille van medicijngebruik)
Nieuwe ant- TNF therapie
- Therapie rechtsstreeks tegen ‘tumour necrosis factor’
- Veelbelovend in de behandeling van RA
- Pas als DaART’s niet meer helpen
- Ook nadelen : weten niet wat de lange termijn gevolgen zijn
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
, HC 1.08 Introductie college CGO en OP5
Casus Gestuurd Onderwijs Probleem Gestuurd Onderwijs
Beroepssituates – realiteit ‘apart’ onderwerp – eilandje
Stappenreeks doorlooptjd 2-3 weken Stappenreeks doorlooptjd 1 week
9 stappen 7 stappen
Theorie EN praktjk Theorie
aeer dan 1 probleemstellingen en veel (+20) 1 probleemstelling en beperkt aantal leervragen
leervragen
Compentente gericht Kennisgericht
Veel overdracht onderling Beperkte overdracht onderling
CGO uitgangspunten
- Professionele samenwerking
- aeerdere werkvormen
- Verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van overdracht
- Integreren van vaardigheden (stap 8) en verdieping van kennis (stap 9) toegevoegd
Structuur en methodiek
Stap 1: casus en BOK bestuderen (body of knowledge (BOK). Let op 1 casus bestaat uit meerdere
patënt casusteken
Stap 2-5 : analyse, brainstorm, vaststellen probleemstellingen en leervragen
Stap 6: onbegeleid de leervragen uitwerken
Stap 7: 2 bijeenkomsten om de antwoorden op de leervragen te bespreken. Tevens onderwerpen
stap 8 en 9 bepalen en onderverdelen in subgroepjes
Stap 8: praktsche uitwerking leervragen. In praktjklokaal
Stap 9: verdieping in casusopdracht
Stap 8: praktsche invulling leervragen of probleemstelling. Welke vaardigheden moet je beheersen
om de casus op te lossen?
- Leer deze aan elkaar! Gebruik toetscriteria.
- Ga praktsch aan de slag
- Plaats vaardigheden in een context, dus niet sec de handeling of kale skills
- Geef aanvulling op casus (rol) of een nieuwe casus
- Geen herhaling van VT
- Geen boef! Er is geen boef meer
Stap 9: presentate casusopdrachten en beroepsproducten
- Presentate in powerpoint (meest gedaan en saai)
- Opgesteld behandelplan, rapportage, RPS e.d.
- Uiteenzetng theorie of anatomie bv uitwerking van aandoening uit BOK
- Best evidence zoeken op pubmed en bevindingen delen
- Poster
- Betoog of debat
- Kennisquiz (wat heb ik?, ik hou van fysioland)
- Klinisch redeneer oefening
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
Lagen in de afweer (hoe hou je ziekte tegen)
1. Fysieke barrieres: huid en slijmvliezen intact
2. Niet specifeke afweer (waar ze overal het zelfde op reageren)
- Weefselschade: de ontsteking (=lokale reacte op weefselbeschadiging, dus ook
verbranden, wonden etc.), met meer bloedtoevoer en vochtuitreding uit de bloedvaten
- Alarm: ontstekingsmediatoren bijvoorbeeld interleukine, histamine en prostangladine
- Dan: wite bloedcellen (oa. aacrofagen, NK cellen) kruipen door bloedvatwand en eten
vreemde eiwiten op (fagocytose)
3. Specifeke afweer (reageren speciaal op ziekte, worden hiervoor speciaal aangemaakt)
Oorzaak weefselschade
- Fysische prikkels
- Binnendringende micro-organismen
- Auto-immuunreacte (fout in je eigen lichaam waardoor je lichaam denkt dat het zich
moet verdedigen)
Ontstekings-verschijnselen
- Rubor: roodheid, hyperemie (histamine)
- Calor: warmte, hyperemie
- Dolor: pijn, zenuwprikkeling, chemische mediatoren
- Tumor: zwelling, oedeemvorming (histamine)
- Functo laesa: functeverlies
1. Vasodiatate (bloedvaatjes wijder: weefsel roder)
2. Vocht (meer vocht dan ‘normaal’) uit grotere fenestrae van capillairen: exudaat, oedeem
3. Chemische stofen trekken wite bloedcellen aan
Efecten ontstekingsmediatoren
- Histamine (uit mest-cellen): vasodilatate roodheid en warmte
- Prostaglandines: veroorzaken pijn & koorts
- Bradykinine: geef pijn
- Substance P: uit zenuwcellen: pijn
- TumorNecroseFactor-alpha: starter van ontsteking
Ontstekingsmediatoren beïnvloeden
- PG remmers NSAID’s zorgt dat de onsteking minder pijnlijk wordt)
- Histamine remmers tegen hooikoorts
- TNF alfa blokkers zorgen ervoor dat de ontsteking niet begint
- Enz.
Naast ontstekingsreacte ook wite bloedcellen:
- aacrofagen – groot eters: wite bloedcellen die uit de bloedvaten kunnen kruipen (in
bloed heten ze monocyten) en bacteriën in grote aantallen opvreten
- Natural killer cellen: wite bloedcellen prikken een gat in een ‘verkeerde’ cel,
bijvoorbeeld een kankercel of een met een virus besmete cel
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
,Specifeke afweer
- Werken maar tegen een (doorgemaakte of (T) cellen) verlammen de bacteriën
Auto immuunziekte
- Vergissing immuunsysteem: afweer (Y) op eigen cellen (verlammen de eigen cellen)
- Bij RA, binnenste deel synovium
- De macrofagen zien dit nu door een snoepje en eten je eigen weefsel op waardoor je
gaten in je weefsel krijgt en een ontstekingsreacte ontstaat
- Waardoor de bewegingen moeilijker uitgevoerd worden (pijnlijk)
Synovits:
- Proliferate van cellen binnenkant synovium (begint bij waar puur synovia zit, daarna gaat
het door tot het kraakbeen)
- Villusvorminge hyperplasie (celvermeerdering)
- Steeds meer cytokines en eiwit-oplossende enzymen
- Vaatnieuwvorming (na tjdje blijf het weefsel rood )
- Zichzelf versterkend (kraakbeen wordt steeds minder)
RA situate (lange termijn)
- Indien artrits niet behandeld wordt, raken bot, kapsel en kraakbeen aangetast.
Gewrichten raken beschadigd en gaandeweg misvormd. veel pijn en stjjeid in het
gewricht , sluitstabiliteit verminderd/ standmisvorming door dat de ligamenten het
gewricht een kant op trekt
Pijnmedicate (dus niet speciaal RA ..)
World Health Organizaton Pain Ladder
1. Non- opioide +/- adjuvant (erbij) ( paracetamol, NSAID’s)
2. Pijn blijf of wordt erger +/- non- opioid, +/- adjuvant (codeine, paracetamol, NSAID’s)
3. Pijn blijf of wrodt erger +/- non-opioid, +/- adjuvant (morfne (perifeer), paracetamol,
NSAID’s)
aedicate bij reumatoide artrits
- NSAID: pijnstllend ontstekingsremmend)
- DaARTS (ziekte minder agressief)
- BIOLOGICALS (ziekte minder agressief)
NSAID’s ( Non- Steroidal Ant- Infammatory Drugs)
DaARTS (ziekte minder agressief)
BIOLOGICALS ( ziekte minder agressief )
Pijnstlling bij RA met name met NSAID’s
- Diclofenac
- Ibuprofen
- Indometacine
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
,Wanneer NSAID’s
- Artrose
- Rheumatoïde artrits
- Acute pijn
- aenstruateklachten
- Jicht ( te veel eiwiten die je niet kan afreken, ontstaan purines, purines slaat neer op de
gewrichten (vooral in de teen)
- Koorts
- Etc.
NSAID’s – klassieke bijwerkingen
- 10% maag-darm problemen, (vooral als men ook cortcosteroiden gebruikt
- Efect op de bloedstolling
- Nier en lever schade water en zout vasthouden (efect op de bloeddruk)
- Uitlokken van asthma (moet je het al aanleg hebben)
- Overgevoeligheidsreactes, huidafwijkingen
DaARD’s ( wordt vooral voor RA gebruikt)
Steeds vaker en steeds sneller gebruikt om lange termijn gevolgen van RA te beperken door schade
aan gewrichten te beperken
- Werken langzaam
- Enkele therapie vs Combinate therapie
Imuunonderdrukkers: (niet uit je hoofd leren)
aethotrexaat, Ciclosporine, (grijs = veel bijwerkingen ..) azathioprone, cyclofosfamine
Werking onbekend:
Hydroxychloroquine, sulfalazine, d – penicillamine, goudverbindingen
Verder ook gebruikt: cortcosteroiden
Cortcosteroiden (wel weten)
- Bijnierschorshormoon, in natuurlijk situate helpt het hormoon het lichaam omgaan met
chronische stress : zorgt dat de suikerspiegel iets verhoogt zodat je alert bent
- Nog steeds belangrijke rol in behandeling van RA, bij exacerbate of bij
onderhoudstherapie
- Onderdrukt de onderstekingreacte op vele manieren
Bijwerkingen oa:
- Osteoporose (zwakke boten)
- Eerder diabetes mellitus
- ayopathie (hierbij worden spieren snel vermoeid)
- Bijnier onderdrukking
- Vollemaans-gezicht ( verdikken van je gezicht omwille van medicijngebruik)
Nieuwe ant- TNF therapie
- Therapie rechtsstreeks tegen ‘tumour necrosis factor’
- Veelbelovend in de behandeling van RA
- Pas als DaART’s niet meer helpen
- Ook nadelen : weten niet wat de lange termijn gevolgen zijn
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
, HC 1.08 Introductie college CGO en OP5
Casus Gestuurd Onderwijs Probleem Gestuurd Onderwijs
Beroepssituates – realiteit ‘apart’ onderwerp – eilandje
Stappenreeks doorlooptjd 2-3 weken Stappenreeks doorlooptjd 1 week
9 stappen 7 stappen
Theorie EN praktjk Theorie
aeer dan 1 probleemstellingen en veel (+20) 1 probleemstelling en beperkt aantal leervragen
leervragen
Compentente gericht Kennisgericht
Veel overdracht onderling Beperkte overdracht onderling
CGO uitgangspunten
- Professionele samenwerking
- aeerdere werkvormen
- Verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van overdracht
- Integreren van vaardigheden (stap 8) en verdieping van kennis (stap 9) toegevoegd
Structuur en methodiek
Stap 1: casus en BOK bestuderen (body of knowledge (BOK). Let op 1 casus bestaat uit meerdere
patënt casusteken
Stap 2-5 : analyse, brainstorm, vaststellen probleemstellingen en leervragen
Stap 6: onbegeleid de leervragen uitwerken
Stap 7: 2 bijeenkomsten om de antwoorden op de leervragen te bespreken. Tevens onderwerpen
stap 8 en 9 bepalen en onderverdelen in subgroepjes
Stap 8: praktsche uitwerking leervragen. In praktjklokaal
Stap 9: verdieping in casusopdracht
Stap 8: praktsche invulling leervragen of probleemstelling. Welke vaardigheden moet je beheersen
om de casus op te lossen?
- Leer deze aan elkaar! Gebruik toetscriteria.
- Ga praktsch aan de slag
- Plaats vaardigheden in een context, dus niet sec de handeling of kale skills
- Geef aanvulling op casus (rol) of een nieuwe casus
- Geen herhaling van VT
- Geen boef! Er is geen boef meer
Stap 9: presentate casusopdrachten en beroepsproducten
- Presentate in powerpoint (meest gedaan en saai)
- Opgesteld behandelplan, rapportage, RPS e.d.
- Uiteenzetng theorie of anatomie bv uitwerking van aandoening uit BOK
- Best evidence zoeken op pubmed en bevindingen delen
- Poster
- Betoog of debat
- Kennisquiz (wat heb ik?, ik hou van fysioland)
- Klinisch redeneer oefening
Door: Puk Klein
Jaar: 2017/2018
