Inleiding
Werkgebied v/d microbiologie
= de wetenschap die zich bezig houdt met de bestudering v/d bouw en de levensverrichtingen v m.o.
m.o.= organismen, die uitsluitend m.b.v/e microscoop of elektronenmicroscoop te zien zijn.
m.o.= organismen, die hun levenscyclus tenminste 1 periode doormaken, waarin 1 enkele cel zich als individu
vermenigvuldigt.
m.o.= organismen die bestaan uit 1 enkele cel of celcluster samen met de virussen die microscopisch zijn maar
niet cellulair.
Δ met cellen v planten en dieren:
- Cellen v planten en dieren kunnen niet alleen leven, maar zijn een deel v/e meercellige structuur
- Cellen v m.o. zijn onafhankelijk v andere cellen
Groepen:
- Protozoën = protozoa, 1-cellige diertjes
- Wieren = algae
- Schimmels
- Slijmzwammen = myxomyceten
- Gisten
- Bacteriën
- Virussen, viroïden en prionen -> niet uit cellen opgebouwd
= Omnipresent: eerste levende organismen op aarde, leven overal waar leven mogelijk is.
Schadelijke m.o.
Ziekteverwekkende M.O. (pathogenen)
- Veroorzaken ziekten bij plant, dier en mens
- Ze zijn virulent
Bederf veroorzakende m.o.
- Veroorzaken bederf van landbouwgrondstoffen / levensmiddelen: kwaliteitsverlies en economisch
verlies
Nuttige m.o.
Bereiding en bewaring van levensmiddelen/diervoeder via fermentatieprocessen:
- Bier, brood en wijn (gisten)
- Kaas, salami, yoghurt, boter, zuurkool (melkzuurbacteriën)
- Schimmelkazen (schimmels)
- Kuilvoeder (melkzuurbacteriën)
Milieu: verwerking van afval
- Huishoudelijk en industrieel afval => biologische afbraak door M.O.
- Rol in compostering, waterzuivering, …
- Omzetting van giftige afvalproducten tot meststoffen en vruchtbare grond (=bioremedatie)
Biotechnologische toepassingen:
- Productie van enzymen
- Productie van geneesmiddelen vb. antibiotica
- Productie van vaccins
- Productie van grondstoffen voor de chemische industrie vb. azijnzuur door azijnzuurbacteriën,
citroenzuur door schimmels,….
- Genetische manipulatie: veredeling van landbouwgewassen
Verteringsproces bij mens en dier (speeksel, darm)*
,De “generatio Spontaneae” en de ontdekking v m.o.
- 1665 Hooke: 1e persoon die m.o. heeft waargenomen
o 1e microscoop
o Schimmel
- 1676 Antonie v Leeuwenhoek:
o Microscoop uitgevonden
o Bacteriën
- Eind 17e eeuw Aristoteles
o Spontane generatie = abiogenesis: levend materiaal gaat dood, mr de levenskrachten
zouden niet verdwijnen. Dood materiaal zou spontaan levend kunnen worden en zich
daarna weer voortplanten
De microbiologie als wetenschap
- 1861 Pasteur: leverde overtuigende bewijzen die de theorie van generatio spontanea
omverwierpen = pasteurisatie (langere bewaring)
o 1ste studies over microbiële vergisting (fermentatie)
o Gelooft in aanwezigheid m.o. in lucht en bewijst dit via experimenten met een
zwanenhalskolf
o Bewijs voor de “biogenesis”: proces waarbij levensvormen andere levensvormen
produceren
o Relatie bacteriën en infectieziekten
- kiemtheorie (biogenesis): rotting en gisting zijn het gevolg v chemische omzettingen door groei en
ontwikkeling v bacteriën, gisten of schimmels in materiaal dat van buiten met m.o. zijn besmet
Medische microbiologie
Opsporen v ziekteverwekkers
- Koch: grondlegger van de bacteriologie en medische bacteriologie
o kweken op vaste voedingsbodems, aanmaken reinculturen
o microscopische onderzoekstechnieken
o B. anthracis: miltvuur
o Ontdekte de verwekker van tuberculose en cholera
o Tuberculine-test (opsporen tuberculose)
o Vaccin tegen runderpest
o Koch’s postulaten:
Verdachte bacterie isoleren uit de zieke mens/dier
Techniek ontwikkeld om uit bacteriemengsels afzonderlijke cellen van elkaar te
scheiden en ze te laten uitgroeien tot reinculturen
Een geïsoleerde bacterie moet in staat zijn om na besmetting bij een gezond
individu ziekteverschijnselen op te wekken
De verdachte bacteriesoort moet ook weer worden teruggevonden in de
besmette individuen
,Immunologie
= de wetenschap die zich bezighoudt met de studie v/d immuniteit: de afweermechanismen die in het
lichaam voorkomen tegen ziekteverwekkers en lichaamsvreemde stoffen.
- Jenner: pokken bestreden door mensen te vaccineren met koepokken
Antibiotica
= stoffen die bacteriën konden doden of die bacteriën in hun groei remmen
- Fleming: ontdekte dat bepaalde schimmels penicilline uitscheidde
Indeling v/d levende wereld volgens microbiologen
, In 1990: 3-domeinensysteem en 6 rijken-systeem
Kunnen aanduiden waar pro- en eukaryoten thuishoren
De persoon die de spontane generatieleer weerlegde?
Pasteur
Pasteur legde de basis v/d theorie v/d spontane generatie.
Niet waar!
Celbouw v/h m.o.
m.o. = levend: opgebouwd uit 1 of meerdere cellen (planten en dieren)
Virussen, prionen en viroïden = niet levend omdat ze niet opgebouwd zijn uit cellen
Algemeen
- Differentiatie: voorkomen v verschillende soorten cellen
- M.o. overwegend 1-cellig, ook meercellig maar zonder veel differentiatie
Verschil tussen pro- en eukaryoot
Werkgebied v/d microbiologie
= de wetenschap die zich bezig houdt met de bestudering v/d bouw en de levensverrichtingen v m.o.
m.o.= organismen, die uitsluitend m.b.v/e microscoop of elektronenmicroscoop te zien zijn.
m.o.= organismen, die hun levenscyclus tenminste 1 periode doormaken, waarin 1 enkele cel zich als individu
vermenigvuldigt.
m.o.= organismen die bestaan uit 1 enkele cel of celcluster samen met de virussen die microscopisch zijn maar
niet cellulair.
Δ met cellen v planten en dieren:
- Cellen v planten en dieren kunnen niet alleen leven, maar zijn een deel v/e meercellige structuur
- Cellen v m.o. zijn onafhankelijk v andere cellen
Groepen:
- Protozoën = protozoa, 1-cellige diertjes
- Wieren = algae
- Schimmels
- Slijmzwammen = myxomyceten
- Gisten
- Bacteriën
- Virussen, viroïden en prionen -> niet uit cellen opgebouwd
= Omnipresent: eerste levende organismen op aarde, leven overal waar leven mogelijk is.
Schadelijke m.o.
Ziekteverwekkende M.O. (pathogenen)
- Veroorzaken ziekten bij plant, dier en mens
- Ze zijn virulent
Bederf veroorzakende m.o.
- Veroorzaken bederf van landbouwgrondstoffen / levensmiddelen: kwaliteitsverlies en economisch
verlies
Nuttige m.o.
Bereiding en bewaring van levensmiddelen/diervoeder via fermentatieprocessen:
- Bier, brood en wijn (gisten)
- Kaas, salami, yoghurt, boter, zuurkool (melkzuurbacteriën)
- Schimmelkazen (schimmels)
- Kuilvoeder (melkzuurbacteriën)
Milieu: verwerking van afval
- Huishoudelijk en industrieel afval => biologische afbraak door M.O.
- Rol in compostering, waterzuivering, …
- Omzetting van giftige afvalproducten tot meststoffen en vruchtbare grond (=bioremedatie)
Biotechnologische toepassingen:
- Productie van enzymen
- Productie van geneesmiddelen vb. antibiotica
- Productie van vaccins
- Productie van grondstoffen voor de chemische industrie vb. azijnzuur door azijnzuurbacteriën,
citroenzuur door schimmels,….
- Genetische manipulatie: veredeling van landbouwgewassen
Verteringsproces bij mens en dier (speeksel, darm)*
,De “generatio Spontaneae” en de ontdekking v m.o.
- 1665 Hooke: 1e persoon die m.o. heeft waargenomen
o 1e microscoop
o Schimmel
- 1676 Antonie v Leeuwenhoek:
o Microscoop uitgevonden
o Bacteriën
- Eind 17e eeuw Aristoteles
o Spontane generatie = abiogenesis: levend materiaal gaat dood, mr de levenskrachten
zouden niet verdwijnen. Dood materiaal zou spontaan levend kunnen worden en zich
daarna weer voortplanten
De microbiologie als wetenschap
- 1861 Pasteur: leverde overtuigende bewijzen die de theorie van generatio spontanea
omverwierpen = pasteurisatie (langere bewaring)
o 1ste studies over microbiële vergisting (fermentatie)
o Gelooft in aanwezigheid m.o. in lucht en bewijst dit via experimenten met een
zwanenhalskolf
o Bewijs voor de “biogenesis”: proces waarbij levensvormen andere levensvormen
produceren
o Relatie bacteriën en infectieziekten
- kiemtheorie (biogenesis): rotting en gisting zijn het gevolg v chemische omzettingen door groei en
ontwikkeling v bacteriën, gisten of schimmels in materiaal dat van buiten met m.o. zijn besmet
Medische microbiologie
Opsporen v ziekteverwekkers
- Koch: grondlegger van de bacteriologie en medische bacteriologie
o kweken op vaste voedingsbodems, aanmaken reinculturen
o microscopische onderzoekstechnieken
o B. anthracis: miltvuur
o Ontdekte de verwekker van tuberculose en cholera
o Tuberculine-test (opsporen tuberculose)
o Vaccin tegen runderpest
o Koch’s postulaten:
Verdachte bacterie isoleren uit de zieke mens/dier
Techniek ontwikkeld om uit bacteriemengsels afzonderlijke cellen van elkaar te
scheiden en ze te laten uitgroeien tot reinculturen
Een geïsoleerde bacterie moet in staat zijn om na besmetting bij een gezond
individu ziekteverschijnselen op te wekken
De verdachte bacteriesoort moet ook weer worden teruggevonden in de
besmette individuen
,Immunologie
= de wetenschap die zich bezighoudt met de studie v/d immuniteit: de afweermechanismen die in het
lichaam voorkomen tegen ziekteverwekkers en lichaamsvreemde stoffen.
- Jenner: pokken bestreden door mensen te vaccineren met koepokken
Antibiotica
= stoffen die bacteriën konden doden of die bacteriën in hun groei remmen
- Fleming: ontdekte dat bepaalde schimmels penicilline uitscheidde
Indeling v/d levende wereld volgens microbiologen
, In 1990: 3-domeinensysteem en 6 rijken-systeem
Kunnen aanduiden waar pro- en eukaryoten thuishoren
De persoon die de spontane generatieleer weerlegde?
Pasteur
Pasteur legde de basis v/d theorie v/d spontane generatie.
Niet waar!
Celbouw v/h m.o.
m.o. = levend: opgebouwd uit 1 of meerdere cellen (planten en dieren)
Virussen, prionen en viroïden = niet levend omdat ze niet opgebouwd zijn uit cellen
Algemeen
- Differentiatie: voorkomen v verschillende soorten cellen
- M.o. overwegend 1-cellig, ook meercellig maar zonder veel differentiatie
Verschil tussen pro- en eukaryoot
