BMZ2022 Schaarste in de zorg – Donderdagen
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 Neoklassieke micro-economie.................................................................................................. 3
Werkcollege 1................................................................................................................................................ 7
Opdracht 1A.........................................................................................................................................................7
Opdracht 1B.......................................................................................................................................................10
Opdracht 1C.......................................................................................................................................................12
Hoorcollege 2 Neoklassieke micro-economie en consumententheorie..........................................................14
Werkcollege 2.............................................................................................................................................. 20
Opdracht 2A.......................................................................................................................................................20
Opdracht 2B.......................................................................................................................................................21
Opdracht 2C.......................................................................................................................................................23
Hoorcollege 3 Producentengedrag................................................................................................................ 25
Werkcollege 3.............................................................................................................................................. 33
Opdracht 3A.......................................................................................................................................................33
Opdracht 3B.......................................................................................................................................................35
Opdracht 3C.......................................................................................................................................................37
Hoorcollege 4 Marktwerking en elasticiteiten............................................................................................... 39
Werkcollege 4.............................................................................................................................................. 44
Opdracht 4A.......................................................................................................................................................44
Opdracht 4B.......................................................................................................................................................45
Hoorcollege 5 Marktfalen en overheidsingrijpen........................................................................................... 47
Werkcollege 5.............................................................................................................................................. 58
Opdracht 5A.......................................................................................................................................................58
Opdracht 5B.......................................................................................................................................................60
Opdracht 5C.......................................................................................................................................................63
Hoorcollege 6 Rode draad college micro-economie.......................................................................................66
Werkcollege 6.............................................................................................................................................. 70
Opdracht 6A.......................................................................................................................................................70
Opdracht 6B.......................................................................................................................................................72
Opdracht 6C.......................................................................................................................................................75
Opdracht 6D.......................................................................................................................................................77
Opdracht 6E........................................................................................................................................................79
, Opdracht 6F........................................................................................................................................................80
Formuleblad................................................................................................................................................ 81
2
,Hoorcollege 1 Neoklassieke micro-economie
Schaarste is hetgeen wat economen bestuderen. Mensen hebben onbegrensde behoeften maar
begrensde mogelijkheden. Het gaat daarom om keuzes maken. Economen kijken hierbij wat
de beste keuzes zijn die je kunt maken. De vraag hierbij is, wat is nou het beste? Met andere
woorden, hoe kan ik zo efficiënt mogelijk de schaarse middelen alloceren. Een schaars goed is
alternatief aanwendbaar.
Economen hebben allemaal keuzemodellen waarbij naar het gedrag wordt gekeken naar
gedragen, ofwel gedragsmodellen.
Neoklassieke micro-economische consumenten theorie I
Neoklassieke economie, een eerste aanname is dat 1) er sprake is van rationeel gedrag
(=consistent), 2) in situaties van volledige zekerheid, 3) met volledige informatie.
Micro-economie = het laagste beslissingsniveau waarbij gekeken wordt naar individuen die
met schaarste worden geconfronteerd, of de optelsom van individuen.
Volgens de theorie is 1 reden waarom iemand iets consumeert, is dat diegene dat nut (= utility,
U) oplevert. U = f (X, Y)
Nut kun je uitdrukken in cijfers of waarden, en heeft twee verschillende begrippen, namelijk
het cardinaal nutsbegrip en het ordinaal nutsbegrip.
Het doel hierbij is om het nut (U) zo groot mogelijk te maken.
Alle combinaties van goederen (X en Y) die dezelfde hoeveelheid nut (U) opleveren, worden
een isonutscurve genoemd. Dit wordt ook wel een indifferentiecurve genoemd. Deze curve
heeft drie belangrijke eigenschappen: 1) hoe meer rechtsboven de curve, hoe hoger het totale
nut, 2) de helling (MSV) van deze curve is negatief en 3) hellingshoek neemt af naarmate je
meer van een goed hebt.
De helling is negatief omdat er een negatief verband is tussen X en Y, namelijk als je meer
van X wilt consumeren, kun je minder van Y consumeren. Het marginaal nut (hellingshoek) is
het extra nut bij het consumeren van één extra goed. Het marginaal nut wordt steeds kleiner,
zo is het nut tussen 0 en 1 bijvoorbeeld het grootst, maar het nut tussen 5 en 6 veel kleiner.
3
, marginaal nut X U ' X
marginale substitutie verhouding ( MSV )= =
marginaal nut Y U ' Y
Eerste wet van het afnemend grensnut – Wet van Gossen
Het marginale nut van een goed neemt af bij een toenemende consumptie van dat goed.
Differentiatieregels
Differentiëren is het bepalen van de mate van verandering.
1. U = 5 | U’ = 0
2. U = 5x | U’ = 5
3. U = 5x2 | U’ = 10x
4. U = 5xy2 | U’x = 5y2
U’y = 5x2y = 10xy
Bij enkelvoudige functies (1, 2 en 3) zijn de functies onafhankelijk van elkaar.
Bij een samengestelde functie (4) zijn de functies afhankelijk van elkaar.
Begrensde mogelijkheden: inkomen (I) en prijs (P)
I = PXX en PYY
50 = 2X + 5Y
Als X = 0, Y = 10
Als Y = 0, X = 25
C = f (B, I, P) nutsmaximalisatie
PX
relatieve prijsverhouding ( PV )=helling budgetrestrictie =
PY
Drie manieren om tot een efficiënte allocatie van schaarse middelen te komen:
1. Grafische methode
2. Tabel methode
3. Rekenmethode
4
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 Neoklassieke micro-economie.................................................................................................. 3
Werkcollege 1................................................................................................................................................ 7
Opdracht 1A.........................................................................................................................................................7
Opdracht 1B.......................................................................................................................................................10
Opdracht 1C.......................................................................................................................................................12
Hoorcollege 2 Neoklassieke micro-economie en consumententheorie..........................................................14
Werkcollege 2.............................................................................................................................................. 20
Opdracht 2A.......................................................................................................................................................20
Opdracht 2B.......................................................................................................................................................21
Opdracht 2C.......................................................................................................................................................23
Hoorcollege 3 Producentengedrag................................................................................................................ 25
Werkcollege 3.............................................................................................................................................. 33
Opdracht 3A.......................................................................................................................................................33
Opdracht 3B.......................................................................................................................................................35
Opdracht 3C.......................................................................................................................................................37
Hoorcollege 4 Marktwerking en elasticiteiten............................................................................................... 39
Werkcollege 4.............................................................................................................................................. 44
Opdracht 4A.......................................................................................................................................................44
Opdracht 4B.......................................................................................................................................................45
Hoorcollege 5 Marktfalen en overheidsingrijpen........................................................................................... 47
Werkcollege 5.............................................................................................................................................. 58
Opdracht 5A.......................................................................................................................................................58
Opdracht 5B.......................................................................................................................................................60
Opdracht 5C.......................................................................................................................................................63
Hoorcollege 6 Rode draad college micro-economie.......................................................................................66
Werkcollege 6.............................................................................................................................................. 70
Opdracht 6A.......................................................................................................................................................70
Opdracht 6B.......................................................................................................................................................72
Opdracht 6C.......................................................................................................................................................75
Opdracht 6D.......................................................................................................................................................77
Opdracht 6E........................................................................................................................................................79
, Opdracht 6F........................................................................................................................................................80
Formuleblad................................................................................................................................................ 81
2
,Hoorcollege 1 Neoklassieke micro-economie
Schaarste is hetgeen wat economen bestuderen. Mensen hebben onbegrensde behoeften maar
begrensde mogelijkheden. Het gaat daarom om keuzes maken. Economen kijken hierbij wat
de beste keuzes zijn die je kunt maken. De vraag hierbij is, wat is nou het beste? Met andere
woorden, hoe kan ik zo efficiënt mogelijk de schaarse middelen alloceren. Een schaars goed is
alternatief aanwendbaar.
Economen hebben allemaal keuzemodellen waarbij naar het gedrag wordt gekeken naar
gedragen, ofwel gedragsmodellen.
Neoklassieke micro-economische consumenten theorie I
Neoklassieke economie, een eerste aanname is dat 1) er sprake is van rationeel gedrag
(=consistent), 2) in situaties van volledige zekerheid, 3) met volledige informatie.
Micro-economie = het laagste beslissingsniveau waarbij gekeken wordt naar individuen die
met schaarste worden geconfronteerd, of de optelsom van individuen.
Volgens de theorie is 1 reden waarom iemand iets consumeert, is dat diegene dat nut (= utility,
U) oplevert. U = f (X, Y)
Nut kun je uitdrukken in cijfers of waarden, en heeft twee verschillende begrippen, namelijk
het cardinaal nutsbegrip en het ordinaal nutsbegrip.
Het doel hierbij is om het nut (U) zo groot mogelijk te maken.
Alle combinaties van goederen (X en Y) die dezelfde hoeveelheid nut (U) opleveren, worden
een isonutscurve genoemd. Dit wordt ook wel een indifferentiecurve genoemd. Deze curve
heeft drie belangrijke eigenschappen: 1) hoe meer rechtsboven de curve, hoe hoger het totale
nut, 2) de helling (MSV) van deze curve is negatief en 3) hellingshoek neemt af naarmate je
meer van een goed hebt.
De helling is negatief omdat er een negatief verband is tussen X en Y, namelijk als je meer
van X wilt consumeren, kun je minder van Y consumeren. Het marginaal nut (hellingshoek) is
het extra nut bij het consumeren van één extra goed. Het marginaal nut wordt steeds kleiner,
zo is het nut tussen 0 en 1 bijvoorbeeld het grootst, maar het nut tussen 5 en 6 veel kleiner.
3
, marginaal nut X U ' X
marginale substitutie verhouding ( MSV )= =
marginaal nut Y U ' Y
Eerste wet van het afnemend grensnut – Wet van Gossen
Het marginale nut van een goed neemt af bij een toenemende consumptie van dat goed.
Differentiatieregels
Differentiëren is het bepalen van de mate van verandering.
1. U = 5 | U’ = 0
2. U = 5x | U’ = 5
3. U = 5x2 | U’ = 10x
4. U = 5xy2 | U’x = 5y2
U’y = 5x2y = 10xy
Bij enkelvoudige functies (1, 2 en 3) zijn de functies onafhankelijk van elkaar.
Bij een samengestelde functie (4) zijn de functies afhankelijk van elkaar.
Begrensde mogelijkheden: inkomen (I) en prijs (P)
I = PXX en PYY
50 = 2X + 5Y
Als X = 0, Y = 10
Als Y = 0, X = 25
C = f (B, I, P) nutsmaximalisatie
PX
relatieve prijsverhouding ( PV )=helling budgetrestrictie =
PY
Drie manieren om tot een efficiënte allocatie van schaarse middelen te komen:
1. Grafische methode
2. Tabel methode
3. Rekenmethode
4
