17 - 03 - 2023
Maatschappijwetenschappen
Hoofdstuk 9: Criminaliteit
Paragraaf 9.1: Veiligheid bestuderen
Veiligheid als maatschappelijk vraagstuk
● Bij een maatschappelijk vraagstuk moeten er verschillende waarden en
belangen tegen elkaar worden afgewogen.
● We onderscheiden 4 soorten bindingen die door wederzijdse afhankelijkheden
gecreëerd worden:
1. Economische bindingen → Afhankelijkheden die te maken hebben met de
productie en distributie van goederen.
2. Politieke bindingen → Afhankelijkheden met politieke macht.
3. Cognitieve bindingen → Afhankelijkheden met kennisvormen en overdracht.
4. Affectieve bindingen → Afhankelijkheden met positieve en negatieve
gevoelens van mensen voor elkaar.
Veiligheid meten: objectief of subjectief?
● Objectieve veiligheid gaat om de aard en omvang van criminaliteit, ongevallen
en rampen.
● Subjectieve veiligheid gaat om de manier waarop mensen de aard en omvang
van criminaliteit, ongevallen en rampen beleven. Daarnaast gaat het om de
gevoelens van onveiligheid.
Verschillende typen bedreigingen in de risicomaatschappij
● Er zijn 3 soorten bedreigingen:
1. Bedreigingen van natuurlijke aard → Natuurrampen.
2. Bedreigingen van technologische aard → Brand en elektriciteitsuitval.
3. Bedreigingen van sociale aard → Criminaliteit en oorlog.
● In een risicomaatschappij is het niet duidelijk wie er verantwoordelijk is voor de
risico's en de aanpak van bedreigingen.
1
, Paragraaf 9.2: Hoe onveiligheid en criminaliteit ontstaan
Een definitie van criminaliteit
● Criminaliteit is het gedrag dat door de overheid wettelijk strafbaar is gesteld.
- Het gaat over menselijk gedrag, waarbij andere personen, dieren of het milieu
worden uitgebuit of schade toegebracht.
Criminologische theorieën
● De gelegenheidstheorie gaat over het niveau van de criminaliteit door de
aanwezigheid van potentiële daders, de aanwezigheid van geschikte doelwitten
en de afwezigheid van voldoende sociale bewaking.
● De rationele keuzetheorie stelt dat als de baten hoger zijn dan de kosten de
kans groot is dat iemand voor criminaliteit kiest.
● De bindingstheorie stelt dat maatschappelijke bindingen of sterke integratie
van mensen in groepen remmend werken op criminele impulsen.
● De anomietheorie stelt dat de kans op crimineel gedrag groter is als mensen
geen gelegenheid hebben om op legitieme wijze maatschappelijke doelen, zoals
succes of welvaart, te bereiken.
● De etiketteringtheorie stelt dat racisme ervoor zorgt dat veel blanke agenten,
Afro-Amerikanen als verdachten zien en behandelen.
Maatschappelijke veranderingen
● Informalisering wil zeggen dat de verhoudingen en contacten tussen mensen
minder hiërarchisch en minder formeel worden.
Paragraaf 9.3: Gevolgen van onveiligheid en criminaliteit
Gevolgen: schade en slachtoffers
● Materiële gevolgen zijn tastbaar, zoals schade en het verlies van bezittingen.
● Immateriële gevolgen zijn niet tastbaar, zoals het gevoel en de beleving van
slachtoffers.
Doelen van straffen
● Vergelding: Hierbij moet de dader net zoveel schade ervaren als het slachtoffer.
2
Maatschappijwetenschappen
Hoofdstuk 9: Criminaliteit
Paragraaf 9.1: Veiligheid bestuderen
Veiligheid als maatschappelijk vraagstuk
● Bij een maatschappelijk vraagstuk moeten er verschillende waarden en
belangen tegen elkaar worden afgewogen.
● We onderscheiden 4 soorten bindingen die door wederzijdse afhankelijkheden
gecreëerd worden:
1. Economische bindingen → Afhankelijkheden die te maken hebben met de
productie en distributie van goederen.
2. Politieke bindingen → Afhankelijkheden met politieke macht.
3. Cognitieve bindingen → Afhankelijkheden met kennisvormen en overdracht.
4. Affectieve bindingen → Afhankelijkheden met positieve en negatieve
gevoelens van mensen voor elkaar.
Veiligheid meten: objectief of subjectief?
● Objectieve veiligheid gaat om de aard en omvang van criminaliteit, ongevallen
en rampen.
● Subjectieve veiligheid gaat om de manier waarop mensen de aard en omvang
van criminaliteit, ongevallen en rampen beleven. Daarnaast gaat het om de
gevoelens van onveiligheid.
Verschillende typen bedreigingen in de risicomaatschappij
● Er zijn 3 soorten bedreigingen:
1. Bedreigingen van natuurlijke aard → Natuurrampen.
2. Bedreigingen van technologische aard → Brand en elektriciteitsuitval.
3. Bedreigingen van sociale aard → Criminaliteit en oorlog.
● In een risicomaatschappij is het niet duidelijk wie er verantwoordelijk is voor de
risico's en de aanpak van bedreigingen.
1
, Paragraaf 9.2: Hoe onveiligheid en criminaliteit ontstaan
Een definitie van criminaliteit
● Criminaliteit is het gedrag dat door de overheid wettelijk strafbaar is gesteld.
- Het gaat over menselijk gedrag, waarbij andere personen, dieren of het milieu
worden uitgebuit of schade toegebracht.
Criminologische theorieën
● De gelegenheidstheorie gaat over het niveau van de criminaliteit door de
aanwezigheid van potentiële daders, de aanwezigheid van geschikte doelwitten
en de afwezigheid van voldoende sociale bewaking.
● De rationele keuzetheorie stelt dat als de baten hoger zijn dan de kosten de
kans groot is dat iemand voor criminaliteit kiest.
● De bindingstheorie stelt dat maatschappelijke bindingen of sterke integratie
van mensen in groepen remmend werken op criminele impulsen.
● De anomietheorie stelt dat de kans op crimineel gedrag groter is als mensen
geen gelegenheid hebben om op legitieme wijze maatschappelijke doelen, zoals
succes of welvaart, te bereiken.
● De etiketteringtheorie stelt dat racisme ervoor zorgt dat veel blanke agenten,
Afro-Amerikanen als verdachten zien en behandelen.
Maatschappelijke veranderingen
● Informalisering wil zeggen dat de verhoudingen en contacten tussen mensen
minder hiërarchisch en minder formeel worden.
Paragraaf 9.3: Gevolgen van onveiligheid en criminaliteit
Gevolgen: schade en slachtoffers
● Materiële gevolgen zijn tastbaar, zoals schade en het verlies van bezittingen.
● Immateriële gevolgen zijn niet tastbaar, zoals het gevoel en de beleving van
slachtoffers.
Doelen van straffen
● Vergelding: Hierbij moet de dader net zoveel schade ervaren als het slachtoffer.
2
