Biologie van dieren (B-B1DIER05) – leerdoelen – deeltoets 3 – inleiding circulatie
De verschillende typen circulatiesystemen qua bouw en eigenschappen beschrijven.
evolutie van circulatie – transport voedings- en afvalstoffen, O2 en CO2
● diffusie (osmose) – eencelligen
● gastrovasculaire ruimte → endodermis → andere lichaamsdelen – bijv. kwal
● open circulatie: hart dat lichaamsvloeistof rondgepompt – bijv. insect
● gesloten circulatie: hart en bloedvaten – bijv. ringworm
● enkelvoudige bloedsomloop: hart met 1 boezem en kamer – bijv. vis (vertebraten)
○ hart pompt bloed richting beide kieuwen → dorsale aorta → capillair bed →
grotere bloedvaten → hart
● dubbele bloedsomloop: O2-arm bloed → hart → longen → O2-rijk bloed → hart →
andere lichaamsdelen – bijv. kikker
○ geen septum (scheidingswand) – 1 kamer en 2 boezems
● dubbele bloedsomloop: O2-arm bloed → hart → longen → O2-rijk bloed → hart →
andere lichaamsdelen
○ 2 kamers en 2 boezems – bijv. zoogdieren, vogels
De globale structuur van de enkelvoudige bloedsomloop van de vissen en de dubbele
bloedsomloop van de andere (longademende) vertebraten beschrijven.
enkelvoudige bloedsomloop van (kiewademende) vissen
● haaien, roggen en beenvissen
● hart dat uit 2 kamers bestaat: 1 atrium en 1 ventrikel
1. contractie van het ventrikel pompt bloed naar een capillair bed in de kieuwen
■ netto diffusie van O2 in het bloed en van CO2 uit het bloed
2. bloed verlaat de kieuwen → capillairen convergeren in een vat dat O2-rijk
bloed naar capillaire bedden door het hele lichaam transporteert
3. gasuitwisseling in capillaire bedden → bloed komt in aderen → hart
● bloeddrukdaling in de kieuwen beperkt de bloedstroom in de rest van het lichaam
○ terwijl het dier zwemt, helpen de samentrekking en ontspanning van zijn
spieren het relatief trage tempo van de bloedsomloop te versnellen
dubbele bloedsomloop van (longademende) vertebraten
● zoogdieren
● hart dat uit 4 kamers bestaat: 2 atri en 2 ventrikels
○ in 1 circuit pompt de rechterkant van het hart O2-arm bloed naar de capillaire
bedden van de longen (pulmonary circuit)
○ in het andere circuit (systemische circuit) pompt de linkerkant van het hart
O2-rijk bloed naar capillaire bedden in organen en weefsels door het hele
lichaam
● dubbele circulatie zorgt voor een krachtige bloedstroom naar de hersenen, spieren
en andere organen, omdat het hart het bloed opnieuw onder druk brengt nadat het
door de capillaire bedden van de longen of de huid is gegaan
● bloeddruk is vaak hoger in het systemische circuit dan in het pulmonary circuit
,Biologie van dieren (B-B1DIER05) – leerdoelen – deeltoets 3 – inleiding circulatie
Schematische afbeeldingen van het bloedvatenstelsel van vissen en van zoogdieren van de
juiste bijschriften en toelichting voorzien.
,Biologie van dieren (B-B1DIER05) – leerdoelen – deeltoets 3 – inleiding circulatie
Verklaren waarom het bloed in grote delen van de vissen bloedsomloop langzamer stroomt
dan in de bloedsomloop van de andere vertebraten.
Het bloed gaat door 2 capillaire bedden (longen + organen) voordat het weer in het hart
komt. Als bloed door capillairen gaat, daalt de bloeddruk. Bloeddrukdaling in de kieuwen
beperkt de bloedstroom in de rest van het lichaam. Bovendien heeft een vis maar 1 ventrikel
(pompkamer).
De structuur en het functioneren van het hart en de regulatie van de hartfunctie bij
zoogdieren beschrijven.
hart: anatomie, namen, werking, foetale circulatie
● aorta is het grootste bloedvat met de hoogste druk
● aorta abdominalis gaat richting het abdomen (buik)
● bloed uit het lichaam gaat via vena cava caudalis (onderste holle ader) en via vena
cava rostralis (bovenste holle ader) naar rechter atrium
● O2-arm bloed → rechter atrium → rechter ventrikel → arteria pulmonalis sinistra
(linker longslagader) en arteria pulmonalis dextra (rechter longslagader)
● bloed uit de longen (O2-rijk bloed) gaat via vena pulmonalis naar linker atrium →
linker ventrikel → aorta met 3 vertakkingen
1. truncus brachiocephalicus: aftakking naar de armen
→ arteria carotis communis (dextra) (rechter halsslagader)
→ arteria subclavia dextra (rechter slagader) naar de rechterarm
2. arteria carotis communis (sinistra) (linker halsslagader)
3. arteria subclavia sinistra (linker slagader) naar de linkerarm
● arteria coronaria (kransslagaders – hartslagaders) achter de aortaklep
○ voorzien het hart van bloed
● vena/sinus coronarius (kroonboezem) eindigt in het rechter atrium
○ ader die het bloed uit de hartspier verzamelt
● kleppen
○ atrioventriculaire kleppen (AV-kleppen) tussen atria en ventrikels
■ bicuspidalisklep in de linker harthelft bestaat uit 2 slippen
■ tricuspidalisklep in de rechter harthelft bestaat uit 3 slippen
○ pulmonalisklep (semilunair klep) bestaat uit 3 slippen
○ aortaklep (semilunair klep) bestaat uit 3 slippen
● chordae tendinae (pezen) voorkomen dat de slippen te ver terugslaan
● papillairspieren trekken harder aan pezen als dat nodig is → kleppen goed dicht
arteria vanaf hart naar capillairsysteem
vena naar hart vanaf capillairsysteem
, Biologie van dieren (B-B1DIER05) – leerdoelen – deeltoets 3 – inleiding circulatie
De verschillende typen circulatiesystemen qua bouw en eigenschappen beschrijven.
evolutie van circulatie – transport voedings- en afvalstoffen, O2 en CO2
● diffusie (osmose) – eencelligen
● gastrovasculaire ruimte → endodermis → andere lichaamsdelen – bijv. kwal
● open circulatie: hart dat lichaamsvloeistof rondgepompt – bijv. insect
● gesloten circulatie: hart en bloedvaten – bijv. ringworm
● enkelvoudige bloedsomloop: hart met 1 boezem en kamer – bijv. vis (vertebraten)
○ hart pompt bloed richting beide kieuwen → dorsale aorta → capillair bed →
grotere bloedvaten → hart
● dubbele bloedsomloop: O2-arm bloed → hart → longen → O2-rijk bloed → hart →
andere lichaamsdelen – bijv. kikker
○ geen septum (scheidingswand) – 1 kamer en 2 boezems
● dubbele bloedsomloop: O2-arm bloed → hart → longen → O2-rijk bloed → hart →
andere lichaamsdelen
○ 2 kamers en 2 boezems – bijv. zoogdieren, vogels
De globale structuur van de enkelvoudige bloedsomloop van de vissen en de dubbele
bloedsomloop van de andere (longademende) vertebraten beschrijven.
enkelvoudige bloedsomloop van (kiewademende) vissen
● haaien, roggen en beenvissen
● hart dat uit 2 kamers bestaat: 1 atrium en 1 ventrikel
1. contractie van het ventrikel pompt bloed naar een capillair bed in de kieuwen
■ netto diffusie van O2 in het bloed en van CO2 uit het bloed
2. bloed verlaat de kieuwen → capillairen convergeren in een vat dat O2-rijk
bloed naar capillaire bedden door het hele lichaam transporteert
3. gasuitwisseling in capillaire bedden → bloed komt in aderen → hart
● bloeddrukdaling in de kieuwen beperkt de bloedstroom in de rest van het lichaam
○ terwijl het dier zwemt, helpen de samentrekking en ontspanning van zijn
spieren het relatief trage tempo van de bloedsomloop te versnellen
dubbele bloedsomloop van (longademende) vertebraten
● zoogdieren
● hart dat uit 4 kamers bestaat: 2 atri en 2 ventrikels
○ in 1 circuit pompt de rechterkant van het hart O2-arm bloed naar de capillaire
bedden van de longen (pulmonary circuit)
○ in het andere circuit (systemische circuit) pompt de linkerkant van het hart
O2-rijk bloed naar capillaire bedden in organen en weefsels door het hele
lichaam
● dubbele circulatie zorgt voor een krachtige bloedstroom naar de hersenen, spieren
en andere organen, omdat het hart het bloed opnieuw onder druk brengt nadat het
door de capillaire bedden van de longen of de huid is gegaan
● bloeddruk is vaak hoger in het systemische circuit dan in het pulmonary circuit
,Biologie van dieren (B-B1DIER05) – leerdoelen – deeltoets 3 – inleiding circulatie
Schematische afbeeldingen van het bloedvatenstelsel van vissen en van zoogdieren van de
juiste bijschriften en toelichting voorzien.
,Biologie van dieren (B-B1DIER05) – leerdoelen – deeltoets 3 – inleiding circulatie
Verklaren waarom het bloed in grote delen van de vissen bloedsomloop langzamer stroomt
dan in de bloedsomloop van de andere vertebraten.
Het bloed gaat door 2 capillaire bedden (longen + organen) voordat het weer in het hart
komt. Als bloed door capillairen gaat, daalt de bloeddruk. Bloeddrukdaling in de kieuwen
beperkt de bloedstroom in de rest van het lichaam. Bovendien heeft een vis maar 1 ventrikel
(pompkamer).
De structuur en het functioneren van het hart en de regulatie van de hartfunctie bij
zoogdieren beschrijven.
hart: anatomie, namen, werking, foetale circulatie
● aorta is het grootste bloedvat met de hoogste druk
● aorta abdominalis gaat richting het abdomen (buik)
● bloed uit het lichaam gaat via vena cava caudalis (onderste holle ader) en via vena
cava rostralis (bovenste holle ader) naar rechter atrium
● O2-arm bloed → rechter atrium → rechter ventrikel → arteria pulmonalis sinistra
(linker longslagader) en arteria pulmonalis dextra (rechter longslagader)
● bloed uit de longen (O2-rijk bloed) gaat via vena pulmonalis naar linker atrium →
linker ventrikel → aorta met 3 vertakkingen
1. truncus brachiocephalicus: aftakking naar de armen
→ arteria carotis communis (dextra) (rechter halsslagader)
→ arteria subclavia dextra (rechter slagader) naar de rechterarm
2. arteria carotis communis (sinistra) (linker halsslagader)
3. arteria subclavia sinistra (linker slagader) naar de linkerarm
● arteria coronaria (kransslagaders – hartslagaders) achter de aortaklep
○ voorzien het hart van bloed
● vena/sinus coronarius (kroonboezem) eindigt in het rechter atrium
○ ader die het bloed uit de hartspier verzamelt
● kleppen
○ atrioventriculaire kleppen (AV-kleppen) tussen atria en ventrikels
■ bicuspidalisklep in de linker harthelft bestaat uit 2 slippen
■ tricuspidalisklep in de rechter harthelft bestaat uit 3 slippen
○ pulmonalisklep (semilunair klep) bestaat uit 3 slippen
○ aortaklep (semilunair klep) bestaat uit 3 slippen
● chordae tendinae (pezen) voorkomen dat de slippen te ver terugslaan
● papillairspieren trekken harder aan pezen als dat nodig is → kleppen goed dicht
arteria vanaf hart naar capillairsysteem
vena naar hart vanaf capillairsysteem
, Biologie van dieren (B-B1DIER05) – leerdoelen – deeltoets 3 – inleiding circulatie
