Grote hersenen
Vormen verreweg het grootste gedeelte van de hersenen. De buitenste laag bestaat uit de
hersenschors, die weer uit vier kwabben bestaat: de frontaalkwab, de pariëtaalkwab, de
achterhoofdskwab en de slaapkwab.
Onder de hersenschors ligt de wite stof, bestaande uit de uitlopers van de zenuwcellen. Nog dieper
liggen drie belangrijke hersengebieden of hersenkernen:
- Hippocampus
Dit hersengebied ligt aan de onder/voorkant van de slaap- of temporaalkwab en vormt een
onderdeel van het limbisch systeem. De naam komt van het Griekse woord voor zeepaardje.
De hippocampus speelt een belangrijke rol bij de opslag van informate in het geheugen, de
ruimtelijke oriëntate en het controleren van gedrag dat van belang is voor de overleving.
- Amygdala
Is een amandelvormige structuur die betrokken is bij het aansturen en verwerken van
verschillende emotes en maakt deel uit van het limbisch systeem. De amydala staat in
verbinding met de orbitofrontale cortex, de thalamus, de hypothalamus en de hippocampus.
De orbitofrontale cortex is belangrijk bij het maken van plannen en beslissingen. De
amygdala stuurt verschillende emotes aan zoals agressie. Angst is één van de belangrijkste
emotes die de amydala reguleert. Angst is een aangeboren emote, zelfs baby’s hebben al
een schrikreacte die wordt veroorzaakt door de amygdala.
- Basale ganglia
Is een groep kernen in de hersenen. Ze liggen om de thalamus heen. De kernen staan met
elkaar in verbinding en kunnen grotendeels beschouwd worden als onderdelen van één
regelsysteem in de hersenen. De basale ganglia zijn betrokken bij het controleren van
bewegingen, maar ook bij motvate en beloning. Waarschijnlijk zorgen ze ervoor dat
bepaalde bewegingen vergemakkelijkt worden en andere onderdrukt.
De basale ganglia zijn: globus pallidus, nucleus caudatus, putamen, subthalamus en
substanta nigra. Aandoeningen aan de basale ganglia leiden bijvoorbeeld tot de ziekte van
Parkinson en de ziekte van Huntngton
Frontale Cortex (voorhoofdskwab)
Dit is de grootste van de 4 hersenkwabben en neemt een derde deel van de totale hersenschors in
beslag. Dit deel van de hersenen is heel erg gevoelig voor dopamine, het ‘beloningsstofe’ in de
hersenen. Door dopamine wordt er meer of minder sensorische informate vanuit de thalamus
doorgegeven aan andere hersengebieden. Hierdoor wordt de frontale kwab ook veel geassocieerd
met motvate, aandacht, planning en taken om het werkgeheugen te meten. Dit deel van de
hersenen wordt gezien als het meest geavanceerde deel, verantwoordelijke voor het menselijke
zelfbewustzijn
, Prefrontale cortex (voorste gedeelte van de frontaalkwab)
Dit deel ligt direct achter het voorhoofd en is verantwoordelijk voor cogniteve, emotonele en
motvatonele processen, zoals plannen, impulsbeheersing en doelgericht handelen. Dit wordt ook
wel de executeve functes genoemd
Temporaalkwab
Liggen in de hersenen net achter de oren. Ze zijn gelegen aan beide zijden van het hoofd. De
temporaalkwabben bevaten o.a. de auditeve cortex en werken nauw samen met de hippocampus,
die aan de voorkant van de temporaalkwabben ligt. Ook het centrum van Wernicke, wat een
belangrijke rol speelt bij het begrijpen van taal, ligt in de linker temporaalkwab
Pariëtale kwab
Bevindt zich tussen het occipitale en frontale kwab en boven de temporale kwab.
De voornaamste rol van dit hersendeel is het integreren van zintuigelijke informate, om bijvoorbeeld
ruimtelijk te denken. In dit hersendeel bevinden zich onder andere de primaire en secundaire
somatosensorische cortex. Ook bevinden zich hier nog gebieden van het dorsale pad van visuele
informateverwerking. Door het combineren van somatosensorische en visuele informate kan het
gebied helpen bij het visualiseren van de lichaamsposite.
Het posterieure gedeelte van de partëtale kwab is belangrijk voor het aansturen van bewegingen
van de arm, hand en ogen. Het gebied is op deze manier onder andere betrokken bij het oppakken
van een voorwerp dat je ziet liggen op de tafel. Voor het uitvoeren van deze handelingen heb je
visuele informate nodig, omdat je anders misschien naast of voor het voorwerp grijpt.
De PPC kan ook nog onderverdeeld worden in 4 stukken: lateraal, ventraal, mediaal en anterieur.
Naast de onderverdeling in 4 stukken, is er ook een verschil tussen de partële kwab in de linker
hemisfeer en de rechter hemisfeer. Aan de linkerkant is het gebied vooral betrokken bij taal en
rekenen. Aan de rechterkant van de hersenen is het gebied betrokken bij het begrijpen van kaarten
en spatële relates.
Occipital kwab
Is het achterste gedeelte van de cerebrale cortex. In dit hersengebied wordt visuele informate
verwerkt. Deze kwab is verder onder te verdelen in verschillende delen. Het achterste deel staat
bekend als de primaire visuele cortex. Ook andere visuele gebieden bevinden zich in de occipitale
cortex. Je kunt hierbij denken aan V2,V3,V4 en V5, die samen met V1 het dorsale en ventrale pad van
visuele processen vormen.
Brocka
Ook wel (spraak)centrum van Broca genoemd. Een deel van de hersenschors dat, naast het gebied
van Wernicke, betrokken is bij taal. Het centrum Broca zorgt in het bijzonder voor de spraak en ook
voo het in stlte tegen zichzelf praten. Ook is het gebied actef bij het denken aan, en uitvoeren van
lichaamsbewegingen. Het spraakcentrum van Broca is een onderdeel van de frontaalkwab en bij
rechtshandigen ligt het vrijwel altjd op de linkerhersenhelf. Bij linkshandigen ligt het in een
minderheid van de gevallen op de rechterhersenhelf. Motorische afasie
Wernicke
het gebied van Wernicke is, naast het gebied van Broca, betrokken bij taal. Het gebied van Wernicke
is belangrijk om taal te begrijpen. Als er beschadigingen optreden in dit gebied, kan de patënt last
hebben van dyslexie of sensorische afasie. Sensorische afasie betekent dat er een verstoord
taalbegrip is, de patënt begrijpt niet wat er wordt verteld en gebruikt zelf vaak lange zinnen zonder
inhoud. Het centrum van Wernicke ligt in de meeste gevallen in de rechter temporaalwab.
Auditeve cortex
de auditeve cortex is belangrijk voor het verwerken van geluiden. Het gaat hierbij om het
identiceren van toonhoogte, volume en locate van een geluid. Hierbij wordt gebruik gemaakt van
een topograische kaart.
Vormen verreweg het grootste gedeelte van de hersenen. De buitenste laag bestaat uit de
hersenschors, die weer uit vier kwabben bestaat: de frontaalkwab, de pariëtaalkwab, de
achterhoofdskwab en de slaapkwab.
Onder de hersenschors ligt de wite stof, bestaande uit de uitlopers van de zenuwcellen. Nog dieper
liggen drie belangrijke hersengebieden of hersenkernen:
- Hippocampus
Dit hersengebied ligt aan de onder/voorkant van de slaap- of temporaalkwab en vormt een
onderdeel van het limbisch systeem. De naam komt van het Griekse woord voor zeepaardje.
De hippocampus speelt een belangrijke rol bij de opslag van informate in het geheugen, de
ruimtelijke oriëntate en het controleren van gedrag dat van belang is voor de overleving.
- Amygdala
Is een amandelvormige structuur die betrokken is bij het aansturen en verwerken van
verschillende emotes en maakt deel uit van het limbisch systeem. De amydala staat in
verbinding met de orbitofrontale cortex, de thalamus, de hypothalamus en de hippocampus.
De orbitofrontale cortex is belangrijk bij het maken van plannen en beslissingen. De
amygdala stuurt verschillende emotes aan zoals agressie. Angst is één van de belangrijkste
emotes die de amydala reguleert. Angst is een aangeboren emote, zelfs baby’s hebben al
een schrikreacte die wordt veroorzaakt door de amygdala.
- Basale ganglia
Is een groep kernen in de hersenen. Ze liggen om de thalamus heen. De kernen staan met
elkaar in verbinding en kunnen grotendeels beschouwd worden als onderdelen van één
regelsysteem in de hersenen. De basale ganglia zijn betrokken bij het controleren van
bewegingen, maar ook bij motvate en beloning. Waarschijnlijk zorgen ze ervoor dat
bepaalde bewegingen vergemakkelijkt worden en andere onderdrukt.
De basale ganglia zijn: globus pallidus, nucleus caudatus, putamen, subthalamus en
substanta nigra. Aandoeningen aan de basale ganglia leiden bijvoorbeeld tot de ziekte van
Parkinson en de ziekte van Huntngton
Frontale Cortex (voorhoofdskwab)
Dit is de grootste van de 4 hersenkwabben en neemt een derde deel van de totale hersenschors in
beslag. Dit deel van de hersenen is heel erg gevoelig voor dopamine, het ‘beloningsstofe’ in de
hersenen. Door dopamine wordt er meer of minder sensorische informate vanuit de thalamus
doorgegeven aan andere hersengebieden. Hierdoor wordt de frontale kwab ook veel geassocieerd
met motvate, aandacht, planning en taken om het werkgeheugen te meten. Dit deel van de
hersenen wordt gezien als het meest geavanceerde deel, verantwoordelijke voor het menselijke
zelfbewustzijn
, Prefrontale cortex (voorste gedeelte van de frontaalkwab)
Dit deel ligt direct achter het voorhoofd en is verantwoordelijk voor cogniteve, emotonele en
motvatonele processen, zoals plannen, impulsbeheersing en doelgericht handelen. Dit wordt ook
wel de executeve functes genoemd
Temporaalkwab
Liggen in de hersenen net achter de oren. Ze zijn gelegen aan beide zijden van het hoofd. De
temporaalkwabben bevaten o.a. de auditeve cortex en werken nauw samen met de hippocampus,
die aan de voorkant van de temporaalkwabben ligt. Ook het centrum van Wernicke, wat een
belangrijke rol speelt bij het begrijpen van taal, ligt in de linker temporaalkwab
Pariëtale kwab
Bevindt zich tussen het occipitale en frontale kwab en boven de temporale kwab.
De voornaamste rol van dit hersendeel is het integreren van zintuigelijke informate, om bijvoorbeeld
ruimtelijk te denken. In dit hersendeel bevinden zich onder andere de primaire en secundaire
somatosensorische cortex. Ook bevinden zich hier nog gebieden van het dorsale pad van visuele
informateverwerking. Door het combineren van somatosensorische en visuele informate kan het
gebied helpen bij het visualiseren van de lichaamsposite.
Het posterieure gedeelte van de partëtale kwab is belangrijk voor het aansturen van bewegingen
van de arm, hand en ogen. Het gebied is op deze manier onder andere betrokken bij het oppakken
van een voorwerp dat je ziet liggen op de tafel. Voor het uitvoeren van deze handelingen heb je
visuele informate nodig, omdat je anders misschien naast of voor het voorwerp grijpt.
De PPC kan ook nog onderverdeeld worden in 4 stukken: lateraal, ventraal, mediaal en anterieur.
Naast de onderverdeling in 4 stukken, is er ook een verschil tussen de partële kwab in de linker
hemisfeer en de rechter hemisfeer. Aan de linkerkant is het gebied vooral betrokken bij taal en
rekenen. Aan de rechterkant van de hersenen is het gebied betrokken bij het begrijpen van kaarten
en spatële relates.
Occipital kwab
Is het achterste gedeelte van de cerebrale cortex. In dit hersengebied wordt visuele informate
verwerkt. Deze kwab is verder onder te verdelen in verschillende delen. Het achterste deel staat
bekend als de primaire visuele cortex. Ook andere visuele gebieden bevinden zich in de occipitale
cortex. Je kunt hierbij denken aan V2,V3,V4 en V5, die samen met V1 het dorsale en ventrale pad van
visuele processen vormen.
Brocka
Ook wel (spraak)centrum van Broca genoemd. Een deel van de hersenschors dat, naast het gebied
van Wernicke, betrokken is bij taal. Het centrum Broca zorgt in het bijzonder voor de spraak en ook
voo het in stlte tegen zichzelf praten. Ook is het gebied actef bij het denken aan, en uitvoeren van
lichaamsbewegingen. Het spraakcentrum van Broca is een onderdeel van de frontaalkwab en bij
rechtshandigen ligt het vrijwel altjd op de linkerhersenhelf. Bij linkshandigen ligt het in een
minderheid van de gevallen op de rechterhersenhelf. Motorische afasie
Wernicke
het gebied van Wernicke is, naast het gebied van Broca, betrokken bij taal. Het gebied van Wernicke
is belangrijk om taal te begrijpen. Als er beschadigingen optreden in dit gebied, kan de patënt last
hebben van dyslexie of sensorische afasie. Sensorische afasie betekent dat er een verstoord
taalbegrip is, de patënt begrijpt niet wat er wordt verteld en gebruikt zelf vaak lange zinnen zonder
inhoud. Het centrum van Wernicke ligt in de meeste gevallen in de rechter temporaalwab.
Auditeve cortex
de auditeve cortex is belangrijk voor het verwerken van geluiden. Het gaat hierbij om het
identiceren van toonhoogte, volume en locate van een geluid. Hierbij wordt gebruik gemaakt van
een topograische kaart.
