Sociale problemen
College 1 – Introductie in sociale problemen
Als socioloog hou je je aan een bepaalde volgorde: PTOB
- P = Problemen
- T = Theorie
- O = Onderzoek
- B = Beleid
Je hebt vier soorten vragen:
1. Beschrijvingsvragen (Wat is de integratie van Nederlanders met een niet
Nederlandse achtergrond? / Hoe groot is de integratie?)
- Beschrijft hoe het eruit ziet
- De huidige stand van zaken
2. Trendvragen (Is de integratie toegenomen sinds 2000?)
- Beschrijvingsvraag maar dan over de tijd
- De ontwikkelingen
3. Verklaringsvragen (Hoe is integratie te verklaren?)
- Het woord verklaren is nodig. Aan welke knoppen kun je draaien?
- De verklaringen ervoor
4. Beleidsvragen (Hoe is integratie te verbeteren?)
- Welke knop helpt? Biedt oplossingen voor de problemen
- De mogelijkheden om via beleid invloed uit te oefenen
CHAPTER 1 - INTRODUCTION
Er zijn verschillende maatstaven voor wanneer iets een sociaal probleem is:
- Hangt af van de context en de tijd
- Individu of systeem
- De norm is belangrijk
Sociale problemen zijn ook maatschappelijke problemen. Maar wanneer het sociale probleem
op individueel niveau is, dan is het geen maatschappelijk probleem.
- Maatschappelijk probleem vs. Individueel sociaal probleem
Wanneer is iets een sociaal probleem?
1. Sociale problemen collectieve kwaden: verzameling van individuele gedragingen
leiden tot een onbedoelde maatschappelijke situatie
2. Erkenning van de maatschappelijke situatie als sociaal probleem
3. Een groot deel van de bevolking moet het probleem als belangrijk beschouwen om
publieke aandacht ervoor te krijgen
4. Bepaling of overheidsingrijpen nodig en haalbaar zijn leiden tot collectieve actie
(met/zonder overheidsingrijpen)
Volgens Schuyt zijn het de volgende 6 criteria waaraan sociale problemen zijn te herkennen
(artikel)
1. Aanzienlijk aantal getroffenen
2. Particuliere overlast en schade
3. Relaties met andere problemen
4. Geen tijdelijk probleem/zelfs intergenerationeel overdraagbaar
5. Bovenpersoonlijke oorzaken
6. Serieuze waarden
,Voor wie is het een probleem en wat voor soort probleem is het dan?
Collectieve kwaden = sociale problemen (public bads)
Collectieve goeden = collectief goede toestanden (public goods)
Normen zijn collectieve verschijnselen. Eigenlijk een vorm van collectieve goederen, alle leden
hebben voordeel ervan (Coleman).
In een samenleving veel individuen, uiteenlopende belangen, verscheidenheid aan
opvattingen
Traditie van individuele rechten wortelt in het proces van secularisering
Sociale normen representeren een publiek goed. Welke goederen zijn er nog meer?
Rivaliserend Niet
Rivaliserend
Privaat goed 'Club’ goed
(bijv. Eten, (bijv. Bioscopen,
Uitsluitend
kleding, satelliet televisie,
electronica, huis) sportscholen)
Gemeenschappelij
ke hulpbron
Publiek goed
(Common pool
(infrastructuur,
Niet Uitsluitend resource)
wetenschappelijke
(Hout, kool,
kennis)
edelmetalen,
schone lucht)
CHAPTER 2 – ANALYTICAL FRAMEWORK
Coleman-boot
Waarom wel een revolutie in Frankrijk (1789) en niet in Engeland?
- Antwoord: stagnatie Franse landbouw, adel was in diskrediet geraakt
Stagnatie van de landbouw in Frankrijk (18de eeuw)
Macro = staat sterk gecentraliseerd, groot ambtenarenapparaat
Micro = adellijke grootgrondbezitters in de stad, boeren
Macro = lage opbrengsten, revolutie
Ontwikkeling Engelse landbouw (18de eeuw)
Macro = Engelse staat klein ambtenarenapparaat, weinig overheidsposities beschikbaar voor
de adel
Micro = adellijke grootgrondbezitters
, Macro = hogere opbrengsten in de Engels landbouw
Methodologisch individualisme
- Alleen individuele mensen hebben een wil en kunnen doelgericht handelen
- Aggregaties (samenvoegingen) van individuen hebben deze kenmerken niet
Rationaliteitsprincipe
1. Verplaats je in de situatie van actoren
2. Neem aan dat zij bepaalde voorkeuren en doelstellingen hebben
3. En dat zij in de gegeven situatie zo verstandig mogelijk handelen
4. Ga na wat je zelf zou doen in hun plaats
Je neemt dus aan dat mensen rationeel handelen = het eigenbelang nastreven
Cognitivistische actor (Boudon)
- Actoren handelen doelgericht (met het oog op de gevolgen van het handelen)
Zweckrationalität
- Maar ook ‘’’waardebetrokken’’. Op grond van principes, normen, overtuigingen
Wertrationalität
Handelingen zijn rationeel indien een neutrale waarnemer kan zeggen dat een actor goede
redenen had om een bepaalde handeling te verrichten
Strategische interactie in microsituaties:
- Actoren opereren in een context
- De context legt beperkingen op
- Actoren maken keuzen en nemen beslissingen in deze context
- Kleine winkels verdwijnen uit de buurt/supermarkten uit het dorp
Rationele keuzes van individuen leiden niet altijd tot sociaal rationele uitkomsten
Micro-macro kloof
Sociaal irrationele toestanden zijn niet direct terug te voeren op irrationele individuele
besluitvormers
Je kunt dus niet zeggen: mensen vernietigen het milieu, dat komt omdat ze
irrationeel/gek/onverstandig zijn
Perverse prikkels
De macro context geeft prikkels aan individuen om op een bepaalde wijze te handelen. Maar
deze wijze van handelen heeft ongewenste gevolgen
College 1 – Introductie in sociale problemen
Als socioloog hou je je aan een bepaalde volgorde: PTOB
- P = Problemen
- T = Theorie
- O = Onderzoek
- B = Beleid
Je hebt vier soorten vragen:
1. Beschrijvingsvragen (Wat is de integratie van Nederlanders met een niet
Nederlandse achtergrond? / Hoe groot is de integratie?)
- Beschrijft hoe het eruit ziet
- De huidige stand van zaken
2. Trendvragen (Is de integratie toegenomen sinds 2000?)
- Beschrijvingsvraag maar dan over de tijd
- De ontwikkelingen
3. Verklaringsvragen (Hoe is integratie te verklaren?)
- Het woord verklaren is nodig. Aan welke knoppen kun je draaien?
- De verklaringen ervoor
4. Beleidsvragen (Hoe is integratie te verbeteren?)
- Welke knop helpt? Biedt oplossingen voor de problemen
- De mogelijkheden om via beleid invloed uit te oefenen
CHAPTER 1 - INTRODUCTION
Er zijn verschillende maatstaven voor wanneer iets een sociaal probleem is:
- Hangt af van de context en de tijd
- Individu of systeem
- De norm is belangrijk
Sociale problemen zijn ook maatschappelijke problemen. Maar wanneer het sociale probleem
op individueel niveau is, dan is het geen maatschappelijk probleem.
- Maatschappelijk probleem vs. Individueel sociaal probleem
Wanneer is iets een sociaal probleem?
1. Sociale problemen collectieve kwaden: verzameling van individuele gedragingen
leiden tot een onbedoelde maatschappelijke situatie
2. Erkenning van de maatschappelijke situatie als sociaal probleem
3. Een groot deel van de bevolking moet het probleem als belangrijk beschouwen om
publieke aandacht ervoor te krijgen
4. Bepaling of overheidsingrijpen nodig en haalbaar zijn leiden tot collectieve actie
(met/zonder overheidsingrijpen)
Volgens Schuyt zijn het de volgende 6 criteria waaraan sociale problemen zijn te herkennen
(artikel)
1. Aanzienlijk aantal getroffenen
2. Particuliere overlast en schade
3. Relaties met andere problemen
4. Geen tijdelijk probleem/zelfs intergenerationeel overdraagbaar
5. Bovenpersoonlijke oorzaken
6. Serieuze waarden
,Voor wie is het een probleem en wat voor soort probleem is het dan?
Collectieve kwaden = sociale problemen (public bads)
Collectieve goeden = collectief goede toestanden (public goods)
Normen zijn collectieve verschijnselen. Eigenlijk een vorm van collectieve goederen, alle leden
hebben voordeel ervan (Coleman).
In een samenleving veel individuen, uiteenlopende belangen, verscheidenheid aan
opvattingen
Traditie van individuele rechten wortelt in het proces van secularisering
Sociale normen representeren een publiek goed. Welke goederen zijn er nog meer?
Rivaliserend Niet
Rivaliserend
Privaat goed 'Club’ goed
(bijv. Eten, (bijv. Bioscopen,
Uitsluitend
kleding, satelliet televisie,
electronica, huis) sportscholen)
Gemeenschappelij
ke hulpbron
Publiek goed
(Common pool
(infrastructuur,
Niet Uitsluitend resource)
wetenschappelijke
(Hout, kool,
kennis)
edelmetalen,
schone lucht)
CHAPTER 2 – ANALYTICAL FRAMEWORK
Coleman-boot
Waarom wel een revolutie in Frankrijk (1789) en niet in Engeland?
- Antwoord: stagnatie Franse landbouw, adel was in diskrediet geraakt
Stagnatie van de landbouw in Frankrijk (18de eeuw)
Macro = staat sterk gecentraliseerd, groot ambtenarenapparaat
Micro = adellijke grootgrondbezitters in de stad, boeren
Macro = lage opbrengsten, revolutie
Ontwikkeling Engelse landbouw (18de eeuw)
Macro = Engelse staat klein ambtenarenapparaat, weinig overheidsposities beschikbaar voor
de adel
Micro = adellijke grootgrondbezitters
, Macro = hogere opbrengsten in de Engels landbouw
Methodologisch individualisme
- Alleen individuele mensen hebben een wil en kunnen doelgericht handelen
- Aggregaties (samenvoegingen) van individuen hebben deze kenmerken niet
Rationaliteitsprincipe
1. Verplaats je in de situatie van actoren
2. Neem aan dat zij bepaalde voorkeuren en doelstellingen hebben
3. En dat zij in de gegeven situatie zo verstandig mogelijk handelen
4. Ga na wat je zelf zou doen in hun plaats
Je neemt dus aan dat mensen rationeel handelen = het eigenbelang nastreven
Cognitivistische actor (Boudon)
- Actoren handelen doelgericht (met het oog op de gevolgen van het handelen)
Zweckrationalität
- Maar ook ‘’’waardebetrokken’’. Op grond van principes, normen, overtuigingen
Wertrationalität
Handelingen zijn rationeel indien een neutrale waarnemer kan zeggen dat een actor goede
redenen had om een bepaalde handeling te verrichten
Strategische interactie in microsituaties:
- Actoren opereren in een context
- De context legt beperkingen op
- Actoren maken keuzen en nemen beslissingen in deze context
- Kleine winkels verdwijnen uit de buurt/supermarkten uit het dorp
Rationele keuzes van individuen leiden niet altijd tot sociaal rationele uitkomsten
Micro-macro kloof
Sociaal irrationele toestanden zijn niet direct terug te voeren op irrationele individuele
besluitvormers
Je kunt dus niet zeggen: mensen vernietigen het milieu, dat komt omdat ze
irrationeel/gek/onverstandig zijn
Perverse prikkels
De macro context geeft prikkels aan individuen om op een bepaalde wijze te handelen. Maar
deze wijze van handelen heeft ongewenste gevolgen
