Samenleving: uitdagingen en oplossingen
DEEL 1: De samenleving als gemeenschap
Hoofdstuk 1: Primaire relaties (p. 3-28)
1.1 Primaire relaties in cijfers (p. 4-20)
1.1.1 Huishoudens en gezinnen
Huishouden: één persoon die alleen leeft; 2 of meer personen die, al dan niet door
familieverbanden verbonden, in één woning samenleven
1.1.1.1 Huishoudtypes
Gezinsindividualisering: de tendens dat afzonderlijke gezinseenheden zich
losmaken uit patronen van samenwoning met anderen. Komt vooral neer op
het afnemen van inwoning en samenwoning van ouders en gehuwde
kinderen.
Resulteert in gezinsverdunning: kleiner wordende gezinsomvang
1
, 1.1.1.2 Aantal huishoudleden
a. Forse toename aantal alleenwonenden → door: verminderde
huwelijksbereidheid, toename aantal echtscheidingen, vermindering
hertrouwintensiteit…
b. Daling aantal huishoudens met 5+ leden → door: gedaalde
vruchtbaarheid, gezinsindividualisering
c. Twee kinderen = ideaal gezin
1.1.2 Huwelijkssluitingen
Brutohuwelijkscijfer: het aantal huwelijkssluitingen per 1000 inwoners in een
bepaald kalenderjaar
In snel tempo vindt een afname plaats van de huwelijksintensiteit.
2
, De huwelijkssluiting omvat ook hertrouw → kan in 2 verschillende situaties
plaatsvinden:
1. Verweduwden kunnen een nieuw huwelijk aangaan na het overlijden van
hun partner
2. Gescheidenen kunnen zo’n stap zetten nadat hun echtscheiding is
uitgesproken
Constante daling van de hertrouwintensiteit vanaf jaren ‘90
1.1.3 Echtscheidingen
Echtscheidingsniveau vanaf begin jaren ’70: sterke stijging
3
, Stabilisatie rond periode 2010-2015
Directe aanleiding: versoepeling van de wetgeving op echtscheiding in jaren ’70 en
2007 (veel mensen wachtten hierop, daardoor daling net vóór 2007)
Naast juridische afbouw van de scheidingsbelemmerende factoren, liggen er
meerdere reeksen van factoren aan de basis van de stijging van de
echtscheidingsfrequentie:
1. Condities in de materiële sfeer die zich zodanig gewijzigd hebben dat
echtscheiding voor meer gehuwden een bereikbaar alternatief werd voor
een niet-bevredigende huwelijksrelatie
2. Daling van de huwelijksvruchtbaarheid
3. Ingrijpende mentaliteitsverandering ten aanzien van het huwelijk als
institutie. Het huwelijk heeft zijn karakter van onverbreekbaarheid
verloren en echtscheiding is meer sociaal acceptabel geworden + grotere
nadruk op individuele bewustzijn en persoonlijke uitbouw van het leven
4. Toegenomen sociale zichtbaarheid van echtscheiding, waardoor het
fenomeen zichzelf versterkt
3 vormen van echtscheiding:
1. Echtscheiding op grond van bepaalde feiten (‘divorce sanction’)
2. Echtscheiding op grond van 2j+ feitelijke scheidingen (sinds 2007:
echtscheiding op basis van onherstelbare ontwrichting (EOO))
➔ Kan aangevraagd worden wanneer de voortzetting van het
samenleven en de hervatting ervan redelijkerwijze onmogelijk is
geworden door een bewijsbare onherstelbare ontwrichting
3. Echtscheiding door wederzijdse toestemming (EOT – ‘divorce d’accord’)
4
DEEL 1: De samenleving als gemeenschap
Hoofdstuk 1: Primaire relaties (p. 3-28)
1.1 Primaire relaties in cijfers (p. 4-20)
1.1.1 Huishoudens en gezinnen
Huishouden: één persoon die alleen leeft; 2 of meer personen die, al dan niet door
familieverbanden verbonden, in één woning samenleven
1.1.1.1 Huishoudtypes
Gezinsindividualisering: de tendens dat afzonderlijke gezinseenheden zich
losmaken uit patronen van samenwoning met anderen. Komt vooral neer op
het afnemen van inwoning en samenwoning van ouders en gehuwde
kinderen.
Resulteert in gezinsverdunning: kleiner wordende gezinsomvang
1
, 1.1.1.2 Aantal huishoudleden
a. Forse toename aantal alleenwonenden → door: verminderde
huwelijksbereidheid, toename aantal echtscheidingen, vermindering
hertrouwintensiteit…
b. Daling aantal huishoudens met 5+ leden → door: gedaalde
vruchtbaarheid, gezinsindividualisering
c. Twee kinderen = ideaal gezin
1.1.2 Huwelijkssluitingen
Brutohuwelijkscijfer: het aantal huwelijkssluitingen per 1000 inwoners in een
bepaald kalenderjaar
In snel tempo vindt een afname plaats van de huwelijksintensiteit.
2
, De huwelijkssluiting omvat ook hertrouw → kan in 2 verschillende situaties
plaatsvinden:
1. Verweduwden kunnen een nieuw huwelijk aangaan na het overlijden van
hun partner
2. Gescheidenen kunnen zo’n stap zetten nadat hun echtscheiding is
uitgesproken
Constante daling van de hertrouwintensiteit vanaf jaren ‘90
1.1.3 Echtscheidingen
Echtscheidingsniveau vanaf begin jaren ’70: sterke stijging
3
, Stabilisatie rond periode 2010-2015
Directe aanleiding: versoepeling van de wetgeving op echtscheiding in jaren ’70 en
2007 (veel mensen wachtten hierop, daardoor daling net vóór 2007)
Naast juridische afbouw van de scheidingsbelemmerende factoren, liggen er
meerdere reeksen van factoren aan de basis van de stijging van de
echtscheidingsfrequentie:
1. Condities in de materiële sfeer die zich zodanig gewijzigd hebben dat
echtscheiding voor meer gehuwden een bereikbaar alternatief werd voor
een niet-bevredigende huwelijksrelatie
2. Daling van de huwelijksvruchtbaarheid
3. Ingrijpende mentaliteitsverandering ten aanzien van het huwelijk als
institutie. Het huwelijk heeft zijn karakter van onverbreekbaarheid
verloren en echtscheiding is meer sociaal acceptabel geworden + grotere
nadruk op individuele bewustzijn en persoonlijke uitbouw van het leven
4. Toegenomen sociale zichtbaarheid van echtscheiding, waardoor het
fenomeen zichzelf versterkt
3 vormen van echtscheiding:
1. Echtscheiding op grond van bepaalde feiten (‘divorce sanction’)
2. Echtscheiding op grond van 2j+ feitelijke scheidingen (sinds 2007:
echtscheiding op basis van onherstelbare ontwrichting (EOO))
➔ Kan aangevraagd worden wanneer de voortzetting van het
samenleven en de hervatting ervan redelijkerwijze onmogelijk is
geworden door een bewijsbare onherstelbare ontwrichting
3. Echtscheiding door wederzijdse toestemming (EOT – ‘divorce d’accord’)
4
