PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK 1
Afspraken psychologie:
- Alle leerstof wordt behandeld (behalve hoofdstuk 2 à PowerPoint)
- PowerPoint komt online na afronding hoofdstuk
EXAMEN
- 40 meerkeuzevragen, netjes gespreid over alle leerstof
o 1 juiste, 3 foute antwoorden (GIS)
- Primacy-effect
o 1e info die je over iemand krijgt, weegt harder door
VRIENDELIJK
o Laatste info weegt minder hard door, je hebt je beeld BEHULPZAAM
GIERIG
OPVLIEGERIG
over een persoon reeds gevormd NERVEUS NERVEUS
OPVLIEGERIG BEHULPZAAM
GIERIG VRIENDELIJK
- Recency-effect
o Iemand die zich bewust is van het primacy-effect, zal juist omgekeerd denken
o Dan draait het om
à Mondeling examen? Primacy/Recency L
Hoofdstuk 1
Psychologie
- Psychologie in tijdschriften of op TV ≠ wetenschappelijke psychologie
- Wordt vaak onderschat, maar ook overschat
- “Psychologie is de wetenschappelijke studie v/d mentale processen en gedragen”
- “Psychologie is de empirische studie v/h gedrag en mentale processen”
Leugendetector
- Weinig objectief bewijs
- 10 kaarten: ‘neen, dit is niet de kaart’
Andere weetjes:
- Intelligentie kan veranderen doorheen iemands leven
- > 30% v/d bevolking zal ooit lijden aan een depressie
, PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK 1
APA: American Psychological Association
- Grootste beroepsvereniging
- Universitair geschoolde psychologen
- 48 divisies: toont verscheidenheid binnen psychologie
Bedenking: “niet alleen psychologen bestuderen het gedrag”
- Economie, criminologie, sociologie gaan ook over gedragingen
- Grootste verschil: gebruik van verschillende methodes
o Psychologie betwist ongefundeerde uitspraken van
pseudowetenschappelijke aard
Pseudowetenschap
- Elke poging om iets wetenschappelijk te bewijzen
Bv: astrologie, grafologie (uit handen toekomst voorspellen)
- Gepresenteerde resultaten kunnen niet bevestigd worden
- VS: 40% - 75% hecht geloof aan telepathie, helderzienden
Daryl Bem (!)
- Studie in toptijdschrift voor sociale psychologie
- ‘mensen kunnen toekomst voorspellen’
- “wetenschappelijk” experiment:
1) Proefpersoon moet kiezen tussen L/R knop
2) Na keuze kiest computer willekeurig juiste en foute knop
3) Erotische scène indien antwoord proefpersoon overeenkomt met
computer
Freud-probleem (Stanovic)
- Freud was arts, geen psycholoog
- Leer Freud = ‘psychoanalyse’
- <10% APA-leden volgt ideeën Freud
à Iedereen (binnen psychologie) kent Freud, maar zijn ideeën worden helemaal niet
aux serieux genomen. Niemand kent verscheiden Nobelprijswinnaars, terwijl deze
wel aux serieux genomen worden.
à Freuds ideeën kunnen mensen een vertekend beeld geven van wat psychologie
eigenlijk is
, PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK 1
De 3 belangrijke kenmerken wetenschappelijke studies
1. Systematisch empirisme
o ‘ik ga een studie opstellen en kijken hoe mensen zich gedragen in de wereld’
o Onderzoeksbenadering vertrekt vanuit sensorische ervaring en observatie als
onderzoeksgegevens (=/ armchair psychology)
o Geen gezagsargumenten, ook een Nobelprijswinnaar moet via een empirische
studie kunnen aantonen dat zijn onderzoek klopt
o Niet altijd zo geweest
§ Reactie op Galileo: aantal planeten = 7 want 7 dagen/week, “als we dit
veranderen, valt het systeem uit elkaar”
• Gezagsargument, wetenschappelijk onderzoek nodig!
§ B. Rush over gele koorts: aderlating geneest (bloed aflaten uit arm),
“methode lukt altijd, behalve als patiënt ‘te ziek’ is”
• Waarom te ziek? Systematisch observeren en kijken of er een
samenhang is tussen de aderlating en het genezingsproces.
Dan blijkt dat er geen verband was tussen de 2
o Popper uitte kritiek op Freud
§ “Freud heeft zijn theorie afgeleid van een klein aantal patiënten die hij
uitvoerig bestudeerd heeft, maar heeft niet systematisch gekeken of
zijn theorieën opgaan voor de ganse populatie
• Geen systematisch imperisme!
2. Publiek verifieerbare kennis
o We eisen repliceerbaarheid: zelfde onderzoek opnieuw = zelfde resultaat
§ Bv. Onderzoek met ero-scènes van Daryl Bem. Dat resultaat werd niet
opnieuw behaald
§ Pas na neerschrijven in wetenschappelijk tijdschrift is iets echt als
wetenschap aangenomen
• Tijdschrift stuurt onderzoek eerst naar peer reviewers die de
studie controleren. Als de studie voldoet aan
wetenschappelijke normen wordt ze gepubliceerd in tijdschrift
, PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK 1
3. Toetsbare theorieën
o Falsifieerbaarheid: een wetenschappelijke uitspraak moet falsifieerbaar zijn
§ fouten zijn in principe aantoonbaar
§ “God bestaat”: geen observatie mogelijk à theorie verworpen
§ ! Psychoanalyse:
• Nixons drang naar falen
o Watergate-schandaal
o Freudianen: ‘komt door zijn slechte kindertijd’
o Wat indien hij stierf voor watergate? Dan wel leven in
stijgende lijn met dezelfde kindertijd?
• Gilles de la Tourette
o “Strenge vader, die vuile woorden waren verboden in
kindertijd”
o Wat blijkt later? Medicatie helpt om het onder controle
te krijgen à psychoanalyse blijkt niet juist
à Psychoanalyse is niet toetsbaar
o Toetsbaarheid kan variëren doorheen tijd
§ Einsteins theorie was eerst niet verifieerbaar, vandaag wel
§ Verklaringen die vandaag niet verifieerbaar zijn, zijn dat misschien wel
binnen x aantal jaar
Afspraken psychologie:
- Alle leerstof wordt behandeld (behalve hoofdstuk 2 à PowerPoint)
- PowerPoint komt online na afronding hoofdstuk
EXAMEN
- 40 meerkeuzevragen, netjes gespreid over alle leerstof
o 1 juiste, 3 foute antwoorden (GIS)
- Primacy-effect
o 1e info die je over iemand krijgt, weegt harder door
VRIENDELIJK
o Laatste info weegt minder hard door, je hebt je beeld BEHULPZAAM
GIERIG
OPVLIEGERIG
over een persoon reeds gevormd NERVEUS NERVEUS
OPVLIEGERIG BEHULPZAAM
GIERIG VRIENDELIJK
- Recency-effect
o Iemand die zich bewust is van het primacy-effect, zal juist omgekeerd denken
o Dan draait het om
à Mondeling examen? Primacy/Recency L
Hoofdstuk 1
Psychologie
- Psychologie in tijdschriften of op TV ≠ wetenschappelijke psychologie
- Wordt vaak onderschat, maar ook overschat
- “Psychologie is de wetenschappelijke studie v/d mentale processen en gedragen”
- “Psychologie is de empirische studie v/h gedrag en mentale processen”
Leugendetector
- Weinig objectief bewijs
- 10 kaarten: ‘neen, dit is niet de kaart’
Andere weetjes:
- Intelligentie kan veranderen doorheen iemands leven
- > 30% v/d bevolking zal ooit lijden aan een depressie
, PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK 1
APA: American Psychological Association
- Grootste beroepsvereniging
- Universitair geschoolde psychologen
- 48 divisies: toont verscheidenheid binnen psychologie
Bedenking: “niet alleen psychologen bestuderen het gedrag”
- Economie, criminologie, sociologie gaan ook over gedragingen
- Grootste verschil: gebruik van verschillende methodes
o Psychologie betwist ongefundeerde uitspraken van
pseudowetenschappelijke aard
Pseudowetenschap
- Elke poging om iets wetenschappelijk te bewijzen
Bv: astrologie, grafologie (uit handen toekomst voorspellen)
- Gepresenteerde resultaten kunnen niet bevestigd worden
- VS: 40% - 75% hecht geloof aan telepathie, helderzienden
Daryl Bem (!)
- Studie in toptijdschrift voor sociale psychologie
- ‘mensen kunnen toekomst voorspellen’
- “wetenschappelijk” experiment:
1) Proefpersoon moet kiezen tussen L/R knop
2) Na keuze kiest computer willekeurig juiste en foute knop
3) Erotische scène indien antwoord proefpersoon overeenkomt met
computer
Freud-probleem (Stanovic)
- Freud was arts, geen psycholoog
- Leer Freud = ‘psychoanalyse’
- <10% APA-leden volgt ideeën Freud
à Iedereen (binnen psychologie) kent Freud, maar zijn ideeën worden helemaal niet
aux serieux genomen. Niemand kent verscheiden Nobelprijswinnaars, terwijl deze
wel aux serieux genomen worden.
à Freuds ideeën kunnen mensen een vertekend beeld geven van wat psychologie
eigenlijk is
, PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK 1
De 3 belangrijke kenmerken wetenschappelijke studies
1. Systematisch empirisme
o ‘ik ga een studie opstellen en kijken hoe mensen zich gedragen in de wereld’
o Onderzoeksbenadering vertrekt vanuit sensorische ervaring en observatie als
onderzoeksgegevens (=/ armchair psychology)
o Geen gezagsargumenten, ook een Nobelprijswinnaar moet via een empirische
studie kunnen aantonen dat zijn onderzoek klopt
o Niet altijd zo geweest
§ Reactie op Galileo: aantal planeten = 7 want 7 dagen/week, “als we dit
veranderen, valt het systeem uit elkaar”
• Gezagsargument, wetenschappelijk onderzoek nodig!
§ B. Rush over gele koorts: aderlating geneest (bloed aflaten uit arm),
“methode lukt altijd, behalve als patiënt ‘te ziek’ is”
• Waarom te ziek? Systematisch observeren en kijken of er een
samenhang is tussen de aderlating en het genezingsproces.
Dan blijkt dat er geen verband was tussen de 2
o Popper uitte kritiek op Freud
§ “Freud heeft zijn theorie afgeleid van een klein aantal patiënten die hij
uitvoerig bestudeerd heeft, maar heeft niet systematisch gekeken of
zijn theorieën opgaan voor de ganse populatie
• Geen systematisch imperisme!
2. Publiek verifieerbare kennis
o We eisen repliceerbaarheid: zelfde onderzoek opnieuw = zelfde resultaat
§ Bv. Onderzoek met ero-scènes van Daryl Bem. Dat resultaat werd niet
opnieuw behaald
§ Pas na neerschrijven in wetenschappelijk tijdschrift is iets echt als
wetenschap aangenomen
• Tijdschrift stuurt onderzoek eerst naar peer reviewers die de
studie controleren. Als de studie voldoet aan
wetenschappelijke normen wordt ze gepubliceerd in tijdschrift
, PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK 1
3. Toetsbare theorieën
o Falsifieerbaarheid: een wetenschappelijke uitspraak moet falsifieerbaar zijn
§ fouten zijn in principe aantoonbaar
§ “God bestaat”: geen observatie mogelijk à theorie verworpen
§ ! Psychoanalyse:
• Nixons drang naar falen
o Watergate-schandaal
o Freudianen: ‘komt door zijn slechte kindertijd’
o Wat indien hij stierf voor watergate? Dan wel leven in
stijgende lijn met dezelfde kindertijd?
• Gilles de la Tourette
o “Strenge vader, die vuile woorden waren verboden in
kindertijd”
o Wat blijkt later? Medicatie helpt om het onder controle
te krijgen à psychoanalyse blijkt niet juist
à Psychoanalyse is niet toetsbaar
o Toetsbaarheid kan variëren doorheen tijd
§ Einsteins theorie was eerst niet verifieerbaar, vandaag wel
§ Verklaringen die vandaag niet verifieerbaar zijn, zijn dat misschien wel
binnen x aantal jaar
