Samenvatting verpleegtechnische vaardigheden deel 1/A
Thema 2 medicatie
BIG = beroepsuitoefening individuele gezondheidszorg
- De wet BIG beschermt de zorgvrager tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen.
- heeft invloed op de kwaliteit van zorg, omdat er regels in staan over uitvoeren risicovolle
handelingen.
- verpleegkundige die bekwaam zijn mogen voorbehouden handelingen uitvoeren.
- voorbehouden handelingen brengen risico met zich mee als ze niet deskundig worden uitgevoerd.
In welk artikel en lid van de wet BIG staat dat verloskundigen heelkundige handelingen mag
uitvoeren: artikel 36, lid 1 > heelkundige handeling over: Episiotomie
Civielrechtelijk of burgerlijk recht
gaat om de rechtsverhouding tussen burgers onderling of werkgever en werknemer. Je kunt op twee
manieren aansprakelijk gesteld worden: op grond van wanprestatie (het niet nakomen van
overeenkomst) of op grond van onrechtmatige daad (onrechtmatig handelen)
Burgerlijk recht> gaat over rechtsverhouding tussen verpleegkundige en zorgvrager
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
gaat om de verhouding tussen overheid en burger. Kan leiden tot strafproces
strafrecht > als de zorgvrager bij de politie aangifte doet van een fout
Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid
alle beroepoefenaren die onder de wet BIG vallen, vallen ook onder het tuchtrecht
arbeidsrecht> richt zich op verhouding tussen werknemer en werkgever
Voorbehouden handelingen: injecteren, perifeer infuus inbrengen, venapunctie uitvoeren,
vloeistoffen toedienen per infuus, maagsonde inbrengen, blaaskatheter inbrengen,
darmspoelingen/hoog opgaande klysma
risicovolle handelingen: bloeddruk meten, blaaskatheter verwijderen, verwisselen infuuszak,
toedienen van sondevoeding, blaasspoeling, verzorgen wonddrain, verwijderen hechtingen,
toedienen van zuurstof
Wanneer als verpleegkundige voorbehouden handelingen uitvoeren
Als de opdracht door een zelfstandig bevoegde is gegeven> de verpleegkundige bevoegd en
bekwaam is> eventueel toezicht en aanwijzingen van zelfstandig bevoegde.
Benaming van medicatie
- handelsnaam/merknaam > voltaren (hoofdgroep analgetica)
- stofnaam= generieke naam > diclofinac
voorbeeld:
hoofdgroep > diuretica, anticoagulantia
stofnaam > furosemide, carbasalaat
handelsnaam > lasix, Ascal
Manier van voorschrijven:
- Recepten > arts, tandarts, verloskundigen, verpleegkundig specialisten (afhankelijk van leeftijd,
lengte, gewicht)
- etikettering
,Bewaren van medicatie: zo lang mogelijk in originele verpakking > veilige plaats, droge, donkere
plaats > houdbaarheid, zetpillen kunnen 1 jaar bewaard worden, dranken en oogdruppels na openen
1 maand houdbaar.
Werking van medicatie > indelen in 5 groepen
1. Symptoom bestrijders > genezen niet, verminderen
2. Causale werking > pakken de oorzaak aan
3. Te korten aanvullen
4. Profylactische werking > voorkomen van (anticonceptie)
5. Placebo > middel wat eigenlijk geen geneesmiddel is
Waar heeft Sint Janskruid interactie mee:
interactie met: theofylline (luchtwegverwijderaars > benauwdheidsklachten nemen toe,
anticonceptiepil > verminderd betrouwbaarheid, kinidine (tegen hartritmestoornis)
Medicatieproces
stap 1: de arts schrijft medicatie voor
stap 2: de apotheek maakt medicatie klaar > client medicatie overzicht verstrekken
stap 3: ondersteuning nodig betreft inname > zelfstandig/ hulp
stap 4: uitzetten van medicatie
stap 5: medicatie wordt aangereikt
stap 6: toedienen van medicatie > regel van vijf!!
stap 7: registreren en aftekenen (na toediening)
Medicijngroepen
analgetica > pijnstillers (PCM, diclofinac)
bij opioïden kunnen maagproblemen optreden, bij zwakke opioïden kan obstipatie optreden
antibiotica > groei remmende, of dodende werking op bacteriën > doxyciline, penicilline
anticoagulantia > antistollingsmiddelen, bloedverdunners om bv trombose te voorkomen >
accecomerol , fragmin
antidiabetica > gebruik bij mensen met diabetes om blds te verlagen > insuline, detimir
anti- epileptica > epilepsie aanvallen voorkomen > fenytoïne, keppra, depakine
corticosteroïden > verschijnselen van ontstekingen onderdrukken , bij auto-immuunziekten
diuretica > urine, ontwateringsmedicatie > bevordert urine productie> furosemide
cystotica > remmen groei, snelgroeiende, kwaadaardige cellen > kanker (kuren)
onderste luchtwegen > verbeteren zuurstofopname > inhalatie
bloeddruk > middel om bloeddruk te verhogen of verlagen > atenolol
Uitzetten van medicatie
volgende gegevens voor nodig: naam, geboortedatum, naam arts die medicatie voorschrijft, naam
medicijn, exacte dosering, tijd toediening, methode van toediening, vervaldatum, de originele intacte
verpakking
Distribueren = tweede controle bij distributiecentrum
DE REGEL VAN VIJF!!
1. Juiste client
2. Juiste medicijn
3. Juiste dosering
4. Juiste toediening
5. Juiste tijd/moment
, aandachtspunten medicatie gegeven en dan?
> dubbele controle bij risicovolle handelingen
> wees alert op gezondheidsveranderingen bij zorgvrager
> erop toe zien dat de client medicatie inneemt
> zorgvuldig met ‘zo nodig’ medicatie
> meld fouten , en onderneem actie
Medicatie komt in bloedbaan
enterale toediening > per os/oraal, rectaal, sublinguaal (onder de tong)
parenterale toediening > buiten het maagdarm kanaal om > cutaan, oog, oor, neus druppels,
vaginaal, inhalatie, injectie, infusie
Ongewenste effecten
resistentie (overgevoeligheid) > antibiotica
cumulatie > ophoping van medicijnen
verslaving > afhankelijk van een medicijn
gewenning > meer nodig
zwangerschap
interactie > onderling beïnvloeden > verminderde werking
Een fout en nu?
kijken of je fout kan herstellen > hoe het met je client gaat > arts waarschuwen > fout melden bij
commissie (mic)
Thema 3 injecteren
Injecteren subcutaan en intramusculair > voorbehouden handeling > parenterale toediening
Injecteren: snelle werking > als medicatie in maag- darmkanaal vernietigd zou worden (bv insuline)
Voorbereiding voordat je gaat injecteren
protocol werkgever > heet de zorgvrager extra info nodig > lichamelijk bijzonderheden > recept,
duidelijk (berekeningen) > collega in de buurt voor controle > juiste materialen > regel van vijf!
Algemene regels/ veiligheid bij injecteren
materialen, handschoenen, identiteit zorgvrager, desinfectie van de huid, steek de naald niet
helemaal tot het eind/ plastic in de huid, naaldencontainer ivm prikincidenten
Subcutaan injecteren> in het onderhuids bindweefsel
langzame opname > insuline, heparine > nooit meer dan 2 ml
Injectieplaatsen die kunnen subcutaan:
- bovenbeen > bovenkant, zijde
- de buik > middel, rondom 2 cm navel
- bovenarm > bovenkant, zijde
Bij de buik gaat de werking 2x zo snel als in de benen/billen > arm zit er tussenin
Subcutane injectietechnieken
loodrechttechniek > pakt een brede huidplooi op> injecteert recht in de huidplooi> je laat de
huidplooi rustig zaken> bloedvat controle> duwt de stamper rustig naar beneden
Thema 2 medicatie
BIG = beroepsuitoefening individuele gezondheidszorg
- De wet BIG beschermt de zorgvrager tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen.
- heeft invloed op de kwaliteit van zorg, omdat er regels in staan over uitvoeren risicovolle
handelingen.
- verpleegkundige die bekwaam zijn mogen voorbehouden handelingen uitvoeren.
- voorbehouden handelingen brengen risico met zich mee als ze niet deskundig worden uitgevoerd.
In welk artikel en lid van de wet BIG staat dat verloskundigen heelkundige handelingen mag
uitvoeren: artikel 36, lid 1 > heelkundige handeling over: Episiotomie
Civielrechtelijk of burgerlijk recht
gaat om de rechtsverhouding tussen burgers onderling of werkgever en werknemer. Je kunt op twee
manieren aansprakelijk gesteld worden: op grond van wanprestatie (het niet nakomen van
overeenkomst) of op grond van onrechtmatige daad (onrechtmatig handelen)
Burgerlijk recht> gaat over rechtsverhouding tussen verpleegkundige en zorgvrager
Strafrechtelijke aansprakelijkheid
gaat om de verhouding tussen overheid en burger. Kan leiden tot strafproces
strafrecht > als de zorgvrager bij de politie aangifte doet van een fout
Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid
alle beroepoefenaren die onder de wet BIG vallen, vallen ook onder het tuchtrecht
arbeidsrecht> richt zich op verhouding tussen werknemer en werkgever
Voorbehouden handelingen: injecteren, perifeer infuus inbrengen, venapunctie uitvoeren,
vloeistoffen toedienen per infuus, maagsonde inbrengen, blaaskatheter inbrengen,
darmspoelingen/hoog opgaande klysma
risicovolle handelingen: bloeddruk meten, blaaskatheter verwijderen, verwisselen infuuszak,
toedienen van sondevoeding, blaasspoeling, verzorgen wonddrain, verwijderen hechtingen,
toedienen van zuurstof
Wanneer als verpleegkundige voorbehouden handelingen uitvoeren
Als de opdracht door een zelfstandig bevoegde is gegeven> de verpleegkundige bevoegd en
bekwaam is> eventueel toezicht en aanwijzingen van zelfstandig bevoegde.
Benaming van medicatie
- handelsnaam/merknaam > voltaren (hoofdgroep analgetica)
- stofnaam= generieke naam > diclofinac
voorbeeld:
hoofdgroep > diuretica, anticoagulantia
stofnaam > furosemide, carbasalaat
handelsnaam > lasix, Ascal
Manier van voorschrijven:
- Recepten > arts, tandarts, verloskundigen, verpleegkundig specialisten (afhankelijk van leeftijd,
lengte, gewicht)
- etikettering
,Bewaren van medicatie: zo lang mogelijk in originele verpakking > veilige plaats, droge, donkere
plaats > houdbaarheid, zetpillen kunnen 1 jaar bewaard worden, dranken en oogdruppels na openen
1 maand houdbaar.
Werking van medicatie > indelen in 5 groepen
1. Symptoom bestrijders > genezen niet, verminderen
2. Causale werking > pakken de oorzaak aan
3. Te korten aanvullen
4. Profylactische werking > voorkomen van (anticonceptie)
5. Placebo > middel wat eigenlijk geen geneesmiddel is
Waar heeft Sint Janskruid interactie mee:
interactie met: theofylline (luchtwegverwijderaars > benauwdheidsklachten nemen toe,
anticonceptiepil > verminderd betrouwbaarheid, kinidine (tegen hartritmestoornis)
Medicatieproces
stap 1: de arts schrijft medicatie voor
stap 2: de apotheek maakt medicatie klaar > client medicatie overzicht verstrekken
stap 3: ondersteuning nodig betreft inname > zelfstandig/ hulp
stap 4: uitzetten van medicatie
stap 5: medicatie wordt aangereikt
stap 6: toedienen van medicatie > regel van vijf!!
stap 7: registreren en aftekenen (na toediening)
Medicijngroepen
analgetica > pijnstillers (PCM, diclofinac)
bij opioïden kunnen maagproblemen optreden, bij zwakke opioïden kan obstipatie optreden
antibiotica > groei remmende, of dodende werking op bacteriën > doxyciline, penicilline
anticoagulantia > antistollingsmiddelen, bloedverdunners om bv trombose te voorkomen >
accecomerol , fragmin
antidiabetica > gebruik bij mensen met diabetes om blds te verlagen > insuline, detimir
anti- epileptica > epilepsie aanvallen voorkomen > fenytoïne, keppra, depakine
corticosteroïden > verschijnselen van ontstekingen onderdrukken , bij auto-immuunziekten
diuretica > urine, ontwateringsmedicatie > bevordert urine productie> furosemide
cystotica > remmen groei, snelgroeiende, kwaadaardige cellen > kanker (kuren)
onderste luchtwegen > verbeteren zuurstofopname > inhalatie
bloeddruk > middel om bloeddruk te verhogen of verlagen > atenolol
Uitzetten van medicatie
volgende gegevens voor nodig: naam, geboortedatum, naam arts die medicatie voorschrijft, naam
medicijn, exacte dosering, tijd toediening, methode van toediening, vervaldatum, de originele intacte
verpakking
Distribueren = tweede controle bij distributiecentrum
DE REGEL VAN VIJF!!
1. Juiste client
2. Juiste medicijn
3. Juiste dosering
4. Juiste toediening
5. Juiste tijd/moment
, aandachtspunten medicatie gegeven en dan?
> dubbele controle bij risicovolle handelingen
> wees alert op gezondheidsveranderingen bij zorgvrager
> erop toe zien dat de client medicatie inneemt
> zorgvuldig met ‘zo nodig’ medicatie
> meld fouten , en onderneem actie
Medicatie komt in bloedbaan
enterale toediening > per os/oraal, rectaal, sublinguaal (onder de tong)
parenterale toediening > buiten het maagdarm kanaal om > cutaan, oog, oor, neus druppels,
vaginaal, inhalatie, injectie, infusie
Ongewenste effecten
resistentie (overgevoeligheid) > antibiotica
cumulatie > ophoping van medicijnen
verslaving > afhankelijk van een medicijn
gewenning > meer nodig
zwangerschap
interactie > onderling beïnvloeden > verminderde werking
Een fout en nu?
kijken of je fout kan herstellen > hoe het met je client gaat > arts waarschuwen > fout melden bij
commissie (mic)
Thema 3 injecteren
Injecteren subcutaan en intramusculair > voorbehouden handeling > parenterale toediening
Injecteren: snelle werking > als medicatie in maag- darmkanaal vernietigd zou worden (bv insuline)
Voorbereiding voordat je gaat injecteren
protocol werkgever > heet de zorgvrager extra info nodig > lichamelijk bijzonderheden > recept,
duidelijk (berekeningen) > collega in de buurt voor controle > juiste materialen > regel van vijf!
Algemene regels/ veiligheid bij injecteren
materialen, handschoenen, identiteit zorgvrager, desinfectie van de huid, steek de naald niet
helemaal tot het eind/ plastic in de huid, naaldencontainer ivm prikincidenten
Subcutaan injecteren> in het onderhuids bindweefsel
langzame opname > insuline, heparine > nooit meer dan 2 ml
Injectieplaatsen die kunnen subcutaan:
- bovenbeen > bovenkant, zijde
- de buik > middel, rondom 2 cm navel
- bovenarm > bovenkant, zijde
Bij de buik gaat de werking 2x zo snel als in de benen/billen > arm zit er tussenin
Subcutane injectietechnieken
loodrechttechniek > pakt een brede huidplooi op> injecteert recht in de huidplooi> je laat de
huidplooi rustig zaken> bloedvat controle> duwt de stamper rustig naar beneden
