Sociaal recht: H.6 Cao
Arbeidsovereenkomst bestaat uit:
- GAL: Gezagsverhouding, Arbeid en Loon
6.1 Praktisch rhlhvanth sao
Op ongeveer 85% van de onzelfstandige beroepsbevolking in de private sector en de semipublieke
sector is een collecteve arbeidsovereenkomst van toepassing.
Collectieve arbeidsovereenkomst: schrifelijke overeenkomst:,i geslot:en t:ussen één of meer
werkgevers(organisatiess en één of meer vakbonden,i waarbij voornamelijk of uit:sluit:end
arbeidsvoorwaarden worden geregeld.
In de praktik komt dit meestal tot uitng in het feit dat in de arbeidsovereenkomst een bepaling (een
beding) is opgenomen waarin staat dat een naam genoemde cao van toepassing zal ziin:
incorporatiebeding.
6.2 Formhlh aiphsthn van dh sao
- Wat: is een cao?
Een cao is een onderhandeling t:ussen partijen.
De cao is geregeld in de Wet op de collecteve arbeidsovereenkomst (Wcaos een schrifeliike
overeenkomst, voor hooguit viif iaar aangegaan door enerziids één of meer werkgevers dan
wel bevoegde werkgeversverenigingen en anderziids door bevoegde
werknemersverenigingen, waarbii voornameliik of uitsluitend arbeidsvoorwaarden geregeld
worden (art.1 lid 1 Wcao). Nadere toelichtng:
o Een cao is een schrifeliike overeenkomst. Een authenteke akte (akte opgemaakt
door een notaris) is niet nodig.
o De Wcao zegt dat een cao voor hooguit viif iaar kan worden aangegaan. Als regel
wordt een cao voor een of twee iaar gesloten. Vaak komen partien een
uitlooptermiin van drie tot zes maanden overeen, voor het geval men het nog niet
eens is over de inhoud van een nieuwe cao.
De tekst van de cao moet worden aangemeld bii de afdeling Registrate, Beheer en
Informate (RBI), een afdeling van het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid (SZW).
o Werkgevers kunnen individueel parti ziin bii een cao. Werknemers daarentegen
kunnen alleen in georganiseerd verband aan de onderhandelingen deelnemen.
o De werkgevers- en werknemersverenigingen moeten rechtsbevoegd ziin. Zii moeten
volledig rechtsbevoegd ziin. Hun statuten dienen in dit geval notarieel te ziin
vastgelegd. Vervolgens moeten de statuten uitdrukkeliik vermelden dat de
betrefende vereniging bevoegd is tot het aangaan van cao’s.
o Hoofddoel: vastleggen van arbeidsvoorwaarden die de leden van de
onderhandelende partien in acht moeten nemen tegenover de werknemers die
onder de cao vallen.
- Het: karakt:er van de cao
Net als de arbeidsovereenkomst is de cao een privaat:recht:elijke overeenkomst:. Iedereen is
vrii te bepalen of en zo ia, met wie en waarover wordt gecontracteerd. Dit wordt aangeduid
met het beginsel van cont:ract:vrijheid.
- Ondernemings-cao en bedrijfst:ak-cao
Ondernemings-cao cao, geldend voor een specifeke onderneming/bedriif of concern.
Bedrijfst:ak-cao cao, geldend voor een specifeke bedriifstak/branche.
- St:andaardregeling en minimumregeling
, St:andaardregeling als partien overeenkomen dat van de arbeidsvoorwaarden, zoals
vastgelegd in de cao, in geen enkel geval bii individuele arbeidsovereenkomst mag worden
afgeweken.
Minimumregeling dan mag bii een individuele arbeidsovereenkomst ten gunste van de
werknemer van de arbeidsvoorwaarden in de cao worden afgeweken. Algemeen wordt
aangenomen dat een cao een minimumregeling is, tenzii partien anders ziin
overeengekomen.
6.3 Vhrhniginghn van whrknhmhri
De drie belangriikste vakcent:rales
- Federate Nederlandse Vakbeweging (FNV)
- Christeliik Natonaal Vakverbond (CNV)
- Vakcentrale voor Professionals (VCP) tot voor kort, Vakcentrale voor Middengroepen en
Hoger Personeel (MHP)
Deze centrales coördineren het werk van de bii hen aangesloten organisates/vakbonden. En zii
adviseren met name de centrale overheid ten aanzien van talriike onderwerpen op het terrein van de
arbeid. Deze adviest:aak wordt vooral uitgeoefend binnen het verband van de Stichting van de Arrbeid
en de Sociaal-Economische Raad (SERs,i waarin van werknemersziide zowel de FNV, het CNV als de
VCP vertegenwoordigd is.
De Stichting van de Arrbeid is een privaatrechteliik orgaan, waarvan het bestuur voor geliike delen is
samengesteld uit vertegenwoordiger van werkgevers- en werknemers. Naast het geven van advies
aan de regering is de Stchtng ook bedoeld als overlegorgaan voor werkgevers- en vakcentrales.
De SER is een publiekrechteliik orgaan, dat uit 33 leden bestaat: elf van hen worden benoemd door
de werknemers-, elf door de werkgeverscentrales. De overige elf worden aangewezen door de Kroon
(regering). De SER is adviesorgaan van de regering ten aanzien van belangriike sociaal-economische
vraagstukken.
Bii de drie genoemde vakcentrales ziin vakbonden aangesloten.
Deze vakcentrales hebben een verticale organisatiest:ruct:uur. Dus dat de sectoren en aangesloten
vakbonden hun leden, ongeacht inkomen of functe, vooral bedriifstakgewiis organiseren. In veel
gevallen heef één vakbond meerdere bedriifstakken onder ziin bewind.
Vakbonden verrichten werkzaamheden van velerlei aard. Zii houden zich voor een aanzienliik
gedeelte van hun tid bezig met het onderhalen over collecteve arbeidsvoorwaarden en dan vooral
met het sluiten van cao’s. Daarnaast verrichten zii veel werk voor hun leden in ondernemingen.
De vakcentrales coördineren en uniformeren al deze werkzaamheden en vertegenwoordigen hun
leden naar buiten toe.
Naast de bonden en sectoren van de vakcentrales ziin er nog een veelheid aan opzichzelfstaande,
vaak kleine vakbonden. Zii komen, zonder bii een vakcentrale te ziin aangesloten, op voor de
belangen van hun leden-werknemers. Vaak ziin zii geen parti bii een cao die wordt afgesloten.
6.4 Vhrhniginghn van whrkghvhri
Ook aan werkgeversziide moet een onderscheid worden gemaakt tussen landeliike vakcent:rales
enerziids en daarbii aangesloten werkgeversverenigingen anderziids. Anders dan aan
werknemersziide opereren zii op specifeke gebieden van het bedriifsleven.
- VNO/NCW: fusie van het Verbond van Nederlandse Ondernemingen en het Nederlands
Christeliik Werkgeversverbond
Arbeidsovereenkomst bestaat uit:
- GAL: Gezagsverhouding, Arbeid en Loon
6.1 Praktisch rhlhvanth sao
Op ongeveer 85% van de onzelfstandige beroepsbevolking in de private sector en de semipublieke
sector is een collecteve arbeidsovereenkomst van toepassing.
Collectieve arbeidsovereenkomst: schrifelijke overeenkomst:,i geslot:en t:ussen één of meer
werkgevers(organisatiess en één of meer vakbonden,i waarbij voornamelijk of uit:sluit:end
arbeidsvoorwaarden worden geregeld.
In de praktik komt dit meestal tot uitng in het feit dat in de arbeidsovereenkomst een bepaling (een
beding) is opgenomen waarin staat dat een naam genoemde cao van toepassing zal ziin:
incorporatiebeding.
6.2 Formhlh aiphsthn van dh sao
- Wat: is een cao?
Een cao is een onderhandeling t:ussen partijen.
De cao is geregeld in de Wet op de collecteve arbeidsovereenkomst (Wcaos een schrifeliike
overeenkomst, voor hooguit viif iaar aangegaan door enerziids één of meer werkgevers dan
wel bevoegde werkgeversverenigingen en anderziids door bevoegde
werknemersverenigingen, waarbii voornameliik of uitsluitend arbeidsvoorwaarden geregeld
worden (art.1 lid 1 Wcao). Nadere toelichtng:
o Een cao is een schrifeliike overeenkomst. Een authenteke akte (akte opgemaakt
door een notaris) is niet nodig.
o De Wcao zegt dat een cao voor hooguit viif iaar kan worden aangegaan. Als regel
wordt een cao voor een of twee iaar gesloten. Vaak komen partien een
uitlooptermiin van drie tot zes maanden overeen, voor het geval men het nog niet
eens is over de inhoud van een nieuwe cao.
De tekst van de cao moet worden aangemeld bii de afdeling Registrate, Beheer en
Informate (RBI), een afdeling van het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid (SZW).
o Werkgevers kunnen individueel parti ziin bii een cao. Werknemers daarentegen
kunnen alleen in georganiseerd verband aan de onderhandelingen deelnemen.
o De werkgevers- en werknemersverenigingen moeten rechtsbevoegd ziin. Zii moeten
volledig rechtsbevoegd ziin. Hun statuten dienen in dit geval notarieel te ziin
vastgelegd. Vervolgens moeten de statuten uitdrukkeliik vermelden dat de
betrefende vereniging bevoegd is tot het aangaan van cao’s.
o Hoofddoel: vastleggen van arbeidsvoorwaarden die de leden van de
onderhandelende partien in acht moeten nemen tegenover de werknemers die
onder de cao vallen.
- Het: karakt:er van de cao
Net als de arbeidsovereenkomst is de cao een privaat:recht:elijke overeenkomst:. Iedereen is
vrii te bepalen of en zo ia, met wie en waarover wordt gecontracteerd. Dit wordt aangeduid
met het beginsel van cont:ract:vrijheid.
- Ondernemings-cao en bedrijfst:ak-cao
Ondernemings-cao cao, geldend voor een specifeke onderneming/bedriif of concern.
Bedrijfst:ak-cao cao, geldend voor een specifeke bedriifstak/branche.
- St:andaardregeling en minimumregeling
, St:andaardregeling als partien overeenkomen dat van de arbeidsvoorwaarden, zoals
vastgelegd in de cao, in geen enkel geval bii individuele arbeidsovereenkomst mag worden
afgeweken.
Minimumregeling dan mag bii een individuele arbeidsovereenkomst ten gunste van de
werknemer van de arbeidsvoorwaarden in de cao worden afgeweken. Algemeen wordt
aangenomen dat een cao een minimumregeling is, tenzii partien anders ziin
overeengekomen.
6.3 Vhrhniginghn van whrknhmhri
De drie belangriikste vakcent:rales
- Federate Nederlandse Vakbeweging (FNV)
- Christeliik Natonaal Vakverbond (CNV)
- Vakcentrale voor Professionals (VCP) tot voor kort, Vakcentrale voor Middengroepen en
Hoger Personeel (MHP)
Deze centrales coördineren het werk van de bii hen aangesloten organisates/vakbonden. En zii
adviseren met name de centrale overheid ten aanzien van talriike onderwerpen op het terrein van de
arbeid. Deze adviest:aak wordt vooral uitgeoefend binnen het verband van de Stichting van de Arrbeid
en de Sociaal-Economische Raad (SERs,i waarin van werknemersziide zowel de FNV, het CNV als de
VCP vertegenwoordigd is.
De Stichting van de Arrbeid is een privaatrechteliik orgaan, waarvan het bestuur voor geliike delen is
samengesteld uit vertegenwoordiger van werkgevers- en werknemers. Naast het geven van advies
aan de regering is de Stchtng ook bedoeld als overlegorgaan voor werkgevers- en vakcentrales.
De SER is een publiekrechteliik orgaan, dat uit 33 leden bestaat: elf van hen worden benoemd door
de werknemers-, elf door de werkgeverscentrales. De overige elf worden aangewezen door de Kroon
(regering). De SER is adviesorgaan van de regering ten aanzien van belangriike sociaal-economische
vraagstukken.
Bii de drie genoemde vakcentrales ziin vakbonden aangesloten.
Deze vakcentrales hebben een verticale organisatiest:ruct:uur. Dus dat de sectoren en aangesloten
vakbonden hun leden, ongeacht inkomen of functe, vooral bedriifstakgewiis organiseren. In veel
gevallen heef één vakbond meerdere bedriifstakken onder ziin bewind.
Vakbonden verrichten werkzaamheden van velerlei aard. Zii houden zich voor een aanzienliik
gedeelte van hun tid bezig met het onderhalen over collecteve arbeidsvoorwaarden en dan vooral
met het sluiten van cao’s. Daarnaast verrichten zii veel werk voor hun leden in ondernemingen.
De vakcentrales coördineren en uniformeren al deze werkzaamheden en vertegenwoordigen hun
leden naar buiten toe.
Naast de bonden en sectoren van de vakcentrales ziin er nog een veelheid aan opzichzelfstaande,
vaak kleine vakbonden. Zii komen, zonder bii een vakcentrale te ziin aangesloten, op voor de
belangen van hun leden-werknemers. Vaak ziin zii geen parti bii een cao die wordt afgesloten.
6.4 Vhrhniginghn van whrkghvhri
Ook aan werkgeversziide moet een onderscheid worden gemaakt tussen landeliike vakcent:rales
enerziids en daarbii aangesloten werkgeversverenigingen anderziids. Anders dan aan
werknemersziide opereren zii op specifeke gebieden van het bedriifsleven.
- VNO/NCW: fusie van het Verbond van Nederlandse Ondernemingen en het Nederlands
Christeliik Werkgeversverbond
