H01: ABCDE-benadering en PEWS
1. Benadering van het kritiek zieke kind
Zelden een primair cardiorespiratoir arrest (wel bij kinderen met congenitale hartafwijkingen). Bij kinderen wel vaker een
secundair cardiorespiratoir arrest ® gevolg van de onmogelijkheid van het lichaam om om te gaan met uitlokkende
letsels of aandoeningen.
Lichaam van het kind tracht zich te compenseren maar slaagt hier vaak niet in ® respiratoire en circulatoire
gedecompenseerde status ® cardiorespiratoir arrest ® terminale ritme is vaak een niet shockbaar ritme (PEA,
asystolie).
Identificatie en reanimatie van een kind
- Met respiratoir arrest (wel hartactiviteit) ® 50% lange termijnoverleving en adequaat neurologisch functioneren
- Na cardiorespiratoir arrest ® enorm lage termijnoverleving, overleving zonder neurologische letsels is
zeldzamer
® essentieel om tekenen van falen vroegtijdig te herkennen en onmiddellijk in te grijpen.
1.1. Overzicht
2. Quick look
= snelle inschatting van 5 sec volgens BBB(B)
- Behaviour
- Breathing
- Bodycolor
- (blood)
2.1. Behaviour
= evaluatie spiertonus en mentale status ® adequaatheid van respiratoir, circulatoir en cerebrale functie kort weer
- Geen spontane beweging, onmogelijkheid staan of zitten
- Minder alert of mindere interactie
- Geen weerstand tijdens onderzoek
- Ontroostbaar
- Zwakke schreeuw, abnormale spraak voor de leeftijd
- Abnormale lichaamshouding
- Convulsies of andere abnormale bewegingen
,2.2. Breathing
= evaluatie respiratoire status, vooral de arbeid die het kind dient te leveren.
- Praat/weent het kind nog (= gewoon ademen)
- Abnormale ademhalingsgeluiden (stridor, kreunen, wheezing, spraak)
- Intrekkingen (supraclaviculair, intercostaal of substernaal, headbobbing)
- Neusvleugelen bij inademing
2.3. Bodycolor
= evaluatie circulatoire functie (huidperfusie)
- Bleekheid (bleke huidskleur of slijmvliezen)
- Gebloemd/vermarmerd aspect (vasocontrictie)
- Cyanose huid en slijmvliezen
2.4. Blood
= snelle check op grote bloedingen die essentieel zijn te stoppen alvorens voort te gaan met ABCDE.
Treat first what kills first!
Check deze zones op bloedingen:
- Thorax
- Abdomen
- Bekken
- Bovenbenen
3. SSS
- Safety (veiligheid jezelf, het kind en omstaanders)
- Stimulatie (prikkel het kind om reactievermogen te testen)
- Shout for help
4. ABCDE
4.1. Airway
= controle doorgangbaarheid luchtweg
- Thoraxexpansies?
- Luister naar ademhalingsgeluiden
- Detecteer of er verplaatsing van lucht ter hoogte van mond of neus
3 mogelijkheden:
- Luchtweg is open
o Zichtbare thoraxexpansies en normale ademhalingsgeluiden
- Luchtweg is deels of volledig afgesloten
o Geen thoraxexpasies en afwijkende ademhalingsgeluiden
o Sniffingposition (= teken bovenste luchtwegobstructie bij bewust kinderen)
§ Foute positie hoofd
§ Obstructie vreemd voorwerp, slijmen of zwelling
, - Luchtweg is bedreigd
o Gedaald bewustzijn
§ Verminderde faryngeale spiertonus
§ Obstructie door tong (foute positie hoofd)
o Toenemende zwelling
Indien de luchtweg niet vrij of bedreigd is ® onmiddellijk ingrijpen en probleem aanpakken
- Adequate positionering hoofd aan de hand van de jawthrust of de headtilt-chinlift
o Neutrale positie bij neonaten en zuigelingen tot 1jaar
o Hyperstrekking bij kinderen ouder dan 1 jaar
- Gebruik van hulpmiddelen om obstructie door de tong op te heffen
o Orofaryngeale of nasofaryngeale mayocanule
- Gebruik van hulpmiddelen om obstructie door bloed of andere secreties op te heffen
o Suctie
4.2. Breathing
Een normale respiratoire functie omvat 2 processen:
- Ventilatie = verplaatsing van lucht in- en uit de longen
- Oxygenatie = gasuitwisseling van O2 (en CO2) ter hoogte van het alveolo-capillaire membraan
Bij acuut respiratoir falen komt één van beide of beide processen in het gedrang.
Acuut respiratoir falen:
- Oorzaken van een falende ventilatie
o Daling van de ademhalingsfrequentie (bv intoxicatie opiaten)
o Daling van het teugvolume (bv luchtwegobstructies of neuromusculaire aandoeningen)
- Oorzaken van een falende oxygenatie
o Vochtaccumulatie in de alveolen
§ Zuurstofspanning daalt ® verminderde longcompliantie ® ademhalingscentrum doet
ademhalingsfrequentie toenemen ® verhoogde ademarbeid
Breathing aan de hand van ROWT:
- Respiratory rate
- Oxygenation
- Work of breathing
- Tidal volume
4.2.1. Respiratory Rate
- Varieert met leeftijd en in functie van agitatie, koorts, …
- Trendbewaking (monitoring)
Afwijkingen:
- Tachypnoe
o Tachypnoe + toegenomen ademarbeid ® respiratoire achteruitgang
o Tachypnoe zonder toegenomen ademarbeid ® niet-pulmonaire oorzaken (circulatoir falen, diabetische
keto-acidose)
- Bradypnoe
o Gedaald bewustzijn, hypothermie, uitputting
- Apnoe
o Uitputting
, 4.2.2. Oxygenation
Centrale cyanose (mondslijmvliezen) ® hypoxie = laat en inconsistent teken respiratoir falen (saturatie minder 80%).
Afwezigheid cyanose = niet altijd normale zuurstofsaturatie + cyanose kan gemaskeerd worden door extreme bleekheid
door vasocontrictie of anemie
4.2.3. Work of breathing
- Intrekkingen (intercostale, sternale en subcostale) (beeld over de ernst)
- Neusvleugelen
- Headbobbing (bij zuigelingen)
- Paradoxale ademhaling (= abdominale expansie tijdens inspiratie)
- Contractie van de spieren van de anterieure thoraxwand
- Kreunen (uitademing tegen partieel gesloten stemspleet om PEEP te creëren)
- Inspiratoir en expiratoire ademhalingsgeluiden
o Stridor = inspiratie (tracheaal niveau)
o Wheezing = expiratie (vernauwing lagere luchtwegen)
4.2.4. Tidal volume
- Normaal 7 ml/kg
- Visuele detectie thoraxexpansies (unilateraal kan wijzen op pneumothorax)
- Auscultatie binnenkomen lucht in alle longzones
o Unilateraal kan wijzen op pneumothorax
o Hoorbare stridor, wheezing of crepitaties
Gevolg respiratoir falen:
- Tachycardie
- Geagiteerd kind
- Sufheid en bewustzijnsverlies
4.3. Circulatie
- Gecompenseerde toestand
o Tachycardie
o Slechte perifere circulatie
o Zwakke perifere pulsaties (wel centrale pulsaties)
o Verminderde diurese (afname renale perfusie)
o Geen hypotensie (BD oke of gestegen)
- Gedecompenseerde toestand
o Tachycardie
o Slechte perifere circulatie
o Zwakke perifere pulsaties (verzwakte centrale pulsaties)
o Verminderde diurese (afname renale perfusie)
o Wel hypotensie (gevaar vitale organen)
o Bewustzijnsdaling
DOEL op circulatoir vlak kind zo snel mogelijk stabiliseren om gedecompenseerde toestand te voorkomen! Dit aan de
hand van de PPPPP (5P’s) benadering (en bijhouden van diurese!).
1. Benadering van het kritiek zieke kind
Zelden een primair cardiorespiratoir arrest (wel bij kinderen met congenitale hartafwijkingen). Bij kinderen wel vaker een
secundair cardiorespiratoir arrest ® gevolg van de onmogelijkheid van het lichaam om om te gaan met uitlokkende
letsels of aandoeningen.
Lichaam van het kind tracht zich te compenseren maar slaagt hier vaak niet in ® respiratoire en circulatoire
gedecompenseerde status ® cardiorespiratoir arrest ® terminale ritme is vaak een niet shockbaar ritme (PEA,
asystolie).
Identificatie en reanimatie van een kind
- Met respiratoir arrest (wel hartactiviteit) ® 50% lange termijnoverleving en adequaat neurologisch functioneren
- Na cardiorespiratoir arrest ® enorm lage termijnoverleving, overleving zonder neurologische letsels is
zeldzamer
® essentieel om tekenen van falen vroegtijdig te herkennen en onmiddellijk in te grijpen.
1.1. Overzicht
2. Quick look
= snelle inschatting van 5 sec volgens BBB(B)
- Behaviour
- Breathing
- Bodycolor
- (blood)
2.1. Behaviour
= evaluatie spiertonus en mentale status ® adequaatheid van respiratoir, circulatoir en cerebrale functie kort weer
- Geen spontane beweging, onmogelijkheid staan of zitten
- Minder alert of mindere interactie
- Geen weerstand tijdens onderzoek
- Ontroostbaar
- Zwakke schreeuw, abnormale spraak voor de leeftijd
- Abnormale lichaamshouding
- Convulsies of andere abnormale bewegingen
,2.2. Breathing
= evaluatie respiratoire status, vooral de arbeid die het kind dient te leveren.
- Praat/weent het kind nog (= gewoon ademen)
- Abnormale ademhalingsgeluiden (stridor, kreunen, wheezing, spraak)
- Intrekkingen (supraclaviculair, intercostaal of substernaal, headbobbing)
- Neusvleugelen bij inademing
2.3. Bodycolor
= evaluatie circulatoire functie (huidperfusie)
- Bleekheid (bleke huidskleur of slijmvliezen)
- Gebloemd/vermarmerd aspect (vasocontrictie)
- Cyanose huid en slijmvliezen
2.4. Blood
= snelle check op grote bloedingen die essentieel zijn te stoppen alvorens voort te gaan met ABCDE.
Treat first what kills first!
Check deze zones op bloedingen:
- Thorax
- Abdomen
- Bekken
- Bovenbenen
3. SSS
- Safety (veiligheid jezelf, het kind en omstaanders)
- Stimulatie (prikkel het kind om reactievermogen te testen)
- Shout for help
4. ABCDE
4.1. Airway
= controle doorgangbaarheid luchtweg
- Thoraxexpansies?
- Luister naar ademhalingsgeluiden
- Detecteer of er verplaatsing van lucht ter hoogte van mond of neus
3 mogelijkheden:
- Luchtweg is open
o Zichtbare thoraxexpansies en normale ademhalingsgeluiden
- Luchtweg is deels of volledig afgesloten
o Geen thoraxexpasies en afwijkende ademhalingsgeluiden
o Sniffingposition (= teken bovenste luchtwegobstructie bij bewust kinderen)
§ Foute positie hoofd
§ Obstructie vreemd voorwerp, slijmen of zwelling
, - Luchtweg is bedreigd
o Gedaald bewustzijn
§ Verminderde faryngeale spiertonus
§ Obstructie door tong (foute positie hoofd)
o Toenemende zwelling
Indien de luchtweg niet vrij of bedreigd is ® onmiddellijk ingrijpen en probleem aanpakken
- Adequate positionering hoofd aan de hand van de jawthrust of de headtilt-chinlift
o Neutrale positie bij neonaten en zuigelingen tot 1jaar
o Hyperstrekking bij kinderen ouder dan 1 jaar
- Gebruik van hulpmiddelen om obstructie door de tong op te heffen
o Orofaryngeale of nasofaryngeale mayocanule
- Gebruik van hulpmiddelen om obstructie door bloed of andere secreties op te heffen
o Suctie
4.2. Breathing
Een normale respiratoire functie omvat 2 processen:
- Ventilatie = verplaatsing van lucht in- en uit de longen
- Oxygenatie = gasuitwisseling van O2 (en CO2) ter hoogte van het alveolo-capillaire membraan
Bij acuut respiratoir falen komt één van beide of beide processen in het gedrang.
Acuut respiratoir falen:
- Oorzaken van een falende ventilatie
o Daling van de ademhalingsfrequentie (bv intoxicatie opiaten)
o Daling van het teugvolume (bv luchtwegobstructies of neuromusculaire aandoeningen)
- Oorzaken van een falende oxygenatie
o Vochtaccumulatie in de alveolen
§ Zuurstofspanning daalt ® verminderde longcompliantie ® ademhalingscentrum doet
ademhalingsfrequentie toenemen ® verhoogde ademarbeid
Breathing aan de hand van ROWT:
- Respiratory rate
- Oxygenation
- Work of breathing
- Tidal volume
4.2.1. Respiratory Rate
- Varieert met leeftijd en in functie van agitatie, koorts, …
- Trendbewaking (monitoring)
Afwijkingen:
- Tachypnoe
o Tachypnoe + toegenomen ademarbeid ® respiratoire achteruitgang
o Tachypnoe zonder toegenomen ademarbeid ® niet-pulmonaire oorzaken (circulatoir falen, diabetische
keto-acidose)
- Bradypnoe
o Gedaald bewustzijn, hypothermie, uitputting
- Apnoe
o Uitputting
, 4.2.2. Oxygenation
Centrale cyanose (mondslijmvliezen) ® hypoxie = laat en inconsistent teken respiratoir falen (saturatie minder 80%).
Afwezigheid cyanose = niet altijd normale zuurstofsaturatie + cyanose kan gemaskeerd worden door extreme bleekheid
door vasocontrictie of anemie
4.2.3. Work of breathing
- Intrekkingen (intercostale, sternale en subcostale) (beeld over de ernst)
- Neusvleugelen
- Headbobbing (bij zuigelingen)
- Paradoxale ademhaling (= abdominale expansie tijdens inspiratie)
- Contractie van de spieren van de anterieure thoraxwand
- Kreunen (uitademing tegen partieel gesloten stemspleet om PEEP te creëren)
- Inspiratoir en expiratoire ademhalingsgeluiden
o Stridor = inspiratie (tracheaal niveau)
o Wheezing = expiratie (vernauwing lagere luchtwegen)
4.2.4. Tidal volume
- Normaal 7 ml/kg
- Visuele detectie thoraxexpansies (unilateraal kan wijzen op pneumothorax)
- Auscultatie binnenkomen lucht in alle longzones
o Unilateraal kan wijzen op pneumothorax
o Hoorbare stridor, wheezing of crepitaties
Gevolg respiratoir falen:
- Tachycardie
- Geagiteerd kind
- Sufheid en bewustzijnsverlies
4.3. Circulatie
- Gecompenseerde toestand
o Tachycardie
o Slechte perifere circulatie
o Zwakke perifere pulsaties (wel centrale pulsaties)
o Verminderde diurese (afname renale perfusie)
o Geen hypotensie (BD oke of gestegen)
- Gedecompenseerde toestand
o Tachycardie
o Slechte perifere circulatie
o Zwakke perifere pulsaties (verzwakte centrale pulsaties)
o Verminderde diurese (afname renale perfusie)
o Wel hypotensie (gevaar vitale organen)
o Bewustzijnsdaling
DOEL op circulatoir vlak kind zo snel mogelijk stabiliseren om gedecompenseerde toestand te voorkomen! Dit aan de
hand van de PPPPP (5P’s) benadering (en bijhouden van diurese!).
