PSYCHOLOGIE
Bij het horen van psychologie: waar denk je aan (klassikale vraag):
Gedrag van mensen Het waarom van het handelen Denken/redeneren
Voelen/emoties Observeren van mensen Klassieke conditionering
Geheugen Psychische problemen Operante conditionering
IQ testen Bewust zijn en onderbewust zijn Waarneming
Studiewijzer:
H1: Wat is Psychologie
H4: Waarneming
H6: Conditionering en leren
H12: Persoonlijkheid
H15: Gedrag en gezondheid
H16: Sociale Psychologie
Nota’s nemen van les
Slides erbij nemen (de namen kennen!)
Opdrachten zeker indienen !
Handboek = wat aangeduid is (namen niet kennen als ze niet op de slides voorkomen)
Opdracht 1:
Ga naar één van de volgende websites, en maak een 2-tal testen. Neem er een screenshot van, mail
door en print ook uit om handmatig in te dienen.
www.psyonline.nl
www.123test.nl
Psychologie Opdracht 1.docx
Hoofdstuk 1: Wat is psychologie?
Definitie: Psychologie is een wetenschap waarbij het gedrag bestudeerd wordt en de
gedragsevidentie gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die ten grondslag liggen aan
dat gedrag.
Psychologie is de wetenschappelijke studie van de GEEST (=mentale processen) en van het
GEDRAG !
Samenvatng pagina 4 in handboek:
Psychologen proberen menselijk gedrag te begrijpen door dat gedrag op een systematische manier
te observeren en te kijken hoe dat gedrag beïnvloed wordt door gebeurtenissen in de omgeving.
Bovendien zullen ze ook proberen om dit gedrag te begrijpen.
Om inzicht te krijgen moet men niet enkel observeren en meten, maar ook theorieën opstellen over
de interne, onzichtbare processen en motieven die eraan ten grondslag liggen.
Korter gezegd: Door systematische observatie van meetbare kenmerken (gedrag) inzicht krijgen in
processen die niet rechtstreeks kunnen worden geobserveerd (interne processen).
Pagina 1 van 40
,Eenvoudig gezegd: Naast zaken die je kan zien, ga je proberen inzicht te krijgen in zaken die je niet
kan opmerken. Bv: Door het zien van tranen en de mondhoeken naar beneden, krijgen we inzicht in
het intern proces: Die persoon is verdrietig, er scheelt iets.
Observeerbaar is een relatiee begrip, wat nu niet kan, kan later misschien wel. Door betere
technieken en betere kennis naar wat men moet kijken, evolueert de psychologie.
Wetenschap = Gedrag begrijpen & inzicht verwerven
Systematisch observeren
Meten
Invloed context !
(We zijn nu stil omdat we in de klas ziten, dit betekent niet dat we altijd stil zijn)
Formuleren hypothesen + toetsen
(Studenten komen naar klas als de bel gaat) (Doen ze het wel?)
Theorie vormen over interne en onzichtbare processen en motieven
(Studenten gaan naar klas omdat ze les willen volgen)
Hawthorne-efect:
Dit was aanvankelijk een technische studie: In de Hawthorne-eabriek wilden ze nagaan welk
verlichtingsniveau optimaal was om allerhande taken uit te voeren, de productiviteit dus verhogen
en de elektriciteitskosten zo laag mogelijk houden. De onderzoekers stelden echter een heel
onverwacht efect vast: De productiviteit nam in alle condities toe, oe de verlichting nu verhoogd oe
verlaagd was.
Doordat de werknemers wisten dat ze zouden gecontroleerd worden, was het verlangen om een
goede indruk te maken enorm groot geworden.
Gedrag: Wat je zegt (Verbaal gedrag)
(Zichtbaar) Wat je doet (non-verbaal/motorisch gedrag)
Metale processen: Motivatie
(NIET Zichtbaar) Emotie
Gedachten
Verwante beroepen:
Psychiater: Masterdiploma in de geneeskunde (dokter), mag medicatie voorschrijven = beschermde titel
Psycholoog: Masterdiploma in de psychologie, geen medicatie voorschrijven = beschermde titel
Psychotherapeut: Masterdiploma niet nodig, wel therapieopleiding, geen medicatie voorschrijven
geen beschermde titel
Pagina 2 van 40
,Korte geschiedenis van de Psychologie:
Vroeger was er geen wetenschappelijke studie, de kern van de mens was de ziel, welke niet
observeerbaar is. Pas veel later, in de 19 e eeuw waren er de eerste psychologische experimenten
3 belangrijke mensen uit de geschiedenis:
1) Charles Darwin (19e eeuw) – De Evolutietheorie:
Darwin presenteerde in zijn boek “The Origin oe Species” dat bij de levende wezens (planten en
vooral dieren) de generaties veranderen doordat de omgeving verandert. We worden exact geboren,
maar niemand is gelijk. Onze genen zijn verschillend, wat voor een natuurlijke selectie zorgt. Sterke
dieren hebben veel nakomelingen, zwakke dieren hebben er veel minder.
Struggle eor liee = Iedereen wil overleven, zowel mens als dier, dat zit gewoon in ons !
Survival oe the ftest = De sterke blijven bestaan, de zwakke minder.
(Grote girafee kueeee meer etee omdat de kleiee eiet aae alle bladeree kueeee ee dus zwakker zije)
Door de beweringen van Darwin veranderde de kijk van de mens op zichzele. De mensen begonnen
te denken dat zij mogelijks aestamden van de dieren en ook op die manier in elkaar zaten.
2) Sigmund Freud (19e – 20e eeuw) – Psychoanalyse:
Freud was een arts in Wenen.
Freud stond in voor de geboorte van de psychoanalyse. Hij beweerde dat het gene we zien bij de
mensen slechts een klein deeltje is van wat er allemaal speelt. Mentale stoornissen en sommige
lichamelijke symptomen waren het gevolg van onbewuste krachten die uit het bewustzijn waren
verdreven, omdat die net zoveel angst veroorzaakten. Die problemen zijn traumatische
gebeurtenissen uit de kindertijd. Die ziten weg, je kan er niet aan.
Zijn manier was om een patiënt op een zetel te laten liggen en hem te laten vertellen, waardoor veel
naar boven kwam. Dan kon de patiënt met die verdrongen herinnering op een rationele manier
aerekenen.
(Beeld vae de laege zetel = cliché = is eiet altjd zo de dag vae vaedaag)
3) Ivan Pavlov – Hond = Behaviorisme = Klassieke conditionering:
Pavlov interpreteerde niet, hij nam enkel op wat hij zag. Hij baseerde zich dus louter op het
uitwendig waarneembare gedrag.
Wat zien we bij de hond: Wat doet hij als hij eten krijgt?
Wat doet hij als het belletje rinkelt?
Hij vroeg zich niet ae wat er in het hooed van de hond omging, hij was niet bezig met de innerlijke
onbewuste drifen.
Bij Freud was alles onbewust, bij Pavlov was alles observeerbaar en voort gevloeid uit de prikkels van
de omgeving, deze twee staan in contrast tegenover elkaar.
Behaviorisme = Stimulus (= prikkel) Respons (=Reactie = Antwoord op die prikkel)
Pagina 3 van 40
, Hedendaagse Psychologie – 3 categorieën van Factoren die het gedrag bepalen:
1) BIOLOGISCHE factoren
a) Een goede werking van het centrale zenuwstelsel
Hersenletsels/hersenaandoeningen: In de 1e plaats verloopt zo goed als alle gedrag via het centrale
zenuwstelsel, dat bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Een stoornis aan deze structuren kan
gevolgen hebben voor het psychologische eunctioneren. Hersenaandoening zijn dan bv Alzheimer,
Parkinson, …
(Zie verhaal van Phineas Gage, ijzeren staae door hooed werd qua karakter een ander persoon)
Ondervoeding: Een tekort aan voeding, vooral ijzer en jodium kunnen leiden tot nakomelingen die
meer persoonlijkheidsstoornissen hebben oe een lager IQ.
Medicatie: Bepaalde medicijnen beïnvloeden ons psychisch eunctioneren.
b) Invloed van lichaam op de geest
Honger, dorst, sexualiteit kunnen het gedrag beïnvloeden. Ook de conditie van het lichaam heef
efecten op de geest. Pijn oe zwaarlijvigheid kunnen een impact hebben bij gedachten en gevoelens.
Mensen die weinig in het zonlicht komen hebben een verhoogde kans om zich neerslachtig te voelen,
terwijl lichaamsbeweging een positieve invloed heef. Ook hormonen hebben een invloed.
c) Erfelijkheid
De genen die kinderen van hun ouders erven, bepalen niet enkel de lichamelijke kenmerken, maar
ook in zekere mate hun intelligentie, persoonlijkheid en de problemen die ze zullen ondervinden.
Een onderzoek wees bv uit dat de zeledoding bij geadopteerde kinderen groter was, als hun
biologische ouders ook die daad hadden gedaan.
d) Invloeden vanuit menselijke evolutie
Muizen en raten hebben een aangeboren angst voor de geur van katen.
Mensen hebben een aangeboren angst voor alles wat biter is, in de natuur is de kans groot dat
bitere dingen gifig zijn, witlooe moet je dus leren eten. We houden wel van zoet, omdat die zaken in
de natuur meestal de meeste calorieën beziten.
Glimlachen is ook aangeboren, dat is belangrijk om ervoor te zorgen dat uw verzorgende u toe vindt =
Overlevingsdrang.
2) COGNITIEVE factoren (factoren die het individu beïnvloeden)
Cognitie = is het vermogen tot kennisverwerving door waarneming en het verwerken van de
daarmee opgedane ineormatie door het denken. Of aeders gezegd: Iets waareemee met de zietuigee
ee het met de rede begrijpee ee op te slaae als keeeis.
Ons gedrag verandert door onze ervaringen. Een mens reageert op veranderingen ten dienste van
zijn doel. Vergelijkbaar met de thermostaat vae eee boiler.
De Cognitieve Kaart: zie experimeet doolhof met de ratee. Een slaapwandelaar botst nergens tegen,
omdat hij zich een cognitieve kaart heef gevormd van zijn omgeving (= zijn woning)
De behavioristische stelling dat de mens enkel uit S-R-connecties bestaat, heef niet stand gehouden.
Pagina 4 van 40
Bij het horen van psychologie: waar denk je aan (klassikale vraag):
Gedrag van mensen Het waarom van het handelen Denken/redeneren
Voelen/emoties Observeren van mensen Klassieke conditionering
Geheugen Psychische problemen Operante conditionering
IQ testen Bewust zijn en onderbewust zijn Waarneming
Studiewijzer:
H1: Wat is Psychologie
H4: Waarneming
H6: Conditionering en leren
H12: Persoonlijkheid
H15: Gedrag en gezondheid
H16: Sociale Psychologie
Nota’s nemen van les
Slides erbij nemen (de namen kennen!)
Opdrachten zeker indienen !
Handboek = wat aangeduid is (namen niet kennen als ze niet op de slides voorkomen)
Opdracht 1:
Ga naar één van de volgende websites, en maak een 2-tal testen. Neem er een screenshot van, mail
door en print ook uit om handmatig in te dienen.
www.psyonline.nl
www.123test.nl
Psychologie Opdracht 1.docx
Hoofdstuk 1: Wat is psychologie?
Definitie: Psychologie is een wetenschap waarbij het gedrag bestudeerd wordt en de
gedragsevidentie gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die ten grondslag liggen aan
dat gedrag.
Psychologie is de wetenschappelijke studie van de GEEST (=mentale processen) en van het
GEDRAG !
Samenvatng pagina 4 in handboek:
Psychologen proberen menselijk gedrag te begrijpen door dat gedrag op een systematische manier
te observeren en te kijken hoe dat gedrag beïnvloed wordt door gebeurtenissen in de omgeving.
Bovendien zullen ze ook proberen om dit gedrag te begrijpen.
Om inzicht te krijgen moet men niet enkel observeren en meten, maar ook theorieën opstellen over
de interne, onzichtbare processen en motieven die eraan ten grondslag liggen.
Korter gezegd: Door systematische observatie van meetbare kenmerken (gedrag) inzicht krijgen in
processen die niet rechtstreeks kunnen worden geobserveerd (interne processen).
Pagina 1 van 40
,Eenvoudig gezegd: Naast zaken die je kan zien, ga je proberen inzicht te krijgen in zaken die je niet
kan opmerken. Bv: Door het zien van tranen en de mondhoeken naar beneden, krijgen we inzicht in
het intern proces: Die persoon is verdrietig, er scheelt iets.
Observeerbaar is een relatiee begrip, wat nu niet kan, kan later misschien wel. Door betere
technieken en betere kennis naar wat men moet kijken, evolueert de psychologie.
Wetenschap = Gedrag begrijpen & inzicht verwerven
Systematisch observeren
Meten
Invloed context !
(We zijn nu stil omdat we in de klas ziten, dit betekent niet dat we altijd stil zijn)
Formuleren hypothesen + toetsen
(Studenten komen naar klas als de bel gaat) (Doen ze het wel?)
Theorie vormen over interne en onzichtbare processen en motieven
(Studenten gaan naar klas omdat ze les willen volgen)
Hawthorne-efect:
Dit was aanvankelijk een technische studie: In de Hawthorne-eabriek wilden ze nagaan welk
verlichtingsniveau optimaal was om allerhande taken uit te voeren, de productiviteit dus verhogen
en de elektriciteitskosten zo laag mogelijk houden. De onderzoekers stelden echter een heel
onverwacht efect vast: De productiviteit nam in alle condities toe, oe de verlichting nu verhoogd oe
verlaagd was.
Doordat de werknemers wisten dat ze zouden gecontroleerd worden, was het verlangen om een
goede indruk te maken enorm groot geworden.
Gedrag: Wat je zegt (Verbaal gedrag)
(Zichtbaar) Wat je doet (non-verbaal/motorisch gedrag)
Metale processen: Motivatie
(NIET Zichtbaar) Emotie
Gedachten
Verwante beroepen:
Psychiater: Masterdiploma in de geneeskunde (dokter), mag medicatie voorschrijven = beschermde titel
Psycholoog: Masterdiploma in de psychologie, geen medicatie voorschrijven = beschermde titel
Psychotherapeut: Masterdiploma niet nodig, wel therapieopleiding, geen medicatie voorschrijven
geen beschermde titel
Pagina 2 van 40
,Korte geschiedenis van de Psychologie:
Vroeger was er geen wetenschappelijke studie, de kern van de mens was de ziel, welke niet
observeerbaar is. Pas veel later, in de 19 e eeuw waren er de eerste psychologische experimenten
3 belangrijke mensen uit de geschiedenis:
1) Charles Darwin (19e eeuw) – De Evolutietheorie:
Darwin presenteerde in zijn boek “The Origin oe Species” dat bij de levende wezens (planten en
vooral dieren) de generaties veranderen doordat de omgeving verandert. We worden exact geboren,
maar niemand is gelijk. Onze genen zijn verschillend, wat voor een natuurlijke selectie zorgt. Sterke
dieren hebben veel nakomelingen, zwakke dieren hebben er veel minder.
Struggle eor liee = Iedereen wil overleven, zowel mens als dier, dat zit gewoon in ons !
Survival oe the ftest = De sterke blijven bestaan, de zwakke minder.
(Grote girafee kueeee meer etee omdat de kleiee eiet aae alle bladeree kueeee ee dus zwakker zije)
Door de beweringen van Darwin veranderde de kijk van de mens op zichzele. De mensen begonnen
te denken dat zij mogelijks aestamden van de dieren en ook op die manier in elkaar zaten.
2) Sigmund Freud (19e – 20e eeuw) – Psychoanalyse:
Freud was een arts in Wenen.
Freud stond in voor de geboorte van de psychoanalyse. Hij beweerde dat het gene we zien bij de
mensen slechts een klein deeltje is van wat er allemaal speelt. Mentale stoornissen en sommige
lichamelijke symptomen waren het gevolg van onbewuste krachten die uit het bewustzijn waren
verdreven, omdat die net zoveel angst veroorzaakten. Die problemen zijn traumatische
gebeurtenissen uit de kindertijd. Die ziten weg, je kan er niet aan.
Zijn manier was om een patiënt op een zetel te laten liggen en hem te laten vertellen, waardoor veel
naar boven kwam. Dan kon de patiënt met die verdrongen herinnering op een rationele manier
aerekenen.
(Beeld vae de laege zetel = cliché = is eiet altjd zo de dag vae vaedaag)
3) Ivan Pavlov – Hond = Behaviorisme = Klassieke conditionering:
Pavlov interpreteerde niet, hij nam enkel op wat hij zag. Hij baseerde zich dus louter op het
uitwendig waarneembare gedrag.
Wat zien we bij de hond: Wat doet hij als hij eten krijgt?
Wat doet hij als het belletje rinkelt?
Hij vroeg zich niet ae wat er in het hooed van de hond omging, hij was niet bezig met de innerlijke
onbewuste drifen.
Bij Freud was alles onbewust, bij Pavlov was alles observeerbaar en voort gevloeid uit de prikkels van
de omgeving, deze twee staan in contrast tegenover elkaar.
Behaviorisme = Stimulus (= prikkel) Respons (=Reactie = Antwoord op die prikkel)
Pagina 3 van 40
, Hedendaagse Psychologie – 3 categorieën van Factoren die het gedrag bepalen:
1) BIOLOGISCHE factoren
a) Een goede werking van het centrale zenuwstelsel
Hersenletsels/hersenaandoeningen: In de 1e plaats verloopt zo goed als alle gedrag via het centrale
zenuwstelsel, dat bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Een stoornis aan deze structuren kan
gevolgen hebben voor het psychologische eunctioneren. Hersenaandoening zijn dan bv Alzheimer,
Parkinson, …
(Zie verhaal van Phineas Gage, ijzeren staae door hooed werd qua karakter een ander persoon)
Ondervoeding: Een tekort aan voeding, vooral ijzer en jodium kunnen leiden tot nakomelingen die
meer persoonlijkheidsstoornissen hebben oe een lager IQ.
Medicatie: Bepaalde medicijnen beïnvloeden ons psychisch eunctioneren.
b) Invloed van lichaam op de geest
Honger, dorst, sexualiteit kunnen het gedrag beïnvloeden. Ook de conditie van het lichaam heef
efecten op de geest. Pijn oe zwaarlijvigheid kunnen een impact hebben bij gedachten en gevoelens.
Mensen die weinig in het zonlicht komen hebben een verhoogde kans om zich neerslachtig te voelen,
terwijl lichaamsbeweging een positieve invloed heef. Ook hormonen hebben een invloed.
c) Erfelijkheid
De genen die kinderen van hun ouders erven, bepalen niet enkel de lichamelijke kenmerken, maar
ook in zekere mate hun intelligentie, persoonlijkheid en de problemen die ze zullen ondervinden.
Een onderzoek wees bv uit dat de zeledoding bij geadopteerde kinderen groter was, als hun
biologische ouders ook die daad hadden gedaan.
d) Invloeden vanuit menselijke evolutie
Muizen en raten hebben een aangeboren angst voor de geur van katen.
Mensen hebben een aangeboren angst voor alles wat biter is, in de natuur is de kans groot dat
bitere dingen gifig zijn, witlooe moet je dus leren eten. We houden wel van zoet, omdat die zaken in
de natuur meestal de meeste calorieën beziten.
Glimlachen is ook aangeboren, dat is belangrijk om ervoor te zorgen dat uw verzorgende u toe vindt =
Overlevingsdrang.
2) COGNITIEVE factoren (factoren die het individu beïnvloeden)
Cognitie = is het vermogen tot kennisverwerving door waarneming en het verwerken van de
daarmee opgedane ineormatie door het denken. Of aeders gezegd: Iets waareemee met de zietuigee
ee het met de rede begrijpee ee op te slaae als keeeis.
Ons gedrag verandert door onze ervaringen. Een mens reageert op veranderingen ten dienste van
zijn doel. Vergelijkbaar met de thermostaat vae eee boiler.
De Cognitieve Kaart: zie experimeet doolhof met de ratee. Een slaapwandelaar botst nergens tegen,
omdat hij zich een cognitieve kaart heef gevormd van zijn omgeving (= zijn woning)
De behavioristische stelling dat de mens enkel uit S-R-connecties bestaat, heef niet stand gehouden.
Pagina 4 van 40
