Natuurkunde samenvatting H3 krachten - 4vwo&havo

H3.1 - eigenschappen van krachten




In de bovenstaande figuur is de plank doorgebogen omdat het meisje kracht uitoefent op de plank.
Dit komt doordat ze omlaag wordt getrokken door de aantrekkingskracht van de aarde. Toch valt ze
niet in het water want, want de plank oefent ook kracht uit op haar.

Op het meisje werken dus 2 krachten:
− De aantrekkingskracht van de aarde trekt haar omlaag
− De kracht van de plank duwt haar omhoog

Een kracht wordt uitgeoefend door een voorwerp op een ander voorwerp. In de bovenstaande
figuur zijn de 'voorwerpen' de plank, het meisje en de aarde.

− Een kracht: Een kracht zorgt voor veranderen van beweging of veranderen van vorm. Een
kracht is een vector (vector grootheid) -> een grootte en richting die je kunt meten. Die
noteer je met een pijltje boven een letter.

Krachten kun je niet zien. Het gevolg van een kracht is vaak wel zichtbaar.

− Grootheid van kracht: F
− Eenhei dvan kracht: Newton (N)




De grootte van een kracht kun je meten. Daarvoor gebruik je vaak een veerunster.

,Aan die pijl kun je 3 dingen zien:
− De lengte van de pijl geeft aan hoe groot de kracht is. Hoe langer de pijl, des te groter is de
kracht
− De richting van de pijl geeft aan in welke richting de krachg op werkt
− De plaats waar (het aangrijpingspunt) van de pijl geeft aan waar de kracht wordt
uitgeoefend (De pijl begint in het aangrijpingspunt)

Bij het tekenen van een pijl/ kracht kies je hoeveel Newton je weergeeft met 1 cm -> de
krachtenschaal. Met behulp van die schaal en de lengte van een pijl bepaal je de grootte van de
kracht.




Een grootheid die behalve een grootte ook een richting heeft, noem je een vector. Met een pijltje
boven de letter (F) laat je zien dat kracht een vector is:




Je ziet dat er een streeplijn door de pijl is getekend. Dit is de werklijn van de kracht.

− Werklijn: Dit is de denkbeeldige lijn langs welke een kracht wordt toegepast op een
object
De werkrichting van een kracht geven we aan met een werklijn. De werklijn geeft dus
eigenlijk aan in welke richting de kracht werkt.

, − Verschuif je een kracht langs zijn werklijn dan verandert het gevolg van de kracht niet. Als in
de bovenstaande figuur de blok over de vloer schuift door kracht F^b.
− Verschuif je een kracht evenwijdig aan zijn werklijn, dan kan het gevolg wel veranderen. Als
je bovenaan een blok een kracht uitoefent. Is de kans groot dat je het blok omduwt in plaats
van verschuift (zie C), wordt het blok niet omgeduwd, dan is het gevolg van de kracht
hetzelfde als in A en B.



De zwaartekracht
− De zwaartekracht: de aantrekkingskracht die 2 massa's op elkaar uitoefenen als gevolg van
hun massa. In het geval van de aarde, trekt de aarde alle voorwerpen met massa naar zich
toe.

De zwaartekracht is recht evenredig met de massa van het voorwerp. De evenredigheidsconstante
heet:

− De valversnelling of de gravitatieversnelling (g): de versnelling waarmee een voorwerp valt
als het vrij valt onder invloed van zwaartekracht. Dit is de snelheid waarmee de snelheid van
een vallend object toeneemt.

De grootte van de zwaartekracht bereken je met de onderstaande formule:




G = 9,81

Gegevens over de waarde van g vind je in BINAS tabellen 7, 30B en 31.