Kindergeneeskunde Link ROOD
Opvang van pasgeborene:
- Pasgeborenen: nat, koud en longen zitten vol met vocht afdrogen, inwikkelen en mutsje!
- 2/3e vocht voor geboorte al kwijt. Huilen voor rest!
o 1e ademteug: luchtvaatweerstand gaat omlaag sluiting foramen ovale.
- Meconiumhoudend vruchtwater en slechte start cave luchtwegobstructie!
Reanimatie: ABCD
- Primair zorgen voor longontplooiing door inflatiebeademingen. Beademen = 2e prioriteit.
- Circulatie: eerst A+B goed krijgen, daarna pas reageren op lage HF met thoraxexcursies! En
daarna pas eventueel adrenaline etc.
Apgar score: 1-5-10 min 0 1 2
Ademhaling Ontbreekt Gasping / langzaam en irregulair Regelmatig / hard huilen
Pols / hartfrequentie Ontbreekt <100/min >100/min
Spierspanning (tonus) Slap Flexietonus Actief / normaal
Aspect / kleur Bleek/blauw Blauw (extremiteiten) Roze
Reactie op prikkels / Ontbreekt Grimas / minimaal Hoest / snelle respons
reflex op uitzuigen
Geboortetraumata
Oorzaken van zwelling op hoofd van pasgeborene:
- Caput succedaneum:
o Hematoom en oedeem op eerst geboren gedeelte hoofd, niet volgens contour
schedelnaden. Spontane verdwijning binnen paar dagen
o Chignon: door vacuümextractie = oedeem en bloeding
- Cephaal hematoom:
o Bloeding onder (sub)periost met begrenzing door schedelnaden en niet over
middenlijn! Soms met lineaire schedelfractuur.
o B/ Spontane verdwijning binnen enkele weken
- Subaponeurotische bloeding = subgaleale bloeding (bloeding onder aponeurose).
o Zeldzaam! Maar risico op veel bloedverlie, cave hypovolemische shock
Moro reflex: symmetrische extensie-flexie extremiteiten
- Schrikreactie bij pasgeborenen tot 4-6 maanden.
- Asymmetrie: 1) plexus brachialisletsel, 2) clavicula- of humerusfractuur (pijn).
Welke geboortetraumata kunnen optreden bij pasgeborenen:?
- Weke delenletsel (caput suc, cephaal hematoom of andere hematoomvorming).
- Zenuwbeschadiging
o Plexus brachialispareses, meestal door tractie en meestal spontaan herstel.
▪ Indien >6 weken verwijzing orthopedisch chirurg/neurochirurg.
▪ Erbse parese = wortel C5-C6, cave n. phrenicusparese -> diafragmahoogstand
▪ Parese van Klumpke = wortels C8, Th1, soms C7 met zwakte polsextensoren
en intrinsieke handspieren.
o N. facialisparese: na compressie tegen bladen van verlostang (forceps) of tegen
maternale spina ischiadica. Zwakte van gezichtspieren en huilen met 1 oog open.
o Parese na schade aan cervicale wervelkolom = zeldzaam
- Fracturen: standaard therapie immobilisatie + houdingsadviezen
o Claviculafractuur:
▪ Soms minder armmotiliteit en zwelling door callusvorming na enkele dagen
o Humerusfractuur: meestal in midden van schacht
▪ Vervorming van extremiteit, minder en pijnlijke armbeweging.
, o Femurfractuur
- Buiktraumata: bijv. intra-abdominaal, milt- of leverbloeding
- Bloedingen in ogen (retina/conjunctiva), oren of hersenen
Predisponerende factoren voor geboortetraumata:
- Kunstverlossingen: vacuümextractie
- Te groot voor geboortekanaal: macrosomen of grote aangeboren afwijkingen
o Schouderdystocie: blijven steken van (te grote) voorste schouder in geboortekanaal
achter schaambeen tijdens bevalling. Risico op asfyxie en geboortetraumata
(humerus- of claviculafractuur).
- Stuitligging (abnormale ligging)
- Niet of juist heel snel vorderende uitdrijving
Asfyxie:
- Metabole acidose door opstapeling van lactaat bij anaerobe verbranding
o Acidose hyperventilatie laag CO2: afname breinperfusie!!
- Meest bang voor neurologische schade, maar ook andere organen (lever, nieren, darmen)
- Laag CO2 vasoconstrictie van aa. pulmonales hypoperfusie longen rechts-links-shunt
pulmonale hypertensie ductus botalli verbinding.
Behandeling asfyxie: koelen
- Bij start opwarmen en inschatting maken m.b.v. Tomsonscore: mate van encephalopathie
- Koelen tot 34 graden – voorkomen van biochemische lichaamsreactie.
Acute complicaties van asfyxie: in alle organen en biochemie! Ernst ~ mate van asfyxie
Meest voorkomende complicaties:
- CZS: convulsies, hypotonie, hyperexcitabiliteit, (hypertonie)
- Pul: lichte tot ernstige dyspnoe of niet op gang komen van de ademhaling
- Lever: functie (leverenzymen, albumine, stollingsfactoren) en diffuse intravasale stolling (DIS)
- Circ: cardiomegalie, hepatomegalie, souffles, re-li shunt, hypotensie, shock
- Ren: oligurie, anurie
Chronische complicaties of restverschijnselen van asfyxie: CZS!
2 groepen: CZS - ontstaan waarschijnlijk afhankelijk van ernst en duur.
- Motorisch: lichte tot zeer ernstige diplegie of tetraplegie
- Psychisch: variërend van concentratiestoornissen, leermoeilijkheden, gedragsstoornissen tot
ernstige mentale retardatie.
Prematuriteit
- <37 weken en extreem <32 weken. >24 weken medisch handelen.
- Corticosteroïden: 48h inwerking en dit stimuleert longrijping.
Bang voor: asfyxie, hypoglycaemie (geen reserves) en ondertemp. (groot oppervlak, geen reserves)
Oorzaken: veelal onbekend
- Polyhydramnion (anencephalie, slokdarmatresie, syndromaal, maternale diabetes)
- Placenta praevia of Solutio placenta
- Placenta- of cervixinsfficiëntie
- Voortijdig breken van vliezen of Maternale infectie
- Aangeboren afwijkingen
- Meerlingen
Kenmerken:
- Mager (=dystroof) met dunne, rood doorschijnende huid. Lanugo = extra beharing,
genitaliën minder volgroeit en in oren geen kraakbeen
Problemen:
- IRDS (respiratory distress syndrome): enorme ontstekingsinflux + RBC/WBC. B/ Surfactant
, - Hypotensie / open ductus botalli: Li-re-shunt hypotensie + overvulling longen. B/ NSAID’s
- Verterings-/ontlastingsproblemen zoals NEC (necrotiserende enterocolitis)
o Ileusbeeld: uitgezette darmlissen, pneumotose intestinalis (luchtbelletjes
darmwand), gallige retentie, rectaal bloedverlies.
- Intraventriculaire haemorrhagie (IVH)
- Periventriculaire leucomalacie (PVL) = cysteuze afwijking
- Hyperbilirubinaemie
- Infectie
Complicaties:
- BPD (bronchopulmonale dysplasie)/ CLD (chronische longziekte)
- PVL spastische quadriplegie
- Doofheid
- Gedragsproblemen – psychiatrisch (ADHD, ASS)
- Retinopathie of prematurity (ROP) – door VEGF-wisselingen (24-25 weken)
Dysmaturiteit:
Cave hypoglycaemie, temperatuur, asfyxie
- Gewicht voor amenorrhoeduur<P10. Gewicht <P2.3 = ernstige dysmatuur
- In kliniek: ook indien mager met dysmature problematiek. Ras – aparte curves!!
Verschil in dysmaturen:
Proportioneel:
- Naast gewicht, ook lengte en schedelomtrek <P3 problemen vroeg in zwangerschap.
o Syndromen of Intrauteriene congenitale infecties
o Te weinig voeding moeder (hongerwinter)
o (Tweelingen)
Dysproportioneel:
- Alleen gewicht <P3, lengte en schedelomtrek normaal.
- Wijst op problemen in laatste trimester, m.n. intrauteriene congenitale infecties
Complicaties:
- Voedingsproblemen – ontlasting komt op gang
- Necrotiserende enterocolitis (NEC)
- Convulsies bij hypoglycaemieën
Serotiniteit: >42 weken
- Mager en ontveld kind met droge huid met lange nagels
- Maternale diabetes: macrosoom met bolle buik en hepatomegalie.
o Hoog bloedglucose moeder hyperinsulisme kind cave postpartum hypoglycemie
Problemen:
- Partus: vaker kunstverlossingen met meer asfyxie, hypoglycaemie en meconiumaspiratie
o Schouderdystocie of claviculafractuur
- Kind:
o Aanlegstoornis: hypertrofische cardiomyopathie, sacrale agenesie of microcolon
o IRDS, hypoglycaemie
o Hyperviscositeit/hyperbilirubinimie of hypocalciaemie/hypomagnesiaemie
, Kind met verminderd bewustzijn
Mogelijke oorzaken:
- Metabool: bijv. hypoglycaemie of ketoacidose
- Infecties of hypothermie
- Trauma of epilepsie
- Hypoxisch-ischemisch: bijv. apneu’s door meningitis, sepsis, kinkhoest, bronchiolitis
- Vasculaire aandoeningen
Aandachtspunten in anamnese:
- Algemeen ziek zijn
- Trekkingen of trauma?
- VG: pre-existente ziekten of neurologische afwijkingen, recente reizen in het buitenland
- Drugs/alcohol
- Laatste maaltijd (bijv. baby’s kunnen vrij snel hypoglycemisch worden!!)
Bij LO:
- Alg/ bewustzijn? Koorts, malaise, prikkelbaarheid
- Pul/ hyperventilatie, Cheyne-Stokes
- Abd/ hematomen, bol, drukpijnlijk, vergrote lever, acute buik
- Oor en neus: liquor, trauma, infectie
- Huid: vlekjes, hematomen, temperatuur, cyanose, neurocutane syndromen, turgor, trauma
- Neu/ Altijd snelle neurologische beoordeling:
o Bewustzijnsniveau: AVPU
▪ Alert - Reageert op Voice - Reageert op Pain - Unresponsive
▪ PU = indicatie voor beademing (luchtwegobstructie/verminderd bewustzijn)
o Pupillen: symmetrie, reactief op licht, wijd of pinpoint?
▪ Wijd en lichtstijf: slechte prognose!
▪ Lichtstijve pinpoint pupillen: denk aan opiaatvergifiting
• Anamnese van opiaatgebruik, pinpointpupillen, ademdepressie
(bijna altijd iatrogeen). B/ Naloxon iv/io en indien nodig beademen
o Houding: decerebratie of decorticatie?
▪ Decerebratie: armen open met polsen naar buiten
▪ Decorticatie: ‘O’tje – armen bijeen met vuisten
Diagnostiek:
- Glucose en elektrolieten (Na, magnesium)
o Natrium = osmotische balans tussen bloed en hersenen
o Hyponatriëmie – cave hersenoedeem en hypernatriëmie – cave convulsies
- Kweken (bloed, sputum, liquor)
- Metabool onderzoek (bloed en crisisurine – eerste moment)
- Toxicologie-screening (bloed, urine)
- Traumaprotocol: röntgenonderzoek of CT-scan brein
Dreigende inklemming / verhoogde ICP:
Oorzaken: bijv. trauma of te snel gerehydreerde ketoacidose
Tekenen: trais van Cushing = hypertensie, bradycardie en wijde, lichtstijve pupillen
- Houding: decorticatie of decerebratie
- Ademhaling: hyperventilatie, Cheyne-Stokes
- Pupillen: anisocorie, lichtstijf
- Oculocefale/oculovestibulaire reflexen
o Oculocefaal: Doll’s eyes (slecht!)
o Oculovestibulair: ijswater in oor spuiten ogen draaien richting aangedane oor.
Opvang van pasgeborene:
- Pasgeborenen: nat, koud en longen zitten vol met vocht afdrogen, inwikkelen en mutsje!
- 2/3e vocht voor geboorte al kwijt. Huilen voor rest!
o 1e ademteug: luchtvaatweerstand gaat omlaag sluiting foramen ovale.
- Meconiumhoudend vruchtwater en slechte start cave luchtwegobstructie!
Reanimatie: ABCD
- Primair zorgen voor longontplooiing door inflatiebeademingen. Beademen = 2e prioriteit.
- Circulatie: eerst A+B goed krijgen, daarna pas reageren op lage HF met thoraxexcursies! En
daarna pas eventueel adrenaline etc.
Apgar score: 1-5-10 min 0 1 2
Ademhaling Ontbreekt Gasping / langzaam en irregulair Regelmatig / hard huilen
Pols / hartfrequentie Ontbreekt <100/min >100/min
Spierspanning (tonus) Slap Flexietonus Actief / normaal
Aspect / kleur Bleek/blauw Blauw (extremiteiten) Roze
Reactie op prikkels / Ontbreekt Grimas / minimaal Hoest / snelle respons
reflex op uitzuigen
Geboortetraumata
Oorzaken van zwelling op hoofd van pasgeborene:
- Caput succedaneum:
o Hematoom en oedeem op eerst geboren gedeelte hoofd, niet volgens contour
schedelnaden. Spontane verdwijning binnen paar dagen
o Chignon: door vacuümextractie = oedeem en bloeding
- Cephaal hematoom:
o Bloeding onder (sub)periost met begrenzing door schedelnaden en niet over
middenlijn! Soms met lineaire schedelfractuur.
o B/ Spontane verdwijning binnen enkele weken
- Subaponeurotische bloeding = subgaleale bloeding (bloeding onder aponeurose).
o Zeldzaam! Maar risico op veel bloedverlie, cave hypovolemische shock
Moro reflex: symmetrische extensie-flexie extremiteiten
- Schrikreactie bij pasgeborenen tot 4-6 maanden.
- Asymmetrie: 1) plexus brachialisletsel, 2) clavicula- of humerusfractuur (pijn).
Welke geboortetraumata kunnen optreden bij pasgeborenen:?
- Weke delenletsel (caput suc, cephaal hematoom of andere hematoomvorming).
- Zenuwbeschadiging
o Plexus brachialispareses, meestal door tractie en meestal spontaan herstel.
▪ Indien >6 weken verwijzing orthopedisch chirurg/neurochirurg.
▪ Erbse parese = wortel C5-C6, cave n. phrenicusparese -> diafragmahoogstand
▪ Parese van Klumpke = wortels C8, Th1, soms C7 met zwakte polsextensoren
en intrinsieke handspieren.
o N. facialisparese: na compressie tegen bladen van verlostang (forceps) of tegen
maternale spina ischiadica. Zwakte van gezichtspieren en huilen met 1 oog open.
o Parese na schade aan cervicale wervelkolom = zeldzaam
- Fracturen: standaard therapie immobilisatie + houdingsadviezen
o Claviculafractuur:
▪ Soms minder armmotiliteit en zwelling door callusvorming na enkele dagen
o Humerusfractuur: meestal in midden van schacht
▪ Vervorming van extremiteit, minder en pijnlijke armbeweging.
, o Femurfractuur
- Buiktraumata: bijv. intra-abdominaal, milt- of leverbloeding
- Bloedingen in ogen (retina/conjunctiva), oren of hersenen
Predisponerende factoren voor geboortetraumata:
- Kunstverlossingen: vacuümextractie
- Te groot voor geboortekanaal: macrosomen of grote aangeboren afwijkingen
o Schouderdystocie: blijven steken van (te grote) voorste schouder in geboortekanaal
achter schaambeen tijdens bevalling. Risico op asfyxie en geboortetraumata
(humerus- of claviculafractuur).
- Stuitligging (abnormale ligging)
- Niet of juist heel snel vorderende uitdrijving
Asfyxie:
- Metabole acidose door opstapeling van lactaat bij anaerobe verbranding
o Acidose hyperventilatie laag CO2: afname breinperfusie!!
- Meest bang voor neurologische schade, maar ook andere organen (lever, nieren, darmen)
- Laag CO2 vasoconstrictie van aa. pulmonales hypoperfusie longen rechts-links-shunt
pulmonale hypertensie ductus botalli verbinding.
Behandeling asfyxie: koelen
- Bij start opwarmen en inschatting maken m.b.v. Tomsonscore: mate van encephalopathie
- Koelen tot 34 graden – voorkomen van biochemische lichaamsreactie.
Acute complicaties van asfyxie: in alle organen en biochemie! Ernst ~ mate van asfyxie
Meest voorkomende complicaties:
- CZS: convulsies, hypotonie, hyperexcitabiliteit, (hypertonie)
- Pul: lichte tot ernstige dyspnoe of niet op gang komen van de ademhaling
- Lever: functie (leverenzymen, albumine, stollingsfactoren) en diffuse intravasale stolling (DIS)
- Circ: cardiomegalie, hepatomegalie, souffles, re-li shunt, hypotensie, shock
- Ren: oligurie, anurie
Chronische complicaties of restverschijnselen van asfyxie: CZS!
2 groepen: CZS - ontstaan waarschijnlijk afhankelijk van ernst en duur.
- Motorisch: lichte tot zeer ernstige diplegie of tetraplegie
- Psychisch: variërend van concentratiestoornissen, leermoeilijkheden, gedragsstoornissen tot
ernstige mentale retardatie.
Prematuriteit
- <37 weken en extreem <32 weken. >24 weken medisch handelen.
- Corticosteroïden: 48h inwerking en dit stimuleert longrijping.
Bang voor: asfyxie, hypoglycaemie (geen reserves) en ondertemp. (groot oppervlak, geen reserves)
Oorzaken: veelal onbekend
- Polyhydramnion (anencephalie, slokdarmatresie, syndromaal, maternale diabetes)
- Placenta praevia of Solutio placenta
- Placenta- of cervixinsfficiëntie
- Voortijdig breken van vliezen of Maternale infectie
- Aangeboren afwijkingen
- Meerlingen
Kenmerken:
- Mager (=dystroof) met dunne, rood doorschijnende huid. Lanugo = extra beharing,
genitaliën minder volgroeit en in oren geen kraakbeen
Problemen:
- IRDS (respiratory distress syndrome): enorme ontstekingsinflux + RBC/WBC. B/ Surfactant
, - Hypotensie / open ductus botalli: Li-re-shunt hypotensie + overvulling longen. B/ NSAID’s
- Verterings-/ontlastingsproblemen zoals NEC (necrotiserende enterocolitis)
o Ileusbeeld: uitgezette darmlissen, pneumotose intestinalis (luchtbelletjes
darmwand), gallige retentie, rectaal bloedverlies.
- Intraventriculaire haemorrhagie (IVH)
- Periventriculaire leucomalacie (PVL) = cysteuze afwijking
- Hyperbilirubinaemie
- Infectie
Complicaties:
- BPD (bronchopulmonale dysplasie)/ CLD (chronische longziekte)
- PVL spastische quadriplegie
- Doofheid
- Gedragsproblemen – psychiatrisch (ADHD, ASS)
- Retinopathie of prematurity (ROP) – door VEGF-wisselingen (24-25 weken)
Dysmaturiteit:
Cave hypoglycaemie, temperatuur, asfyxie
- Gewicht voor amenorrhoeduur<P10. Gewicht <P2.3 = ernstige dysmatuur
- In kliniek: ook indien mager met dysmature problematiek. Ras – aparte curves!!
Verschil in dysmaturen:
Proportioneel:
- Naast gewicht, ook lengte en schedelomtrek <P3 problemen vroeg in zwangerschap.
o Syndromen of Intrauteriene congenitale infecties
o Te weinig voeding moeder (hongerwinter)
o (Tweelingen)
Dysproportioneel:
- Alleen gewicht <P3, lengte en schedelomtrek normaal.
- Wijst op problemen in laatste trimester, m.n. intrauteriene congenitale infecties
Complicaties:
- Voedingsproblemen – ontlasting komt op gang
- Necrotiserende enterocolitis (NEC)
- Convulsies bij hypoglycaemieën
Serotiniteit: >42 weken
- Mager en ontveld kind met droge huid met lange nagels
- Maternale diabetes: macrosoom met bolle buik en hepatomegalie.
o Hoog bloedglucose moeder hyperinsulisme kind cave postpartum hypoglycemie
Problemen:
- Partus: vaker kunstverlossingen met meer asfyxie, hypoglycaemie en meconiumaspiratie
o Schouderdystocie of claviculafractuur
- Kind:
o Aanlegstoornis: hypertrofische cardiomyopathie, sacrale agenesie of microcolon
o IRDS, hypoglycaemie
o Hyperviscositeit/hyperbilirubinimie of hypocalciaemie/hypomagnesiaemie
, Kind met verminderd bewustzijn
Mogelijke oorzaken:
- Metabool: bijv. hypoglycaemie of ketoacidose
- Infecties of hypothermie
- Trauma of epilepsie
- Hypoxisch-ischemisch: bijv. apneu’s door meningitis, sepsis, kinkhoest, bronchiolitis
- Vasculaire aandoeningen
Aandachtspunten in anamnese:
- Algemeen ziek zijn
- Trekkingen of trauma?
- VG: pre-existente ziekten of neurologische afwijkingen, recente reizen in het buitenland
- Drugs/alcohol
- Laatste maaltijd (bijv. baby’s kunnen vrij snel hypoglycemisch worden!!)
Bij LO:
- Alg/ bewustzijn? Koorts, malaise, prikkelbaarheid
- Pul/ hyperventilatie, Cheyne-Stokes
- Abd/ hematomen, bol, drukpijnlijk, vergrote lever, acute buik
- Oor en neus: liquor, trauma, infectie
- Huid: vlekjes, hematomen, temperatuur, cyanose, neurocutane syndromen, turgor, trauma
- Neu/ Altijd snelle neurologische beoordeling:
o Bewustzijnsniveau: AVPU
▪ Alert - Reageert op Voice - Reageert op Pain - Unresponsive
▪ PU = indicatie voor beademing (luchtwegobstructie/verminderd bewustzijn)
o Pupillen: symmetrie, reactief op licht, wijd of pinpoint?
▪ Wijd en lichtstijf: slechte prognose!
▪ Lichtstijve pinpoint pupillen: denk aan opiaatvergifiting
• Anamnese van opiaatgebruik, pinpointpupillen, ademdepressie
(bijna altijd iatrogeen). B/ Naloxon iv/io en indien nodig beademen
o Houding: decerebratie of decorticatie?
▪ Decerebratie: armen open met polsen naar buiten
▪ Decorticatie: ‘O’tje – armen bijeen met vuisten
Diagnostiek:
- Glucose en elektrolieten (Na, magnesium)
o Natrium = osmotische balans tussen bloed en hersenen
o Hyponatriëmie – cave hersenoedeem en hypernatriëmie – cave convulsies
- Kweken (bloed, sputum, liquor)
- Metabool onderzoek (bloed en crisisurine – eerste moment)
- Toxicologie-screening (bloed, urine)
- Traumaprotocol: röntgenonderzoek of CT-scan brein
Dreigende inklemming / verhoogde ICP:
Oorzaken: bijv. trauma of te snel gerehydreerde ketoacidose
Tekenen: trais van Cushing = hypertensie, bradycardie en wijde, lichtstijve pupillen
- Houding: decorticatie of decerebratie
- Ademhaling: hyperventilatie, Cheyne-Stokes
- Pupillen: anisocorie, lichtstijf
- Oculocefale/oculovestibulaire reflexen
o Oculocefaal: Doll’s eyes (slecht!)
o Oculovestibulair: ijswater in oor spuiten ogen draaien richting aangedane oor.
