Lezen, spellen, rekenen: therapie
Kenmerken van de rekentherapie
I. Doelbepaling
Behandelplan
Rekentopics en niveaus kiezen
- Op basis van
De noden
De onderzoeksresultaten
De schoolse prestaties
De chronologische leeftijd
De logische opbouw van de rekenvaardigheden
- Er zijn wel wat situaties waarbij kinderen en ouders komen wanneer het huiswerk niet lukt.
Het is niet de bedoeling dat we enkel helpen bij huiswerk of toetsen. Wij vullen de hiaten op
en gaan eventueel aan pre-teaching doen
- Schoolse prestaties: waar zijn ze mee bezig en hoe wordt dat in de klas gedaan
- Logische opbouw rekenvaardigheden: bv. niet tot 100 leren als het kind nog maar tot 20 kan
- Afhankelijk van de probleemtopics en comorbiditeit bij het kind zal er voor gekozen worden
om de volgende aspecten aan te pakken:
Inzichtelijke aspecten: concepten
Talige aspecten: rekentaal, vraagstukken
Procedurele vaardigheden/ oplossingsstrategieën
Rekenfeiten en automatisatie: vanbuiten leren, snel antwoord weten
Integratie van vaardigheden: schatten, vraagstukken, afronden
Visuo-spatiele vaardigheden: oriëntatie in tijd en ruimte
- En daarnaast te focussen op:
Compenseren: voor sommige kinderen gaan we overstappen naar compenseren. Dit kan ook
tijdelijk
Remediëren: starten altijd met een open visie en hopen dat we de vaardigheden gaan
kunnen bijstellen
1
,- We kunnen bv ook in de klas compenseren, maar in de therapie remediëren om later het
compenseren weg te krijgen
- In je plan probeer je al deze dingen heel gestructureerd een plaats te geven
Sessiedoelen rekenen
Onderdelen
- Therapiefasen
Isoleren – integreren – generaliseren – consolideren
Voorbereidende fase – inzichtsfase – oefen-/stabilisatiefase – automatisatie
Inzichtsfase: alles moet nog uitgelegd worden
- Rekentopics
Kader (feiten – procedures – concepten – integratie – visuo-spatieel – compensatie)
Specifieke beschrijving
Focus
Focus is een van de drie pijlers (accuratesse – tempo – strategie)
Oplossing juist → accuratesse
Juiste manier → strategie
Vlotjes → tempo
- Werkwoord/ handeling
- Niveaus
Ontwikkelingsfasen
CSA /Galperin
Specifiek topic
Stimulus /respons
- Interventies en ondersteunend materiaal
Interventie: wat ga jij doen als therapeut om te helpen bij deze doelstelling
- Therapiedoel formuleren
SMART
Voorbeeld: De cliënt telt snel op zonder brug tot 100 TE + TE zonder het opschrijven of
verwoorden van tussenstappen en zonder materiaal (20 oefeningen op 10 minuten)
Snel, zonder tussenstappen → geeft de fase van de therapie aan focus ligt op Tempo
(werkwoord)
Optellen zonder brug TE + TE = (tot 100) → geeft de topic en het niveau van de getallen
Zonder het opschrijven van tussenstappen, zonder verwoorden en zonder materiaal → geeft
het niveau van de noodzakelijk stappen aan
Meetbaar → binnen de 10 minuten 20 oefeningen kunnen uitvoeren met maximum 4 fouten
Probeer niet te kiezen uit ‘oefenen’ en ‘uitleg geven over’. Je moet spreken vanuit het kind.
Bv. ‘het kind legt uit…’
2
, Fasen
Voorbereiding: voor de start van therapie
- Een goed contact met het kind, ontspannen
- Een veilige plaats waar het kind zichzelf kan zijn
- De juiste topic keuze
- De juiste keuze van niveau om te starten (niet te moeilijk/ niet te gemakkelijk)
- Een goede materiaal keuze
- Doordachte instructies
- Goed gekozen interventie procedures
- Beredeneerde feedback
Fasen binnen het isoleren
1. Oriënteren
Bewustmaking van de taak/ probleem
Kaderen binnen een context
Oriënteren wordt op school niet veel aandacht aanbesteed. Het loopt daar vaak mis bij
kinderen. Ze imiteren in de klas, krijgen hier een toetst over en dat gaat goed. Wanneer ze
een bloktoets krijgen weten ze niet meer welke strategie ze moeten toepassen
2. Identificeren
Deeltaken laten analyseren
Herkennen na modelen
Opdracht koppelen aan strategie
Starten bij het gekende
Ondersteunen met interventie
Voordoen, begeleiden
Nodige voorkennis ophalen
3. Inzicht verwerven
Uitleg geven
Focussen op elke reactie van inzicht, mis de signalen niet
Ingaan op kleine signalen en wijzigingen
Inzicht: is het kind helpen het verband te zien tussen
➔ De woorden die gebruikt worden om wat er gebeurt te beschrijven
➔ De formule waarmee geschreven wordt wat er gebeurt
➔ De handeling die toont wat er gebeurt
➔ Je legt een link tussen wat je zegt, hoe je het schrijft in Arabische woorden (getallen) en
wat je moet doen (handeling)
➔ Deze drie componenten
voortdurend samen laten vloeien
Samen ontdekken
Traag werken
3
, 4. Stabiliseren
Zuivere oefeningen: enkel op de topic die je hebt aangebracht
Starten bij het gekende
Ondersteunen met interventie
Stap voor stap
Voordoen, begeleiden, inoefenen – herhalen – verinnerlijken – versnellen – verkorten
Vanaf het moment dat de relatie gelegd is en het inzicht bereikt is, zullen we de relatie
versterken via
➔ Herhalen van de verbanden
➔ Uitbreiden van de situaties van eenvoudig naar complexer
➔ Zelfregulatie introduceren
➔ Spelen: aandacht verplaatsen & aangenamer werken
Tijdens de oefenfase doorlopen we de ontwikkelingsprocessen van het verinnerlijken ‘nu
gaan we niet meer luidop praten, maar in ons hoofd praten (mentaal)
Lukt het niet, neem je je materiaal er terug bij en ga je opnieuw oefenen. Veel blijven
herhalen
We gaan ook veel spelletjes spelen gebaseerd op een oefening. Ze worden afgeleid van de
concrete stappen zodat deze een automatisme worden
5. Automatiseren
Tempo verhogen
Afleiders inbouwen
Verder oefenen van kennis en vaardigheden (uitdiepen) dit is nodig om niet procedureel te
blijven werken en het werkgeheugen minder te belasten
Omvormen tot parate kennis
Spelenderwijs toepassen van de vaardigheden
Focus op de drie pijlers
Ze zijn bepalend voor je doelkeuze
- “Accuratesse” → correctheid
Tafels van de eerste keer correct
Juiste strategie over de brug –
Correcte berekening bij 100 – 602
Juiste benaming van 45
…
- “Strategie” → juiste en efficiënte weg
In het derde leerjaar niet meer doortellen (vingertellen)
Bij maaltafel het antwoord weten en niet via verder tellen
Hoeveel tussenstappen mag je nog maken
…
- “Tempo” → snelheid
Binnen de 3 sec het antwoord op een deeltafel 63 : 9 kunnen geven
Korte en snelle strategie gebruiken voor 364 + 99 (= slim rekenen)
Bij dyscalculie heel moeilijk om tempo en strategie op niveau te krijgen, accuratesse wordt
veel op geoefend zodat ze het wel juist kunnen doen want dat is veel belangrijker
4
Kenmerken van de rekentherapie
I. Doelbepaling
Behandelplan
Rekentopics en niveaus kiezen
- Op basis van
De noden
De onderzoeksresultaten
De schoolse prestaties
De chronologische leeftijd
De logische opbouw van de rekenvaardigheden
- Er zijn wel wat situaties waarbij kinderen en ouders komen wanneer het huiswerk niet lukt.
Het is niet de bedoeling dat we enkel helpen bij huiswerk of toetsen. Wij vullen de hiaten op
en gaan eventueel aan pre-teaching doen
- Schoolse prestaties: waar zijn ze mee bezig en hoe wordt dat in de klas gedaan
- Logische opbouw rekenvaardigheden: bv. niet tot 100 leren als het kind nog maar tot 20 kan
- Afhankelijk van de probleemtopics en comorbiditeit bij het kind zal er voor gekozen worden
om de volgende aspecten aan te pakken:
Inzichtelijke aspecten: concepten
Talige aspecten: rekentaal, vraagstukken
Procedurele vaardigheden/ oplossingsstrategieën
Rekenfeiten en automatisatie: vanbuiten leren, snel antwoord weten
Integratie van vaardigheden: schatten, vraagstukken, afronden
Visuo-spatiele vaardigheden: oriëntatie in tijd en ruimte
- En daarnaast te focussen op:
Compenseren: voor sommige kinderen gaan we overstappen naar compenseren. Dit kan ook
tijdelijk
Remediëren: starten altijd met een open visie en hopen dat we de vaardigheden gaan
kunnen bijstellen
1
,- We kunnen bv ook in de klas compenseren, maar in de therapie remediëren om later het
compenseren weg te krijgen
- In je plan probeer je al deze dingen heel gestructureerd een plaats te geven
Sessiedoelen rekenen
Onderdelen
- Therapiefasen
Isoleren – integreren – generaliseren – consolideren
Voorbereidende fase – inzichtsfase – oefen-/stabilisatiefase – automatisatie
Inzichtsfase: alles moet nog uitgelegd worden
- Rekentopics
Kader (feiten – procedures – concepten – integratie – visuo-spatieel – compensatie)
Specifieke beschrijving
Focus
Focus is een van de drie pijlers (accuratesse – tempo – strategie)
Oplossing juist → accuratesse
Juiste manier → strategie
Vlotjes → tempo
- Werkwoord/ handeling
- Niveaus
Ontwikkelingsfasen
CSA /Galperin
Specifiek topic
Stimulus /respons
- Interventies en ondersteunend materiaal
Interventie: wat ga jij doen als therapeut om te helpen bij deze doelstelling
- Therapiedoel formuleren
SMART
Voorbeeld: De cliënt telt snel op zonder brug tot 100 TE + TE zonder het opschrijven of
verwoorden van tussenstappen en zonder materiaal (20 oefeningen op 10 minuten)
Snel, zonder tussenstappen → geeft de fase van de therapie aan focus ligt op Tempo
(werkwoord)
Optellen zonder brug TE + TE = (tot 100) → geeft de topic en het niveau van de getallen
Zonder het opschrijven van tussenstappen, zonder verwoorden en zonder materiaal → geeft
het niveau van de noodzakelijk stappen aan
Meetbaar → binnen de 10 minuten 20 oefeningen kunnen uitvoeren met maximum 4 fouten
Probeer niet te kiezen uit ‘oefenen’ en ‘uitleg geven over’. Je moet spreken vanuit het kind.
Bv. ‘het kind legt uit…’
2
, Fasen
Voorbereiding: voor de start van therapie
- Een goed contact met het kind, ontspannen
- Een veilige plaats waar het kind zichzelf kan zijn
- De juiste topic keuze
- De juiste keuze van niveau om te starten (niet te moeilijk/ niet te gemakkelijk)
- Een goede materiaal keuze
- Doordachte instructies
- Goed gekozen interventie procedures
- Beredeneerde feedback
Fasen binnen het isoleren
1. Oriënteren
Bewustmaking van de taak/ probleem
Kaderen binnen een context
Oriënteren wordt op school niet veel aandacht aanbesteed. Het loopt daar vaak mis bij
kinderen. Ze imiteren in de klas, krijgen hier een toetst over en dat gaat goed. Wanneer ze
een bloktoets krijgen weten ze niet meer welke strategie ze moeten toepassen
2. Identificeren
Deeltaken laten analyseren
Herkennen na modelen
Opdracht koppelen aan strategie
Starten bij het gekende
Ondersteunen met interventie
Voordoen, begeleiden
Nodige voorkennis ophalen
3. Inzicht verwerven
Uitleg geven
Focussen op elke reactie van inzicht, mis de signalen niet
Ingaan op kleine signalen en wijzigingen
Inzicht: is het kind helpen het verband te zien tussen
➔ De woorden die gebruikt worden om wat er gebeurt te beschrijven
➔ De formule waarmee geschreven wordt wat er gebeurt
➔ De handeling die toont wat er gebeurt
➔ Je legt een link tussen wat je zegt, hoe je het schrijft in Arabische woorden (getallen) en
wat je moet doen (handeling)
➔ Deze drie componenten
voortdurend samen laten vloeien
Samen ontdekken
Traag werken
3
, 4. Stabiliseren
Zuivere oefeningen: enkel op de topic die je hebt aangebracht
Starten bij het gekende
Ondersteunen met interventie
Stap voor stap
Voordoen, begeleiden, inoefenen – herhalen – verinnerlijken – versnellen – verkorten
Vanaf het moment dat de relatie gelegd is en het inzicht bereikt is, zullen we de relatie
versterken via
➔ Herhalen van de verbanden
➔ Uitbreiden van de situaties van eenvoudig naar complexer
➔ Zelfregulatie introduceren
➔ Spelen: aandacht verplaatsen & aangenamer werken
Tijdens de oefenfase doorlopen we de ontwikkelingsprocessen van het verinnerlijken ‘nu
gaan we niet meer luidop praten, maar in ons hoofd praten (mentaal)
Lukt het niet, neem je je materiaal er terug bij en ga je opnieuw oefenen. Veel blijven
herhalen
We gaan ook veel spelletjes spelen gebaseerd op een oefening. Ze worden afgeleid van de
concrete stappen zodat deze een automatisme worden
5. Automatiseren
Tempo verhogen
Afleiders inbouwen
Verder oefenen van kennis en vaardigheden (uitdiepen) dit is nodig om niet procedureel te
blijven werken en het werkgeheugen minder te belasten
Omvormen tot parate kennis
Spelenderwijs toepassen van de vaardigheden
Focus op de drie pijlers
Ze zijn bepalend voor je doelkeuze
- “Accuratesse” → correctheid
Tafels van de eerste keer correct
Juiste strategie over de brug –
Correcte berekening bij 100 – 602
Juiste benaming van 45
…
- “Strategie” → juiste en efficiënte weg
In het derde leerjaar niet meer doortellen (vingertellen)
Bij maaltafel het antwoord weten en niet via verder tellen
Hoeveel tussenstappen mag je nog maken
…
- “Tempo” → snelheid
Binnen de 3 sec het antwoord op een deeltafel 63 : 9 kunnen geven
Korte en snelle strategie gebruiken voor 364 + 99 (= slim rekenen)
Bij dyscalculie heel moeilijk om tempo en strategie op niveau te krijgen, accuratesse wordt
veel op geoefend zodat ze het wel juist kunnen doen want dat is veel belangrijker
4
