Begrijpend lezen
Vtbl is nogal mild genormeerd. Niet veel verschil tussen zwak en sterkt
Om te weten welke strategieën er ondermaats gericht zijn, kunnen we heel doelgericht gaan werken
Recapituleren
We zijn pas ‘geletterd’ als we teksten niet alleen technisch kunnen lezen, maar vooral begrijpen wat
in die teksten staat.
Begrijpend Lezen (BL) = achterhalen van betekenis of bedoeling van schriftelijke info,
Verschillende factoren beïnvloeden de kwaliteit van BL
Beïnvloedende factoren BL
Tekstonafhankelijke factoren Tekstafhankelijke factoren
Individu- - Decodeervaardigheden (TL) - Kunnen omgaan met
gebonden - Woordenschatkennis (mond.taal) verschillende tekstsoorten
factoren - Syntactische vaardigheden (mond.taal) - Extrinsieke leesmotivatie
- Leesstrategieën toepassen (BL)
- Algemene (achtergrond)kennis
- Genetische basis
- Algemene cognitieve factoren
(intelligentie en geheugen)
- Intrinsieke leesmotivatie
- Metacognitief bewustzijn
Niet individu- - Didactiek van de leerkracht - Tekstorganisatie en
gebonden - Leesmethode tekststructuur: illustraties,
factoren opbouw …
Denkcategorieën van BL
Verbaal begrip Woorden (complexe)
(microniveau) - Betekenisnuances
- Betekenis morfologisch bepaald
- Betekenis syntactisch bepaald
Zinnen
- Voegwoorden
- Anafora
Beeldspraak
Interpretatie Interpretatie op mesoniveau
(meso- en macroniveau) Interpretatie op macroniveau
Exploratie Voorspellen
(buiten tekst) Toepassen
1
, Kind maakt fouten in BL…
- Omdat het de tekst onvoldoende nauwkeurig leest
- Omdat het zijn voorkennis onvoldoende gebruikt
- Omdat het geen relaties legt tussen elementen
- Omdat het niet echt tot logisch denken komt
- Omdat het de tekst niet overstijgt
- Omdat het te impulsief en/of te egocentrisch reageert op vragen
- …
Grondig diagnostisch onderzoek in functie van behandelplan!
VTBL = Vlaamse Test Begrijpend Lezen
Direct instructiemodel
= meest effectief
1. Taken indelen in deelvaardigheden
Weten welke deelstapjes je moet inzetten
2. Stapsgewijs hulp bieden tijdens de oefening
3. Intensief oefenen op het juiste niveau (belang diagnostiek!)
4. Procesgerelateerde vragen en inhoudsvragen stellen
Waar vind je iets? Hoe kom je erbij/ wat maakt dat je iets weet (procesgerelateerd)
5. Strategieën aanleren, demonstreren, hardop denkmethode, reminders maken
Voorzeggen, meedoen, uitbeelden, luidop voordoen
6. Uitleg geven hoe een taak aangepakt moet worden, modeleren, hardop denkend
verwoorden, samen oefenen en zelfstandig oefenen
“Ik heb een verhaal en ik begin altijd met de titel. Doe jij dat ook?” vragen stellen over de titel
en daarop verder gaan naar de tekst
Wanneer instructies?
- Voor het lezen van de tekst
Bekijken waarover de tekst zou gaan, hier wat op ingaan naargelang de interesse
- Tijdens het lezen van de tekst
- Na het lezen van de tekst
Leren voorspellen voor het lezen
- Activeren van voorkennis
- Verwachtingen over tekst o.b.v. uiterlijke presentatie
Aanpak: directe instructie:
- Uiterlijke kenmerken van tekst (titels, tussentitels, paragrafen)
- Nut van signaalwoorden vb. ‘eerst’, ‘als laatste’
- Waarde van illustraties, grafieken, kaders, italic of vetgedrukte tekst
- Na het lezen inhoud laten verifiëren met verwachtingen vooraf
- Leren controleren of alle informatiebronnen correcte voorspelling teweegbrachten
2
Vtbl is nogal mild genormeerd. Niet veel verschil tussen zwak en sterkt
Om te weten welke strategieën er ondermaats gericht zijn, kunnen we heel doelgericht gaan werken
Recapituleren
We zijn pas ‘geletterd’ als we teksten niet alleen technisch kunnen lezen, maar vooral begrijpen wat
in die teksten staat.
Begrijpend Lezen (BL) = achterhalen van betekenis of bedoeling van schriftelijke info,
Verschillende factoren beïnvloeden de kwaliteit van BL
Beïnvloedende factoren BL
Tekstonafhankelijke factoren Tekstafhankelijke factoren
Individu- - Decodeervaardigheden (TL) - Kunnen omgaan met
gebonden - Woordenschatkennis (mond.taal) verschillende tekstsoorten
factoren - Syntactische vaardigheden (mond.taal) - Extrinsieke leesmotivatie
- Leesstrategieën toepassen (BL)
- Algemene (achtergrond)kennis
- Genetische basis
- Algemene cognitieve factoren
(intelligentie en geheugen)
- Intrinsieke leesmotivatie
- Metacognitief bewustzijn
Niet individu- - Didactiek van de leerkracht - Tekstorganisatie en
gebonden - Leesmethode tekststructuur: illustraties,
factoren opbouw …
Denkcategorieën van BL
Verbaal begrip Woorden (complexe)
(microniveau) - Betekenisnuances
- Betekenis morfologisch bepaald
- Betekenis syntactisch bepaald
Zinnen
- Voegwoorden
- Anafora
Beeldspraak
Interpretatie Interpretatie op mesoniveau
(meso- en macroniveau) Interpretatie op macroniveau
Exploratie Voorspellen
(buiten tekst) Toepassen
1
, Kind maakt fouten in BL…
- Omdat het de tekst onvoldoende nauwkeurig leest
- Omdat het zijn voorkennis onvoldoende gebruikt
- Omdat het geen relaties legt tussen elementen
- Omdat het niet echt tot logisch denken komt
- Omdat het de tekst niet overstijgt
- Omdat het te impulsief en/of te egocentrisch reageert op vragen
- …
Grondig diagnostisch onderzoek in functie van behandelplan!
VTBL = Vlaamse Test Begrijpend Lezen
Direct instructiemodel
= meest effectief
1. Taken indelen in deelvaardigheden
Weten welke deelstapjes je moet inzetten
2. Stapsgewijs hulp bieden tijdens de oefening
3. Intensief oefenen op het juiste niveau (belang diagnostiek!)
4. Procesgerelateerde vragen en inhoudsvragen stellen
Waar vind je iets? Hoe kom je erbij/ wat maakt dat je iets weet (procesgerelateerd)
5. Strategieën aanleren, demonstreren, hardop denkmethode, reminders maken
Voorzeggen, meedoen, uitbeelden, luidop voordoen
6. Uitleg geven hoe een taak aangepakt moet worden, modeleren, hardop denkend
verwoorden, samen oefenen en zelfstandig oefenen
“Ik heb een verhaal en ik begin altijd met de titel. Doe jij dat ook?” vragen stellen over de titel
en daarop verder gaan naar de tekst
Wanneer instructies?
- Voor het lezen van de tekst
Bekijken waarover de tekst zou gaan, hier wat op ingaan naargelang de interesse
- Tijdens het lezen van de tekst
- Na het lezen van de tekst
Leren voorspellen voor het lezen
- Activeren van voorkennis
- Verwachtingen over tekst o.b.v. uiterlijke presentatie
Aanpak: directe instructie:
- Uiterlijke kenmerken van tekst (titels, tussentitels, paragrafen)
- Nut van signaalwoorden vb. ‘eerst’, ‘als laatste’
- Waarde van illustraties, grafieken, kaders, italic of vetgedrukte tekst
- Na het lezen inhoud laten verifiëren met verwachtingen vooraf
- Leren controleren of alle informatiebronnen correcte voorspelling teweegbrachten
2
