LEERDOELEN RECHT EN MENSELIJK GEDRAG – WEEK 7 – 2017/2018
HET GEZAG VAN DE RECHTER
VAN DEN BRINK, HOE HET GEZAG UIT NEDERLAND VERDWEEN… EN WEER TERUGKWAM
Na het lezen van de tekst van Van der Brink
Bent u bekend met Hirschmann's theorie Exit, Voice and Loyalty;
Hirschmann's theorie begint met de vraag: 'Hoe kunnen bedrijven en andere maatschappelijke organisaties
reageren wanneer zaken slecht gaan?'. Het beslissende punt hierbij is hoe het publiek reageert. Dit kan op twee
manieren:
Exit: het publiek stapt over naar een andere organisatie.
Voice: het publiek maakt zijn onvrede kenbaar aan de leiding van het bedrijf.
Exit is eenvoudiger dan voice. Voice kan verschillende vormen aannemen. Er worden vier type organisaties
onderscheiden o.g.v. de vraag of het publiek wel of niet kan reageren d.m.v. voice en exit.
Wel via exit Niet via exit
Wel via voice 1. Politieke 1. Familie,
partij, civil society kerk etc.
Niet via voice 1. Commer 1. Sektes,
ciële bedrijven terreurgroepen, Bendes
Klanten maken hier graag gebruik van exit en zien af van elke poging tot voice. Zij kunnen makkelijk
overstappen naar een ander bedrijf en maken een prijs/kwaliteit afweging.
Hier geldt het omgekeerde. De enige manier om onvrede te uiten is door voice, exit is geen optie.
In deze gevallen is noch exit noch voice (heeft geen nut) een optie.
Beide mogelijkheden gaan hier samen. Men kan vrijwillig tot zo een groep treden en er ook weer
uitstappen. Ook zijn er voldoende mogelijkheden voor klanten/leden om via voice invloed uit te oefenen.
Twee complicaties:
Hirschmann beschouwt exit en voice als twee onafhankelijke gedragingen. In de realiteit is dit echter
ingewikkelder; het bestaan van de ene optie heeft altijd gevolgen voor de andere optie.
De keuze tussen voice en exit hangt sterk af van een derde factor: loyalty. Hoe groter de loyalty, hoe
groter de kans op voice.
Kunt u Hirschmann's theorie toepassen op vraagstukken van gezag van instituties, zoals de politiek en de
rechtspraak;
Rechtspraak: Er is op het vlak van misdadigers en de manier waarop men deze bejegent een hardnekkig verschil
tussen de manier waarop rechters, beleidsmakers en andere verantwoordelijken tegen de zaken aankijken en
het denken of spreken van de bevolking. Over het algemeen willen gewone burgers hardere straffen uitdelen
dan juridische en bestuurlijke professionals. Misschien gaat het opnieuw om voice, waarbij Nederlanders in de
eerste plaats lucht geven aan hun ergernis over de straf die aan criminelen wordt opgelegd. Ze zien (of menen
ze te zien) dat het in de rechtszaal hoofdzakelijk om juridische spitsvondigheden gaat of om een systeem van
regels dat een doel in zichzelf is. Ze worden teleurgesteld in hun rechtsgevoel maar er dient zich nergens een
exit-optie aan. Ze zullen het met deze rechtsstaat en deze rechters moeten doen. Dat verklaart wellicht waarom
men zo klaagt over vormfouten en strafmaten.
Politiek: Het valt niet te ontkennen dat de klachten op dit gebied behoorlijk toe zijn genomen. Dat wijst op de
onmogelijkheid van een exit-optie in combinatie met gestegen verwachtingen. We hebben vandaag de dag te
maken met hoogopgeleide burgers, die vaak goed geïnformeerd zijn en die hun democratische rechten serieus
nemen. Deze burgers verwachten dus dat ze gehoord worden en dat men vanuit de politieke of bestuurlijke elite
op hun stem reageert. Maar intussen houden die elites er heel eigen denkbeelden, verantwoordelijkheden en
prioriteiten op na. We zien de onvrede als gevolg van deze discrepantie om zich heen grijpen. Bovendien
vertoont het politieke bedrijf in Nederland enkele kenmerken die deze onvrede verder aanjagen. Daartoe
behoren o.a. het werken met coalities, het streven naar consensus en de traditie van compromisvorming. Een
ander belangrijk punt is de neiging om bestuur en politiek te vereenzelvigen.
Al met al worden belangen en beginselen, die op het niveau van de sociale realiteit maar al te vaak botsen, op
het politieke niveau slechts beperkt gearticuleerd. Dat heeft
HET GEZAG VAN DE RECHTER
VAN DEN BRINK, HOE HET GEZAG UIT NEDERLAND VERDWEEN… EN WEER TERUGKWAM
Na het lezen van de tekst van Van der Brink
Bent u bekend met Hirschmann's theorie Exit, Voice and Loyalty;
Hirschmann's theorie begint met de vraag: 'Hoe kunnen bedrijven en andere maatschappelijke organisaties
reageren wanneer zaken slecht gaan?'. Het beslissende punt hierbij is hoe het publiek reageert. Dit kan op twee
manieren:
Exit: het publiek stapt over naar een andere organisatie.
Voice: het publiek maakt zijn onvrede kenbaar aan de leiding van het bedrijf.
Exit is eenvoudiger dan voice. Voice kan verschillende vormen aannemen. Er worden vier type organisaties
onderscheiden o.g.v. de vraag of het publiek wel of niet kan reageren d.m.v. voice en exit.
Wel via exit Niet via exit
Wel via voice 1. Politieke 1. Familie,
partij, civil society kerk etc.
Niet via voice 1. Commer 1. Sektes,
ciële bedrijven terreurgroepen, Bendes
Klanten maken hier graag gebruik van exit en zien af van elke poging tot voice. Zij kunnen makkelijk
overstappen naar een ander bedrijf en maken een prijs/kwaliteit afweging.
Hier geldt het omgekeerde. De enige manier om onvrede te uiten is door voice, exit is geen optie.
In deze gevallen is noch exit noch voice (heeft geen nut) een optie.
Beide mogelijkheden gaan hier samen. Men kan vrijwillig tot zo een groep treden en er ook weer
uitstappen. Ook zijn er voldoende mogelijkheden voor klanten/leden om via voice invloed uit te oefenen.
Twee complicaties:
Hirschmann beschouwt exit en voice als twee onafhankelijke gedragingen. In de realiteit is dit echter
ingewikkelder; het bestaan van de ene optie heeft altijd gevolgen voor de andere optie.
De keuze tussen voice en exit hangt sterk af van een derde factor: loyalty. Hoe groter de loyalty, hoe
groter de kans op voice.
Kunt u Hirschmann's theorie toepassen op vraagstukken van gezag van instituties, zoals de politiek en de
rechtspraak;
Rechtspraak: Er is op het vlak van misdadigers en de manier waarop men deze bejegent een hardnekkig verschil
tussen de manier waarop rechters, beleidsmakers en andere verantwoordelijken tegen de zaken aankijken en
het denken of spreken van de bevolking. Over het algemeen willen gewone burgers hardere straffen uitdelen
dan juridische en bestuurlijke professionals. Misschien gaat het opnieuw om voice, waarbij Nederlanders in de
eerste plaats lucht geven aan hun ergernis over de straf die aan criminelen wordt opgelegd. Ze zien (of menen
ze te zien) dat het in de rechtszaal hoofdzakelijk om juridische spitsvondigheden gaat of om een systeem van
regels dat een doel in zichzelf is. Ze worden teleurgesteld in hun rechtsgevoel maar er dient zich nergens een
exit-optie aan. Ze zullen het met deze rechtsstaat en deze rechters moeten doen. Dat verklaart wellicht waarom
men zo klaagt over vormfouten en strafmaten.
Politiek: Het valt niet te ontkennen dat de klachten op dit gebied behoorlijk toe zijn genomen. Dat wijst op de
onmogelijkheid van een exit-optie in combinatie met gestegen verwachtingen. We hebben vandaag de dag te
maken met hoogopgeleide burgers, die vaak goed geïnformeerd zijn en die hun democratische rechten serieus
nemen. Deze burgers verwachten dus dat ze gehoord worden en dat men vanuit de politieke of bestuurlijke elite
op hun stem reageert. Maar intussen houden die elites er heel eigen denkbeelden, verantwoordelijkheden en
prioriteiten op na. We zien de onvrede als gevolg van deze discrepantie om zich heen grijpen. Bovendien
vertoont het politieke bedrijf in Nederland enkele kenmerken die deze onvrede verder aanjagen. Daartoe
behoren o.a. het werken met coalities, het streven naar consensus en de traditie van compromisvorming. Een
ander belangrijk punt is de neiging om bestuur en politiek te vereenzelvigen.
Al met al worden belangen en beginselen, die op het niveau van de sociale realiteit maar al te vaak botsen, op
het politieke niveau slechts beperkt gearticuleerd. Dat heeft
