FACULTEIT ECONOMIE EN
BEDRIJFSWETENSCHAPPEN
Cursus
Mens & Organisatie
Rosseel Alexander
,
,Inhoud
1 HC 1: inleidende begrippen: organisatie, organisatieontwerp en strategie .... 13
1.1 Wat is een organisatie? ................................................................................ 13
1.2 Belang van organisaties ............................................................................... 13
1.3 Perspectieven op organisaties ...................................................................... 14
1.4 Organisatiedoel ............................................................................................ 15
1.4.1 Wat is organisatieontwerp en organiseren?........................................ 15
1.4.2 Mission statement: officiële missie .................................................... 16
1.5 Strategie........................................................................................................ 16
1.6 Rol van strategie (in grote lijnen) ................................................................ 16
1.6.1 Weg van de traditionele link… .......................................................... 17
1.6.2 Organisatieontwerp ............................................................................ 18
1.7 Strategie en organisatieontwerp................................................................... 18
1.7.1 Samenvattend ..................................................................................... 19
1.8 Organisatieontwerp dimensies ..................................................................... 19
1.8.1 Organogram........................................................................................ 20
1.8.2 Andere beïnvloedende factoren.......................................................... 20
1.8.3 Overzicht van dimensies van organisatieontwerp .............................. 21
1.8.4 Interactie van de dimensies ................................................................ 21
1.9 Optimaal organisatieontwerp....................................................................... 22
1.10 Case: Acme en Omega.................................................................................. 22
1.11 Twee extremen .............................................................................................. 23
1.12 Conclusie ...................................................................................................... 23
2 HC 2: De mechanistische organisatieprincipes .................................................. 25
2.1 Illustratie filmfragment “Modern Times” .................................................... 25
2.2 Oorsprong van de mechanistische organisatie ............................................ 25
2.3 Taylor als grondlegger ................................................................................. 26
2.3.1 Betlehem Steel Co. ............................................................................. 27
2.4 Fayol als grondlegger .................................................................................. 27
2.5 Basismechanismen van mechanistische organisatie .................................... 28
2.5.1 Functioneel mechanisme .................................................................... 28
2.5.2 Sociaal mechanisme ........................................................................... 29
INHOUD | 3
, 2.6 Palmares van de mechanistische organisatie (Ford als voorbeeld.............. 29
2.7 Evaluatie ....................................................................................................... 30
2.7.1 Sterke punten ...................................................................................... 30
2.7.2 Negatieve punten ................................................................................ 31
2.8 Toepassing: Hudsucker proxy ...................................................................... 31
2.9 Mechanistische organisatiekeuze ................................................................. 32
2.10 Voordelen van de hiërarchie ........................................................................ 33
2.11 De machine van de toekomst ........................................................................ 33
3 HC 3: De organische organisatieprincipes ......................................................... 35
3.1 De mechanistische organisatie onder druk .................................................. 35
3.1.1 Hawthorne Studies (Mayo, 1927) ...................................................... 37
3.1.2 Elton Mayo (1880-1949): human relations ........................................ 37
3.1.3 Chester Barnard (1886-1961): “The functions of the executive” ...... 38
3.2 Contingentietheorie ...................................................................................... 40
3.2.1 Burns & Stalker (1961) ...................................................................... 40
3.2.2 Woodward (1965) .............................................................................. 41
3.2.3 Lawrence & Lorsch (1967) ................................................................ 43
3.2.4 Omgeving ........................................................................................... 45
3.2.5 Resource dependence theorie: een eerste kijk.................................... 50
3.2.6 Sterke en zwakke punten .................................................................... 50
3.3 Nieuwe trends of omstandigheden voor organisaties................................... 51
3.3.1 Globalisering ...................................................................................... 52
3.3.2 Hypercompetitie ................................................................................. 52
3.3.3 Nieuwe technologieën ........................................................................ 52
3.3.4 De kenniseconomie ............................................................................ 52
3.3.5 Sociale verantwoording (CSR) .......................................................... 53
3.4 Bewegingen om de hiërarchie in te perken .................................................. 53
4 HC 4: Interorganisationele relaties ..................................................................... 55
4.1 Interorganisationele organisaties: voorbeelden .......................................... 55
4.2 Drijveer: onzekerheid in de omgeving ......................................................... 56
4.2.1 Organisationele ecosystemen ............................................................. 56
4.2.2 Organisationele ecosystemen en interorganisationele relaties ........... 56
4.3 Raamwerk voor interorganisationele relaties .............................................. 57
4.4 Resource dependence ................................................................................... 58
4 | INHOUD
BEDRIJFSWETENSCHAPPEN
Cursus
Mens & Organisatie
Rosseel Alexander
,
,Inhoud
1 HC 1: inleidende begrippen: organisatie, organisatieontwerp en strategie .... 13
1.1 Wat is een organisatie? ................................................................................ 13
1.2 Belang van organisaties ............................................................................... 13
1.3 Perspectieven op organisaties ...................................................................... 14
1.4 Organisatiedoel ............................................................................................ 15
1.4.1 Wat is organisatieontwerp en organiseren?........................................ 15
1.4.2 Mission statement: officiële missie .................................................... 16
1.5 Strategie........................................................................................................ 16
1.6 Rol van strategie (in grote lijnen) ................................................................ 16
1.6.1 Weg van de traditionele link… .......................................................... 17
1.6.2 Organisatieontwerp ............................................................................ 18
1.7 Strategie en organisatieontwerp................................................................... 18
1.7.1 Samenvattend ..................................................................................... 19
1.8 Organisatieontwerp dimensies ..................................................................... 19
1.8.1 Organogram........................................................................................ 20
1.8.2 Andere beïnvloedende factoren.......................................................... 20
1.8.3 Overzicht van dimensies van organisatieontwerp .............................. 21
1.8.4 Interactie van de dimensies ................................................................ 21
1.9 Optimaal organisatieontwerp....................................................................... 22
1.10 Case: Acme en Omega.................................................................................. 22
1.11 Twee extremen .............................................................................................. 23
1.12 Conclusie ...................................................................................................... 23
2 HC 2: De mechanistische organisatieprincipes .................................................. 25
2.1 Illustratie filmfragment “Modern Times” .................................................... 25
2.2 Oorsprong van de mechanistische organisatie ............................................ 25
2.3 Taylor als grondlegger ................................................................................. 26
2.3.1 Betlehem Steel Co. ............................................................................. 27
2.4 Fayol als grondlegger .................................................................................. 27
2.5 Basismechanismen van mechanistische organisatie .................................... 28
2.5.1 Functioneel mechanisme .................................................................... 28
2.5.2 Sociaal mechanisme ........................................................................... 29
INHOUD | 3
, 2.6 Palmares van de mechanistische organisatie (Ford als voorbeeld.............. 29
2.7 Evaluatie ....................................................................................................... 30
2.7.1 Sterke punten ...................................................................................... 30
2.7.2 Negatieve punten ................................................................................ 31
2.8 Toepassing: Hudsucker proxy ...................................................................... 31
2.9 Mechanistische organisatiekeuze ................................................................. 32
2.10 Voordelen van de hiërarchie ........................................................................ 33
2.11 De machine van de toekomst ........................................................................ 33
3 HC 3: De organische organisatieprincipes ......................................................... 35
3.1 De mechanistische organisatie onder druk .................................................. 35
3.1.1 Hawthorne Studies (Mayo, 1927) ...................................................... 37
3.1.2 Elton Mayo (1880-1949): human relations ........................................ 37
3.1.3 Chester Barnard (1886-1961): “The functions of the executive” ...... 38
3.2 Contingentietheorie ...................................................................................... 40
3.2.1 Burns & Stalker (1961) ...................................................................... 40
3.2.2 Woodward (1965) .............................................................................. 41
3.2.3 Lawrence & Lorsch (1967) ................................................................ 43
3.2.4 Omgeving ........................................................................................... 45
3.2.5 Resource dependence theorie: een eerste kijk.................................... 50
3.2.6 Sterke en zwakke punten .................................................................... 50
3.3 Nieuwe trends of omstandigheden voor organisaties................................... 51
3.3.1 Globalisering ...................................................................................... 52
3.3.2 Hypercompetitie ................................................................................. 52
3.3.3 Nieuwe technologieën ........................................................................ 52
3.3.4 De kenniseconomie ............................................................................ 52
3.3.5 Sociale verantwoording (CSR) .......................................................... 53
3.4 Bewegingen om de hiërarchie in te perken .................................................. 53
4 HC 4: Interorganisationele relaties ..................................................................... 55
4.1 Interorganisationele organisaties: voorbeelden .......................................... 55
4.2 Drijveer: onzekerheid in de omgeving ......................................................... 56
4.2.1 Organisationele ecosystemen ............................................................. 56
4.2.2 Organisationele ecosystemen en interorganisationele relaties ........... 56
4.3 Raamwerk voor interorganisationele relaties .............................................. 57
4.4 Resource dependence ................................................................................... 58
4 | INHOUD