Postpartale Periode 2
Inhoud
Week 1 ..................................................................................................................................................... 2
Neonatologische zorgen (Evy Present) ................................................................................................ 2
Welkom op de neonatologie ........................................................................................................... 2
Opvang van de neonaat................................................................................................................... 7
Pathologie (Johan Goiris)................................................................................................................... 17
Neurologie ..................................................................................................................................... 17
Dermatologie: ................................................................................................................................ 18
Hematologie .................................................................................................................................. 20
Borstvoeding (Els Driessen) ............................................................................................................... 22
Ontwikkelingspsychologie (Kaatje van Hemelrijk) ............................................................................. 36
Neonatologie (Sophie Baré) .............................................................................................................. 41
Neonatologie (Sophie Baré) .............................................................................................................. 56
Pathologie seksualiteit (Stefanie Steegen) ........................................................................................ 70
Week 2 ................................................................................................................................................... 82
Neonatologische zorgen (Evy Present) .............................................................................................. 82
Opvang van de ouders: .................................................................................................................. 82
Ontwikkelingsgerichte zorg ........................................................................................................... 86
Onderzoeken op neonatologie ...................................................................................................... 92
Specifieke verpleegkundige handelingen ...................................................................................... 97
Neonatologie (Sophie Baré) ............................................................................................................ 110
Ontwikkelingspsychologie (Kaatje van Hemelrijk) ........................................................................... 129
Rouw en verlies (Kaatje van Hemelrijk) ........................................................................................... 137
Bekkenbodemeducatie (Sabine Lambers) ....................................................................................... 146
Neonatologie (Sophie Baré) ............................................................................................................ 151
,Week 1
Neonatologische zorgen (Evy Present)
Welkom op de neonatologie
Belangrijkste specifieke eisen:
• Kennis van neonatale fysiologie en pathologie
• Kennis van werking/ gebruik van belangrijk apparatuur
• Sterk observatievermogen
• Grote technische bekwaamheid → monitoren en machines
Ouders zijn ALTIJD welkom!
Verschil tussen n* en NICU:
• n* → kindje heeft wel zorg nodig maar niet heel intensief, de kinderen liggen wel volledig aan
de monitor. Je kijkt vooral waar ze problemen mee hebben zoals niet kunnen drinken,
gewicht, gele kleur, temperatuur
• NICU: Neonatal intensive care unit= intensieve zorg voor kindjes, kunnen ook á terme kindjes
zijn
Welke patiëntengroepen?
• Prematuur (grootste groep op de afdeling)
• Dysmatuur
• A terme baby’s met problemen
• De baby’s zijn meteen opgenomen na de geboorte, als ze eerst naar huis zijn gegaan, komen
ze op pediatrie terecht. → Voor, tijdens of vlak na de bevalling problemen
De premature pasgeborene Definitie ‘prematuriteit’
• Vroeggeboorte
• Geboren voor 37e complete zwangerschapsweek
• Extreme vroeggeboorte= geboorte voor 26e zwangerschapsweek
Classificatie op basis van zwangerschapsleeftijd:
Opponent van te vroeg geboren?
Serotien → Geboren na een zwangerschapsduur langer dan normaal (42+ weken)
• Komt meestal niet voor omdat er vaak voor die tijd ingeleid wordt
Factoren die de kans op vroeggeboorte beïnvloeden:
• Multifactorieel
• Gevolg van medisch ingrijpen (ernstige problemen tijdens zwangerschap)
• Spontaan
• Factoren komen gezamenlijk voor OF ene risicofactor lokt de andere uit
• Advies: ↓ bevruchte embryo’s terugplaatsen bij IVF= ↓ % meerlingen
o Er is sinds een maximaal aantal embryo’s dat terug geplaatst wordt bij IVF (maximaal
1) want meerlingen= meer risico op prematuriteit
• Belangrijke rol van infecties (25-40%) MAAR aanwezigheid van een infectie alleen ≠ genoeg!
,Lichaamskenmerken?
Verhoudingen:
• Groot hoofd, klein lichaam (→warmteverlies)
• Klein aangezicht in verhouding met de rest van het schedel
• Hoofdomtrek is groter dan schouderomtrek
Huid:
• Bijna doorzichtig, venen kun je vaak op het zicht aanprikken
• Hele dunne, broze huid
• Lanugobeharing (donshaartjes), maar voor de rest heel weinig haar (hoofd,
wenkbrouwen)
• Geen of weinig vernix (vernix zorgt voor warmtebehoud en bescherming tegen infecties)
• Rode kleur van de huid (vooral onder 28 weken)
• Cyanotische extremiteiten (bloedsomloop niet optimaal)
• Oedemateus (vochtvasthouding → nog sneller afvallen)
• Weinig spieren en onderhuids vetweefsel
• Kraakbeen van de oren nog niet zoals bij ons, oren zijn heel soepel
• Genitaliën: ballen nog niet ingedaald (normaal vanaf 28 weken), binnenste
schaamlippen groter dan de buitenste (kan tot 36 weken zwangerschap nog zijn)
Consistentie weefsels:
• Stevigheid thorax is minder
• Kuiltje op de borst (intrekkingen)
o Extra moeilijke ademhaling
• Vaak bollere buik (darmpatroon kan zichtbaar zijn)
o Wel opletten dat het niet te bol wordt of verkleurd
• Fontanellen: de openingen zijn heel groot
o Voorzichtig zijn met aanraken
o Schedelnaden zijn heel goed te voelen
Houding:
• Geen spierkracht → beentjes vallen naar buiten
• Kindje is te zwak om tegen de zwaartekracht in te werken
• Kickforce houding (= heel slecht voor de heupen)
• Kan zelf zijn armen niet meenemen als hij van houding
veranderd
• Premature kinderen zouden normaal bijna continue moeten slapen
Bij twijfel over juiste zwangerschapsduur:
→ Inschatting maken aan de hand van:
, • Lichamelijke kenmerken (zoals hierboven besproken)
• Neurologische kenmerken (gedrag kindje, beweging)
Scores om hiervoor te gebruiken:
• Dubowitz-score (< 36 uur postnataal)
o Hoe sneller na de geboorte je dit doet, hoe beter je de leeftijd kan bepalen
• Ballard-score (vereenvoudigde versie van Dubowitz- score)
Klinische problemen:
Onrijpe orgaansystemen →
• Anatomische structuur
• Fysiologische en biochemische functies die een orgaan moet
kunnen zijn allemaal nog onrijp (longen, darmen, lever)
De dysmature pasgeborene:
Definitie ‘dysmaturiteit’ (geboortegewicht onder 2,5 kg)
• Laag geboortegewicht voor duur van zwangerschap
o Je kijkt nu niet naar de leeftijd maar naar gewicht
• SGA (small for gestational age)
• Foetale groeirestrictie of IUGR (< P10 op geboortegewichtcurve)
• Vaak samen met prematuriteit, maar kan ook bij a term
Classificatie op basis van geboortegewicht
Opponent van te laag geboortegewicht?
→ Macrosoom: Hoog geboortegewicht (vanaf 4,5 kg)
Diverse factoren van invloed op geboortegewicht en foetale groei
• Multifactorieel (er bestaat meer dan 1 mogelijke factor die zorgt voor dysmaturiteit)
• Factoren komen gezamenlijk voor OF ene risicofactor lokt de andere uit
• Prematuriteit
• Foetale groeivertraging (multifactorieel!) Of combinatie
• Genetische invloed:
o Meisjes zijn gemiddeld lichter dan jongens
o Niet-westerse kinderen zijn genetisch lichter
Factoren van invloed op groeivertraging en/ of laag geboortegewicht:
Inhoud
Week 1 ..................................................................................................................................................... 2
Neonatologische zorgen (Evy Present) ................................................................................................ 2
Welkom op de neonatologie ........................................................................................................... 2
Opvang van de neonaat................................................................................................................... 7
Pathologie (Johan Goiris)................................................................................................................... 17
Neurologie ..................................................................................................................................... 17
Dermatologie: ................................................................................................................................ 18
Hematologie .................................................................................................................................. 20
Borstvoeding (Els Driessen) ............................................................................................................... 22
Ontwikkelingspsychologie (Kaatje van Hemelrijk) ............................................................................. 36
Neonatologie (Sophie Baré) .............................................................................................................. 41
Neonatologie (Sophie Baré) .............................................................................................................. 56
Pathologie seksualiteit (Stefanie Steegen) ........................................................................................ 70
Week 2 ................................................................................................................................................... 82
Neonatologische zorgen (Evy Present) .............................................................................................. 82
Opvang van de ouders: .................................................................................................................. 82
Ontwikkelingsgerichte zorg ........................................................................................................... 86
Onderzoeken op neonatologie ...................................................................................................... 92
Specifieke verpleegkundige handelingen ...................................................................................... 97
Neonatologie (Sophie Baré) ............................................................................................................ 110
Ontwikkelingspsychologie (Kaatje van Hemelrijk) ........................................................................... 129
Rouw en verlies (Kaatje van Hemelrijk) ........................................................................................... 137
Bekkenbodemeducatie (Sabine Lambers) ....................................................................................... 146
Neonatologie (Sophie Baré) ............................................................................................................ 151
,Week 1
Neonatologische zorgen (Evy Present)
Welkom op de neonatologie
Belangrijkste specifieke eisen:
• Kennis van neonatale fysiologie en pathologie
• Kennis van werking/ gebruik van belangrijk apparatuur
• Sterk observatievermogen
• Grote technische bekwaamheid → monitoren en machines
Ouders zijn ALTIJD welkom!
Verschil tussen n* en NICU:
• n* → kindje heeft wel zorg nodig maar niet heel intensief, de kinderen liggen wel volledig aan
de monitor. Je kijkt vooral waar ze problemen mee hebben zoals niet kunnen drinken,
gewicht, gele kleur, temperatuur
• NICU: Neonatal intensive care unit= intensieve zorg voor kindjes, kunnen ook á terme kindjes
zijn
Welke patiëntengroepen?
• Prematuur (grootste groep op de afdeling)
• Dysmatuur
• A terme baby’s met problemen
• De baby’s zijn meteen opgenomen na de geboorte, als ze eerst naar huis zijn gegaan, komen
ze op pediatrie terecht. → Voor, tijdens of vlak na de bevalling problemen
De premature pasgeborene Definitie ‘prematuriteit’
• Vroeggeboorte
• Geboren voor 37e complete zwangerschapsweek
• Extreme vroeggeboorte= geboorte voor 26e zwangerschapsweek
Classificatie op basis van zwangerschapsleeftijd:
Opponent van te vroeg geboren?
Serotien → Geboren na een zwangerschapsduur langer dan normaal (42+ weken)
• Komt meestal niet voor omdat er vaak voor die tijd ingeleid wordt
Factoren die de kans op vroeggeboorte beïnvloeden:
• Multifactorieel
• Gevolg van medisch ingrijpen (ernstige problemen tijdens zwangerschap)
• Spontaan
• Factoren komen gezamenlijk voor OF ene risicofactor lokt de andere uit
• Advies: ↓ bevruchte embryo’s terugplaatsen bij IVF= ↓ % meerlingen
o Er is sinds een maximaal aantal embryo’s dat terug geplaatst wordt bij IVF (maximaal
1) want meerlingen= meer risico op prematuriteit
• Belangrijke rol van infecties (25-40%) MAAR aanwezigheid van een infectie alleen ≠ genoeg!
,Lichaamskenmerken?
Verhoudingen:
• Groot hoofd, klein lichaam (→warmteverlies)
• Klein aangezicht in verhouding met de rest van het schedel
• Hoofdomtrek is groter dan schouderomtrek
Huid:
• Bijna doorzichtig, venen kun je vaak op het zicht aanprikken
• Hele dunne, broze huid
• Lanugobeharing (donshaartjes), maar voor de rest heel weinig haar (hoofd,
wenkbrouwen)
• Geen of weinig vernix (vernix zorgt voor warmtebehoud en bescherming tegen infecties)
• Rode kleur van de huid (vooral onder 28 weken)
• Cyanotische extremiteiten (bloedsomloop niet optimaal)
• Oedemateus (vochtvasthouding → nog sneller afvallen)
• Weinig spieren en onderhuids vetweefsel
• Kraakbeen van de oren nog niet zoals bij ons, oren zijn heel soepel
• Genitaliën: ballen nog niet ingedaald (normaal vanaf 28 weken), binnenste
schaamlippen groter dan de buitenste (kan tot 36 weken zwangerschap nog zijn)
Consistentie weefsels:
• Stevigheid thorax is minder
• Kuiltje op de borst (intrekkingen)
o Extra moeilijke ademhaling
• Vaak bollere buik (darmpatroon kan zichtbaar zijn)
o Wel opletten dat het niet te bol wordt of verkleurd
• Fontanellen: de openingen zijn heel groot
o Voorzichtig zijn met aanraken
o Schedelnaden zijn heel goed te voelen
Houding:
• Geen spierkracht → beentjes vallen naar buiten
• Kindje is te zwak om tegen de zwaartekracht in te werken
• Kickforce houding (= heel slecht voor de heupen)
• Kan zelf zijn armen niet meenemen als hij van houding
veranderd
• Premature kinderen zouden normaal bijna continue moeten slapen
Bij twijfel over juiste zwangerschapsduur:
→ Inschatting maken aan de hand van:
, • Lichamelijke kenmerken (zoals hierboven besproken)
• Neurologische kenmerken (gedrag kindje, beweging)
Scores om hiervoor te gebruiken:
• Dubowitz-score (< 36 uur postnataal)
o Hoe sneller na de geboorte je dit doet, hoe beter je de leeftijd kan bepalen
• Ballard-score (vereenvoudigde versie van Dubowitz- score)
Klinische problemen:
Onrijpe orgaansystemen →
• Anatomische structuur
• Fysiologische en biochemische functies die een orgaan moet
kunnen zijn allemaal nog onrijp (longen, darmen, lever)
De dysmature pasgeborene:
Definitie ‘dysmaturiteit’ (geboortegewicht onder 2,5 kg)
• Laag geboortegewicht voor duur van zwangerschap
o Je kijkt nu niet naar de leeftijd maar naar gewicht
• SGA (small for gestational age)
• Foetale groeirestrictie of IUGR (< P10 op geboortegewichtcurve)
• Vaak samen met prematuriteit, maar kan ook bij a term
Classificatie op basis van geboortegewicht
Opponent van te laag geboortegewicht?
→ Macrosoom: Hoog geboortegewicht (vanaf 4,5 kg)
Diverse factoren van invloed op geboortegewicht en foetale groei
• Multifactorieel (er bestaat meer dan 1 mogelijke factor die zorgt voor dysmaturiteit)
• Factoren komen gezamenlijk voor OF ene risicofactor lokt de andere uit
• Prematuriteit
• Foetale groeivertraging (multifactorieel!) Of combinatie
• Genetische invloed:
o Meisjes zijn gemiddeld lichter dan jongens
o Niet-westerse kinderen zijn genetisch lichter
Factoren van invloed op groeivertraging en/ of laag geboortegewicht:
