Economie macro samenvatting
0.4 Macro-economische grootheden
Macro-economie: deel van de economische wetenschap dat de economische grootheden op
geaggregeerd niveau bestudeert (=grote groepen zoals een land, Europa als geheel, handelsrelaties
tussen landen,…) bv over economische groei, armoede, milieu, werkloosheid, inflatie,…
De huishoudingen die de macro-eco bestudeert zijn
- Gezinnen
- Bedrijven
- Overheid
- Buitenland
4.1 De economische kringloop
Activiteiten van huishoudingen:
- Gezinnen consumeren C en sparen S
- Bedrijven investeren I
- Overheid belast T (taxes) en consumeert G (government)
- Buitenland: België exporteert naar X en importeert van M het buitenland
De vereenvoudigde kringloop:
- Monetaire stroom: geldstroom WANT money
- Reële stroom: goederenstroom WANT ter beschikking stellen van arbeid
,4.2 De berekening van de economische activiteit
Bruto-investeringen: vervangingsinvesteringen + netto-investeringen
Netto-investeringen: uitbreidingsinvesteringen + voorraadwijzigingen (+ of -)
De bedrijven investeren
Vervangingsinvesteringen: om kapitaalgoederen te vervangen die onderhevig zijn aan slijtage
geen uitbreiding productiecapaciteit
Uitbreidingsinvesteringen: om kapitaalgoederen uit te breiden uitbreiding
productiecapaciteit
Breedte-investeringen: uitbreidingen zonder verhoging kapitaalintensiteit
Diepte-investeringen: uitbreidingen met verhoging kapitaalintensiteit
Kapitaalintensiteit: Q kapitaal/ Q arbeid (bv 100€ / 2 mensen om machine te
bedienen = 50 intensiteit
Voorraadinvesteringen: aanleggen van voorraden van niet verkochte consumptiegoederen
(vlottende investeringen) – desinvesteringen indien voorraad afneemt
Bbp (bruto binnenlands product): overheden werken samen om dit tot stand te brengen & berekend
hoe groot de economie van een land is
= GDP (gross domestic product)
Economische activiteit
- Mensen en middelen die samenwerken om een productie tot stand te brengen = aanbod
- Mensen en middelen die samenwerken dat door die mensen gevraagd wordt = vraag
Factoren die grootte van economische activiteit bepalen
- Aanbodfactoren (supply-side): productiecapaciteit bevolkingsgroei of
bevolkingssamenstelling, kapitaal, technologie, onderwijs: structurele factoren (lange
termijn)
, - Vraagfactoren (demand-side): vraag van gezinnen, bedrijven, overheid, buitenland:
conjuncturele factoren (korte termijn)
Marktevenwicht is het evenwicht van vraag en aanbod in de markten
Definitie bbp: de marktwaarde van de totale stroom eindgoederen en -diensten die de economie van
een land over een periode (meestal 1 jaar) produceert.
- Eindgoederen: geen halffabricaten bv verkoop boek maar niet apart bladeren
- Marktwaarden: prijzen (100 appels in een jaar verkocht aan 1euro per stuk dus bbp is 100
want 100x1) & (aan 2euro per stuk dan is bbp 200)
- Geproduceerd: enkel recentelijk geproduceerd en geen tweedehands
Economische activiteit meten op drie manieren
1. Hoeveel wordt er geproduceerd? > productiebenadering
2. Wat wordt er verkocht? > bestedingsbenadering
3. Wat is het inkomen? > inkomensbenadering
Productiebenadering: de totale waarde van de goederen en diensten die gedurende één jaar zijn
geproduceerd
- Toegevoegde waarde= marktwaarde min de waarde van de gekochte en verbruikte grond- en
hulpstoffen
- Totale toegevoegde waarde van bedrijven en overheid
We tellen in deze benadering de toegevoegde waarden samen van alle bedrijven en de overheid
Bruto toegevoegde waarde van een bedrijf in de bedrijfskolom = marktwaarde – aankoopwaarde
(omzet – kosten)
!!!!!!!!! Bruto toegevoegde waarde – afschrijvingen = netto toegevoegde waarde
Afschrijvingen: bv iets kost 5000€ en gaat 10 jaar mee dus 10 jaar lang 500€ per jaar en dan is het
afgeschreven na 10 jaar
Bestedingsbenadering: de totale uitgaven die gedurende één jaar naar de producenten vloeien
- De bestedingen van alle gezinnen, bedrijven en overheid bij binnenlandse ondernemingen
- We tellen de waarde van alle bestedingen op
Inkomensbenadering: bedrag gedurende één jaar verdiende voor productieve prestaties
- We tellen de bedragen op die gedurende één jaar verdiend werden voor productieve
prestaties
, Onderscheid BBP en BNP
- BBP: bruto binnenlands product = bruto toegevoegde waarde die ontstaat op Belgisch
grondgebied (door ingezetenen en niet ingezeten)
- BNP: bruto nationaal product = bruto toegevoegde waarde die ontstaat door de
productiefactoren arbeid en kapitaal die eigendom zijn van Belgische ingezetenen (al dan
niet in België tewerkgesteld)
Nominaal bbp (lopend)= bbp tegen lopende prijzen
Oorzaken stijging bbp:
- Hogere productie
- Hogere prijzen
Correctie prijsstijgingen: defleren : inflatie uit bbp halen (kan door gebruik van kettingeuro’s (gebruik
van prijzen van voorgaande jaar of referentiejaar)
- Bbp/ aantal inwoners (gebruikt als maatstaf om de welvaart tussen landen te vergelijken
Reële bbp (constant) of bbp naar volume= bbp tegen constante prijzen
Correctie voor grootte van bevolking
Nominaal bbp zit inflatie bij in dus is groter dan reëel bbp
4.4 Het bbp als maatstaf voor onze welvaart (?)
= relatief omdat:
Bbp zegt niets over manier waarop het tot stand komt (verspilling grondstoffen, schade
milieu, opoffering vrije tijd, moderne slavernij,…)
Bbp bevat enkel goederen die in geld worden uitgedrukt. Wel ruwe raming van zwartwerk,
bepaalde illegale activiteiten, eigen productie (moestuin)
Bbp zegt niets over gebruik: leidt productie van oorlogsmateriaal tot een reële verbetering of
hogere welvaart? Kan men snel toenemende uitgaven om milieuschade te beperken als meer
welvaart beschouwen? Roofbouw op de natuur leidt op korte termijn tot hoger bbp maar
wat met de lange termijn?
Bbp meest gebruikte meter voor economische activiteit maar er zijn dus ook beperkingen!!
Bbp houdt geen rekening met:
- De opoffering meer of minder vrije tijd
- Illegale activiteiten (zwart werk, drugshandel, prostitutie)
- Onbetaalde arbeid (vrijwilligerswerk, huishoudelijk werk)
- De (oneerlijke) verdeling van het inkomen
- De manier waarop productie of consumptie tot stand komt: externe effecten (milieu)
betere maatstaven????
- “het groen bbp”= het bbp dat gecorrigeerd is voor verandering in de kwaliteit van het
leefmilieu
0.4 Macro-economische grootheden
Macro-economie: deel van de economische wetenschap dat de economische grootheden op
geaggregeerd niveau bestudeert (=grote groepen zoals een land, Europa als geheel, handelsrelaties
tussen landen,…) bv over economische groei, armoede, milieu, werkloosheid, inflatie,…
De huishoudingen die de macro-eco bestudeert zijn
- Gezinnen
- Bedrijven
- Overheid
- Buitenland
4.1 De economische kringloop
Activiteiten van huishoudingen:
- Gezinnen consumeren C en sparen S
- Bedrijven investeren I
- Overheid belast T (taxes) en consumeert G (government)
- Buitenland: België exporteert naar X en importeert van M het buitenland
De vereenvoudigde kringloop:
- Monetaire stroom: geldstroom WANT money
- Reële stroom: goederenstroom WANT ter beschikking stellen van arbeid
,4.2 De berekening van de economische activiteit
Bruto-investeringen: vervangingsinvesteringen + netto-investeringen
Netto-investeringen: uitbreidingsinvesteringen + voorraadwijzigingen (+ of -)
De bedrijven investeren
Vervangingsinvesteringen: om kapitaalgoederen te vervangen die onderhevig zijn aan slijtage
geen uitbreiding productiecapaciteit
Uitbreidingsinvesteringen: om kapitaalgoederen uit te breiden uitbreiding
productiecapaciteit
Breedte-investeringen: uitbreidingen zonder verhoging kapitaalintensiteit
Diepte-investeringen: uitbreidingen met verhoging kapitaalintensiteit
Kapitaalintensiteit: Q kapitaal/ Q arbeid (bv 100€ / 2 mensen om machine te
bedienen = 50 intensiteit
Voorraadinvesteringen: aanleggen van voorraden van niet verkochte consumptiegoederen
(vlottende investeringen) – desinvesteringen indien voorraad afneemt
Bbp (bruto binnenlands product): overheden werken samen om dit tot stand te brengen & berekend
hoe groot de economie van een land is
= GDP (gross domestic product)
Economische activiteit
- Mensen en middelen die samenwerken om een productie tot stand te brengen = aanbod
- Mensen en middelen die samenwerken dat door die mensen gevraagd wordt = vraag
Factoren die grootte van economische activiteit bepalen
- Aanbodfactoren (supply-side): productiecapaciteit bevolkingsgroei of
bevolkingssamenstelling, kapitaal, technologie, onderwijs: structurele factoren (lange
termijn)
, - Vraagfactoren (demand-side): vraag van gezinnen, bedrijven, overheid, buitenland:
conjuncturele factoren (korte termijn)
Marktevenwicht is het evenwicht van vraag en aanbod in de markten
Definitie bbp: de marktwaarde van de totale stroom eindgoederen en -diensten die de economie van
een land over een periode (meestal 1 jaar) produceert.
- Eindgoederen: geen halffabricaten bv verkoop boek maar niet apart bladeren
- Marktwaarden: prijzen (100 appels in een jaar verkocht aan 1euro per stuk dus bbp is 100
want 100x1) & (aan 2euro per stuk dan is bbp 200)
- Geproduceerd: enkel recentelijk geproduceerd en geen tweedehands
Economische activiteit meten op drie manieren
1. Hoeveel wordt er geproduceerd? > productiebenadering
2. Wat wordt er verkocht? > bestedingsbenadering
3. Wat is het inkomen? > inkomensbenadering
Productiebenadering: de totale waarde van de goederen en diensten die gedurende één jaar zijn
geproduceerd
- Toegevoegde waarde= marktwaarde min de waarde van de gekochte en verbruikte grond- en
hulpstoffen
- Totale toegevoegde waarde van bedrijven en overheid
We tellen in deze benadering de toegevoegde waarden samen van alle bedrijven en de overheid
Bruto toegevoegde waarde van een bedrijf in de bedrijfskolom = marktwaarde – aankoopwaarde
(omzet – kosten)
!!!!!!!!! Bruto toegevoegde waarde – afschrijvingen = netto toegevoegde waarde
Afschrijvingen: bv iets kost 5000€ en gaat 10 jaar mee dus 10 jaar lang 500€ per jaar en dan is het
afgeschreven na 10 jaar
Bestedingsbenadering: de totale uitgaven die gedurende één jaar naar de producenten vloeien
- De bestedingen van alle gezinnen, bedrijven en overheid bij binnenlandse ondernemingen
- We tellen de waarde van alle bestedingen op
Inkomensbenadering: bedrag gedurende één jaar verdiende voor productieve prestaties
- We tellen de bedragen op die gedurende één jaar verdiend werden voor productieve
prestaties
, Onderscheid BBP en BNP
- BBP: bruto binnenlands product = bruto toegevoegde waarde die ontstaat op Belgisch
grondgebied (door ingezetenen en niet ingezeten)
- BNP: bruto nationaal product = bruto toegevoegde waarde die ontstaat door de
productiefactoren arbeid en kapitaal die eigendom zijn van Belgische ingezetenen (al dan
niet in België tewerkgesteld)
Nominaal bbp (lopend)= bbp tegen lopende prijzen
Oorzaken stijging bbp:
- Hogere productie
- Hogere prijzen
Correctie prijsstijgingen: defleren : inflatie uit bbp halen (kan door gebruik van kettingeuro’s (gebruik
van prijzen van voorgaande jaar of referentiejaar)
- Bbp/ aantal inwoners (gebruikt als maatstaf om de welvaart tussen landen te vergelijken
Reële bbp (constant) of bbp naar volume= bbp tegen constante prijzen
Correctie voor grootte van bevolking
Nominaal bbp zit inflatie bij in dus is groter dan reëel bbp
4.4 Het bbp als maatstaf voor onze welvaart (?)
= relatief omdat:
Bbp zegt niets over manier waarop het tot stand komt (verspilling grondstoffen, schade
milieu, opoffering vrije tijd, moderne slavernij,…)
Bbp bevat enkel goederen die in geld worden uitgedrukt. Wel ruwe raming van zwartwerk,
bepaalde illegale activiteiten, eigen productie (moestuin)
Bbp zegt niets over gebruik: leidt productie van oorlogsmateriaal tot een reële verbetering of
hogere welvaart? Kan men snel toenemende uitgaven om milieuschade te beperken als meer
welvaart beschouwen? Roofbouw op de natuur leidt op korte termijn tot hoger bbp maar
wat met de lange termijn?
Bbp meest gebruikte meter voor economische activiteit maar er zijn dus ook beperkingen!!
Bbp houdt geen rekening met:
- De opoffering meer of minder vrije tijd
- Illegale activiteiten (zwart werk, drugshandel, prostitutie)
- Onbetaalde arbeid (vrijwilligerswerk, huishoudelijk werk)
- De (oneerlijke) verdeling van het inkomen
- De manier waarop productie of consumptie tot stand komt: externe effecten (milieu)
betere maatstaven????
- “het groen bbp”= het bbp dat gecorrigeerd is voor verandering in de kwaliteit van het
leefmilieu
