Samenvatting reumatologie

Reumatologie


H1 Diagnostische strategie
Reumatologie = aandoening waarbij menselijk bewegingsstelsel meedoet (niet traumatisch) en
waarbij vaak een immunologische driver aanwezig is (auto-immuun of auto-inflammatoir).
2 staps-diagnose: anamnese en KO  synthese  DD = definiëren generiek patroon (bv chronische
poly-artritis in kleine gewrichten)  meer gedetailleerd navragen, richten op mogelijke DD (bv
familiale VG, huidletsels…)
1. Pijnpatronen – musculoskeletale klachtenpatronen
1.1. Regionale pijnsyndromen
= als pijnklacht een enkele musculoskeletale zone betreft.
Verschillende soorten  onderscheid via anamnese en KO. Regio  info over meest wss
pijnpatroon:
- Peri-articulair: schouders en ellebogen vnl
- Articulair: knie en voorvoet
- Neurogeen: ischialgie en carpaletunnelsyndroom




a. Peri-articulaire pijn
= probleem thv structuren die betrokken zijn bij beweging, maar buiten gewrichtskapsel liggen bv
pezen, inserties, slijmbeurs (bursa)
Klinisch
- Beweging tegen weerstand  gewricht geïmmobiliseerd  spier- of peesgroepen
betrokken in beweging  pijn
- Wordt uitgelokt door specifieke bewegingen bv supraspinatus: pijn tijdens abductie en
endorotatie
- Pijnpatroon mechanisch: toename bij beweging en afname bij rust
- Nachtelijke pijn bij liggen op betrokken deel <-> andere zijde: weg pijn (itt inflammatoir)

, - Passieve immobilisatie pijnloos (want je spant spieren niet), actieve beweging pijnlijk
- Palpatie thv plek pijnlijk
- Zwelling, roodheid of warmte enkel bij inflammatie thv huid of slijmbeurs (bv bursitis)

b. Articulaire pijn
Klinisch
- Pijn uitgelokt bij alle bewegingen <-> peri-articulair: sommige
- Zowel actief als passieve mobilisatie pijnlijk
- Meest naar einde van ROM  intra-articulaire druk (verhoogd door aanwezigheid
vocht/synovitis) = max
- Beweging tegen R = niet pijnlijk (gewricht is stil)
- ROM vaak beperkt
- Drukpijnlijk bij palpatie

c. Neurogene pijn
= veroorzaakt door compressie, irritatie of inflammatie van zenuwwortels of perifere zenuwen bv
radiculopathie met ischiatiforme uitstraling, carpaletunnel…
Klinisch
- Gevoelsstoornissen: tintelingen, brandend en elektrisch gevoel, op watten lopen,
verminderd of doof gevoel
- Volgens sensorische distributie van bepaalde zenuw of zenuwwortel
- Uitgelokt door zenuw te comprimeren bv Tinel test

d. Gerefereerde pijn
= pijn wordt gevoeld op plaats die anatomisch gezien op afstand ligt van de oorzaak vd pijn
Klinisch
- Vaag patroon, iets doffere pijn
- Gericht musculoskeletaal onderzoek = normaal
Bv heupprobleem  pijn aan de knie. Altijd gewricht boven en onder locatie bekijken!
1.2. Gegeneraliseerd pijnsyndroom
= chronic widespread pain syndrome of multiple regional pain syndrome = pijn in verschillende delen
vh lichaam op diffuse en weinig specifieke manier bv fibromyalgie.
Perifere sensitisatie = hogere respons en verlaagd drempelniveau van nociceptieve neuronen op
prikkels.
Centrale sensitisatie = normale afferente input  toegenomen respons.
Kan voorkomen na trauma of bij pathologie met langdurige pijn.
1.3. Axiale pijnklachten
Rug- en nekpijn heel frequent! Zelden >6w. Langer? Nazicht! En herken rode vlaggen! Onderscheid
mechanische en inflammatoire pijn
1.4. Botpijnen
= diepe, diffuse, continue pijn niet gerelateerd aan beweging niet gelokaliseerd thv gewricht.
Slagpijn! ’s Nachts meer uitgesproken. Vaak ongunstig: metastasen, metabool, avasculaire necrose…




2

, 1.5. Musculaire pijn
= frequent bij virale syndromen of bij systeemziekten. ! onderscheid spierzwakte
(krachtsvermindering = myopathie; vnl bij inflammatoire aandoeningen) of spierpijn (myalgie)!
1.6. Klachten thv gewrichten

- Stap 1: herken dat het een articulaire pijnklacht betreft
- Stap 2: karakteriseren
o Inflammatoir vs mechanisch
 Mechanisch
 Pijn beter in rust
 Startstijfheid: kortdurend (na enkele min)
 Belastingsgebonden pijn: meer uitgesproken op einde dag
 Ochtendstijfheid: niet altijd, beperkt in tijd
 Nachtelijk pijn: vaak afwezig tenzij houdingsgebonden (trekt snel
weg)
 Inflammatoir
 Pijn verbetert bij beweging
 Startstijfheid: vaak verlengd (>30min)
 Ochtendlijk dominant aspect: meest uitgesproken in ochtend en
betert met de dag, geen relatie met belasting (!!! Tenzij bv forse
synovitis: geeft ook pijn bij belasting knie)
 Ochtendstijfheid: langdurig
 Nachtelijke pijn: 2e deel nacht vaak + noodzaak tot rondwandelen
o Tijdsverloop
 Acuut: aanvang over verloop van uren tot dagen
 Subacuut: gradueel over verloop van dagen tot weken
 Chronisch: >6w
 Recurrent: herhaaldelijk
Best om te vragen: wanneer was het laatste dat je goed was
o Patroon gewrichtsaantasting
 Symmetrie of niet
 Aantal betrokken gewrichten
 Mono-articulair
 Oligo-articulair: 2-4
 Poly-articulair: >5
 Type gewricht
 Grote gewrichten: heupen, schouders
 Middelgrote: polsen, enkels
 Kleine gewrichten: hand- of voetgewrichten
o Artralgie vs artritis
 Artralgie = pijn thv gewricht, mechanisch of inflammatoir
 Artritis: ontsteking gewricht, opzetting/zwelling al dan niet met roodheid,
warmte of functieverlies
o Profiel pt
 Leeftijd, geslacht, comorbiditeiten, medicatie…
 Elke aandoening heeft epidemiologie
o Extra-articulaire klachten
 Bv Raynaud, sicca, orale aftose, koorts, hoofdpijn, rash, vermagering…




3

,  Vaak bij chronische inflammatoire gewrichtsaandoeningen bv RA en zeker
bij systeemziekten!
 HERKENNEN en betrekken in samenvatting
 Bv IBD-klachten bij iemand met polsklachten  IBD gerelateerde artritis!


H2 Reumatoïde artritis (RA)
= chronische inflammatoire auto-immune gewrichtsaandoening. Veel pt: auto-Ab (bv RF of anti-CCP)
= sero+ RA. Geen Ab? Sero -. Niet/onvoldoende behandeld? Irreversibele gewrichtsdestructie! 
tijdige controle inflammatie
1. Epidemiologie
0,5-1% vd Europese volwassenen = NIET ZZ! 3x V>M. piekincidentie: 50-60j (maar kan ALLE
LEEFTIJDEN)
Risicofactoren
- Erfelijkheid
o Enkel voor anti-CCP + RA pt (bepaald HLA haplotype)
- Vrouwelijk geslacht
o Nullipariteit  meer risico
o RA bij zwangere vrouw vaak in remissie  hormonale invloed?
o Postpartaal vaak opflakkering
o Start rond middelbare leeftijd/inzettende menopauze
- Omgevingsfactoren
o Roken
 = belangrijkste risicofactor!!!!
 Geassocieerd met
 Hoger risico op ontwikkelen RA
 Ernstiger ziekteverloop
 Slechte respons op therapie
 Risico beperkt tot anti-CCP + RA
 ROOKSTOP

2. Pathogenese
= chronisch inflammatoire gewrichtsaandoening die kleine en middelgrote gewrichten aantast.
Kenmerkend: synovitis, bot- en kraakbeendestructie + aanwezigheid auto-Ab
Synovium = belangrijkste aanvalsdoel vd immunologische aanval. Ongecontroleerde inflammatie 
bot- en kraakbeendestructie met gewrichtsdestructie en functio laesa.
2.1. Synovitis
= gekenmerkt door infiltratie inflammatoire cellen in gewrichtsweefsel + hyperplasie fibroblasten =
pannusweefsel. Dringt in bot en kraakbeen door  schade en verlies, erosies en
gewrichtsdestructie. Veel inflammatoire cytokines (bv TNF, IL-6) aanwezig
2.2. Bot- en kraakbeendestructie
Synoviale fibroblasten  hechten aan kraakbeen  afbreken. Osteoclasten  botdestructie.
Celtypes in nauw contact met effectorimmuuncellen  secretie cytokines  in stand houden
inflammatie




4