HOOFDSTUK 3: HET BEENDERENSTELSEL
1. Inleiding tot het beenderenstelsel
- Botweefsel = levend, actief weefsel -> vormt zich naar jouw behoeften & lichamelijke activiteit = de
wet van Wolf: theorie stelt dat botten van gezonde mensen & dieren zich aanpassen aan de belasting
waaraan ze worden blootgesteld. Mensen die hun botten stevig belasten -> sterker botweefsel met
een hogere intensiteit.
- ± 206 beenderen exl. Sesambeenderen -> ingebed in een ligament of pees.
- Gewrichten (2 botten die met elkaar gaan articuleren, ten opzichte van elkaar bewegen) &
ligamenten.
- Skeletos = droog -> grote hoeveelheid anorganische zouten in de matrix.
- Beenderstelsel + spierstelsel = musculoskeletaal stelsel.
- Verbinding tussen beenderen = gewricht of articulatie.
1.1 Functies van het beenderstelsel
- Ondersteunen lichaamsgewicht = belangrijkste functie.
- Ankerplaatsen & hefbomen voor spieren: samentrekkingen -> verplaatsing.
- Bescherming vitale organen (hart, longen, blaas, baarmoeder, ...).
- Reservoir calcium (99% Ca in de botten).
- Rijpen van bloedcellen = Hematopoëse > thv rode beenmerg.
- Humerus = lang bot.
1. Cavum medullare = mergholte.
2. Epifyse -> rood beenmerg.
3. Metafyse -> geel beenmerg.
4. Diafyse.
5. Epifysaire lijn = restant van de groeischijf.
6. Periost = beenvlies -> veel collageen.
7. Gewrichtskraakbeen = hyalien kraakbeen -> geen beenvlies.
1.2 Overzicht van de beenderen
- Axiale skelet = schedels – wervels – sacrum (= sternum) – os
costae (links)
- Appendiculaire skelet = ledematen = scapula – clavicula – os
coxae – humerus – radius & ulna – femur – tibia – fibula –
hand – voet (rechts)
,2. Macroscopische bouw van een bot
- 4 categorieën qua vorm:
1. Lange beenderen of pijpbeenderen > langer dan dat ze breed zijn. Bv; humerus.
2. Korte beenderen > even lang dan dat ze breed zijn. Bv; handwortelbeentjes.
3. Platte beenderen > beschermen van organen. Bv; schedel, scapula, os coxae.
4. onregelmatige beenderen -> specifieke vorm. Bv; wervel, kaakbeen.
! Sesambeenderen. Bv; knieschijf.
2.1 Bouw van de lange beenderen
- 2 soorten beenweefsel: compact & spongieus.
- kenmerken:
1. schacht of diafyse = mergholte of cavum
medullare > geel beenmerg (= energiereserves).
Compact beenweefsel.
2. epifysen = bedekt met gewrichtskraakbeen of
hyaline kraakbeen. buitenkant = compact.
beenweefsel & binnenkant = spongieus beenweefsel & tussen de trabekels -> rode beenmerg.
3. metafyse: kinderen -> epifysaire schijf of groeischijf, na groeiperiode -> epifysaire lijn.
4. Periost of beenvlies = laag vast bindweefsel -> aanknooppunt voor ligamenten & pezen,
beescherming, versterking & aanvoeren bloedvaten.
2.2 Botmarkeringen
- Elk uitsteeksel, opening of knobbeltje > specifieke functie & unieke naam.
, Caput •hoofd: bolvormig uiteinde van een lang bot.
collum •hals: smalle deel van een lang bot onder het caput
• gewrichtsknobbel: gebied op de plaats waar het bot in verbinding staat met een ander bot. Condyli = glad ->
Condylus wrijving tussen deze 2 botten tijdens beweging van het gewricht zo minimaal mogelijk te houden.
• epi = rondom: ruw opp rondom een condylus. het ligt dus rond een gewricht > ideale aangrijpingsplaats voor
Epicondylus spieren die dit gewricht bewegen.
Facies articularis • gewrichtsvlak: glad stukje botopp. waarmee een bot in een gewricht zit met een ander bot.
Foramen •opening
Fossa •kuiltje
Processus •uitsteeksel
Spina •scherpe rand, puntig uitsteeksel
Tuberculum •klein knobbeltje
Tuberositas •ruw opp. vaak een plaats waar spieren of ligamenten op het bot verankerd zit
-
links = anterieur & rechts = posterieur.
3. Wervelkolom en borstkas
3.1 Wervelkolom
- C1 = atlas
C2 = axis
C7 = vertebra prominens
C1-C7: Vertebrae cervicales
T1-T12: Vertebrae thoracicae
L1-L5: Vertebrae lumbales
Os sacrum -> 5 sacrale wervels
Os coccygis -> 3-5 wervels, niet aan elkaar gegroeid.
1. Inleiding tot het beenderenstelsel
- Botweefsel = levend, actief weefsel -> vormt zich naar jouw behoeften & lichamelijke activiteit = de
wet van Wolf: theorie stelt dat botten van gezonde mensen & dieren zich aanpassen aan de belasting
waaraan ze worden blootgesteld. Mensen die hun botten stevig belasten -> sterker botweefsel met
een hogere intensiteit.
- ± 206 beenderen exl. Sesambeenderen -> ingebed in een ligament of pees.
- Gewrichten (2 botten die met elkaar gaan articuleren, ten opzichte van elkaar bewegen) &
ligamenten.
- Skeletos = droog -> grote hoeveelheid anorganische zouten in de matrix.
- Beenderstelsel + spierstelsel = musculoskeletaal stelsel.
- Verbinding tussen beenderen = gewricht of articulatie.
1.1 Functies van het beenderstelsel
- Ondersteunen lichaamsgewicht = belangrijkste functie.
- Ankerplaatsen & hefbomen voor spieren: samentrekkingen -> verplaatsing.
- Bescherming vitale organen (hart, longen, blaas, baarmoeder, ...).
- Reservoir calcium (99% Ca in de botten).
- Rijpen van bloedcellen = Hematopoëse > thv rode beenmerg.
- Humerus = lang bot.
1. Cavum medullare = mergholte.
2. Epifyse -> rood beenmerg.
3. Metafyse -> geel beenmerg.
4. Diafyse.
5. Epifysaire lijn = restant van de groeischijf.
6. Periost = beenvlies -> veel collageen.
7. Gewrichtskraakbeen = hyalien kraakbeen -> geen beenvlies.
1.2 Overzicht van de beenderen
- Axiale skelet = schedels – wervels – sacrum (= sternum) – os
costae (links)
- Appendiculaire skelet = ledematen = scapula – clavicula – os
coxae – humerus – radius & ulna – femur – tibia – fibula –
hand – voet (rechts)
,2. Macroscopische bouw van een bot
- 4 categorieën qua vorm:
1. Lange beenderen of pijpbeenderen > langer dan dat ze breed zijn. Bv; humerus.
2. Korte beenderen > even lang dan dat ze breed zijn. Bv; handwortelbeentjes.
3. Platte beenderen > beschermen van organen. Bv; schedel, scapula, os coxae.
4. onregelmatige beenderen -> specifieke vorm. Bv; wervel, kaakbeen.
! Sesambeenderen. Bv; knieschijf.
2.1 Bouw van de lange beenderen
- 2 soorten beenweefsel: compact & spongieus.
- kenmerken:
1. schacht of diafyse = mergholte of cavum
medullare > geel beenmerg (= energiereserves).
Compact beenweefsel.
2. epifysen = bedekt met gewrichtskraakbeen of
hyaline kraakbeen. buitenkant = compact.
beenweefsel & binnenkant = spongieus beenweefsel & tussen de trabekels -> rode beenmerg.
3. metafyse: kinderen -> epifysaire schijf of groeischijf, na groeiperiode -> epifysaire lijn.
4. Periost of beenvlies = laag vast bindweefsel -> aanknooppunt voor ligamenten & pezen,
beescherming, versterking & aanvoeren bloedvaten.
2.2 Botmarkeringen
- Elk uitsteeksel, opening of knobbeltje > specifieke functie & unieke naam.
, Caput •hoofd: bolvormig uiteinde van een lang bot.
collum •hals: smalle deel van een lang bot onder het caput
• gewrichtsknobbel: gebied op de plaats waar het bot in verbinding staat met een ander bot. Condyli = glad ->
Condylus wrijving tussen deze 2 botten tijdens beweging van het gewricht zo minimaal mogelijk te houden.
• epi = rondom: ruw opp rondom een condylus. het ligt dus rond een gewricht > ideale aangrijpingsplaats voor
Epicondylus spieren die dit gewricht bewegen.
Facies articularis • gewrichtsvlak: glad stukje botopp. waarmee een bot in een gewricht zit met een ander bot.
Foramen •opening
Fossa •kuiltje
Processus •uitsteeksel
Spina •scherpe rand, puntig uitsteeksel
Tuberculum •klein knobbeltje
Tuberositas •ruw opp. vaak een plaats waar spieren of ligamenten op het bot verankerd zit
-
links = anterieur & rechts = posterieur.
3. Wervelkolom en borstkas
3.1 Wervelkolom
- C1 = atlas
C2 = axis
C7 = vertebra prominens
C1-C7: Vertebrae cervicales
T1-T12: Vertebrae thoracicae
L1-L5: Vertebrae lumbales
Os sacrum -> 5 sacrale wervels
Os coccygis -> 3-5 wervels, niet aan elkaar gegroeid.
