Samenvatting van Mens en Dierkunde 1 (EZO-10306)

College 1
Fenotypisch plasticiteit: vermogen van een organisme om zijn fenotype aan te passen in reactie op
veranderingen in het milieu

Hoofdstuk 3
Bevruchting
 Eicelmembraan verandert zodat deze ontoelaatbaar voor andere spermatozoa is
 Spermacel dringt eicel binnen op penetratiepunt (animale kant)
 Buitenste laag verplaats 30 graden en ontstaat grijze halve maan
 Met grijze maan komt vast te liggen:
o Dorsale zijde (halve maan kant)
o Ventrale zijde (tegenover halve maan)
o Craniale zijde (animale pool gebied)
o Caudale zijde (vegetatieve pool gebied)
Snijvlakken
 Dorsaal: rugzijde
 Ventraal: buikzijde
 Craniaal: kopzijde
 Caudaal: staartzijde
 Lateraal: aan de zijkant
 Mediaal: naar het midden
 Mediaan: in het midden
Doorsneden
 Horizontaal: grondvlak
 Sagittaal: in een vlak evenwijdig aan het symmetrievlak
 Mediaan: een sagittale doorsnede in het symmetrievlak
 Transversaal: loodrecht op lengte-as van het lichaam (dwarsdoorsnede)

Vroege klievingen
 Eerste klieving gaat door animale pool en penetratie punt en deelt grijze halve maan door
tweeën
 Tweede klieving staat hier loodrecht op en snijdt eveneens animaal-vegetatieve as
o Meridionale klievingen: klieving die van animale naar vegetatieve pool gaat
 Derde klieving verloopt equatoriaal
o Grote hoeveelheid dooiermateriaal dwingt klieving naar animale pool
o Inequale klieving: klieving niet precies in het equatoriale vlak
 Na de derde klieving bestaat de embryo uit
o 4 relatief kleine animale cellen
o 4 relatief grote vegetatieve cellen
 Bij klieving deelt cel zich alleen en vindt er geen groei plaats!

,Late klieving
 Golfachtige bewegingen
o Vegetatieve deel deelt langzamer
 Meer dooiermateriaal
 Morula: klompje cellen
o Animale deel klein (micromeren)
o Vegetatieve deel groot (macromeren, en ontbreken van pigment)
 Blastula
o Wanneer in animale helft een met vocht gevuld blaasje vormt
 Blastocoel
o Micromerenkap breidt zich in de richting van (toekomstige oermond) uit en
overgroeit de macromeren
 epibolie
 Bij klieving deelt cel zich alleen en vindt er geen groei plaats!

Gastrulatie
 Wordt gekenmerkt door celmigratie, waarbij groot deel van oppervlakte cellen naar binnen
gaan
 3 stappen
o Epibolie: micromeren kap breiden zich uit richting oermond en overgroeien
macromeren
o Involutie: Instromen van cellen over de oermondrand naar binnen, die blastocoel
opvullen
o Convergentie: Veel cellen bewegen in de richting van één (dorsale) meridiaan om de
dorsale zijde van het embryo vorm te geven
 Oermond ontstaat door invaginatie van cellen op de grens van micro- en macromeren
o Dorsale zijde vormt oermondlip, waar micromeren naar binnen stromen
o Later breidt deze zich lateraal uit
o Oermond wordt cirkelvormig, waar macromerenmassa nog uitpuilt
 dooierprop
o sluit langzamerhand en wordt anus (einde epibolie)
 3 kiembladen
o Ectoderm: micromeren aan buitenkant
o Mesoderm: micromeren aan buitenkant die als eerst naar binnen gaan en dak
vormen en entoderm volledig omringen
o Entoderm: macromeren die passief het mesoderm volgen
 Bij involutie wordt bastocoel samengedrukt en ontstaat er vanaf de oermond een nieuwe
holte: de oerdarm (gastrocoel)
o Door celmigratieverandertzwaartepunt van de gastrula

,Neurulatie
 Gaat vooral om vorming en differentiatie van het neurale ectoderm
o Wordt uiteindelijk zenuwstelsel
 Meest centrale deel van mesoderm differentieert in chordamesoderm
o Hierdoor krijgt ook bovenliggen ectoderm zijn bestemming
o Neurale plaat ontstaat in het ectoderm
o Deze komen omhoog en vormen neurale wallen
 Vroege differentiatie van het mesoderm (vanaf chorda)
o Paraxiale mesoderm (vormen somieten)
 Wervels, lichaamsspieren, onderhuidsbindweefsels
o Intermediaire mesoderm
 Nier en afvoergangen
o Laterale mesoderm
 Gonaden, hart, bloedcellen, bloedvaten
 Onstaat ook holte: coeloom
 Deelt laterale mesoderm in 2
o Somatische blad: lichaamswand
o Viscer
ale
blad:




darmwand




 Neurale buis
o neurale lijsten: perifere zenuwstelsel

, o Neurale buis: centraal zenuwstelsel
o Neurale plaat vouwt zich en vormt neurale
goot
 Neurale buis
 Begin organogenese




Organogenese
 Mesoderm
o Verdere differentiatie van mesoderm volgens neurulatie
 Entoderm
o Vormt later o.a. het oerdarmdak
o Darmen, longen, urineblaas, pancreas




Ectoderm
 Epidermis
 Neurale buis (CZS)
 Neurale lijst (PZS)
Mesoderm
 Chorda
 Somieten
o Wervels, skelet, spieren, dermis, deel schedel
 Intermediaire
o Nieren en geslachtsapparaat
 Lateraal