Werkplekleren in de klas 2
1. Hoe ziet het Vlaamse onderwijslandschap eruit?
a. Kwaliteit van het onderwijs
De kwaliteit van het onderwijs is voor alle partijen een cruciale zorg, dit vertaalt zich op maatschappelijk niveau
in vrij sterke subsidiëring door de overheid en een uitgebouwd systeem van inspectie of doorlichting om de
kwaliteit te blijven garanderen.
De inspectie
De Vlaamse onderwijsinspectie is bevoegd voor de controle op de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs. De
onderwijsinspectie houdt toezicht op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen, de leerplannen, de financierings-
en subsidiëringsvoorwaarden. De onderwijsinspectie is belast met de schooldoorlichtingen.
Élke school moet binnen een periode van 6 jaar ten minste 1 doorlichting krijgen. Daarbij worden
volgende kwaliteitscriteria gecheckt:
o School: respecteert de school de onderwijsreglementering, de minimale lessenroosters
en leerplannen en streeft ze met de leerlingen de ontwikkelingsdoelen na en bereikt ze de
eindtermen.
o CLB: voldoet het beleidsplan of het beleidscontract aan de decretale vereisten.
o In beide gevallen (school en CLB): wordt de taalwetgeving gerespecteerd en is de veiligheid
van de gebouwen in orde.
Elk schooljaar controleert de onderwijsinspectie van het Ministerie van Onderwijs en Vorming:
scholen voor basisonderwijs en voor secundair onderwijs
academies voor deeltijds kunstonderwijs
centra voor volwassenenonderwijs en centra voor basiseducatie
centra voor leerlingenbegeleiding (CLB)
PISA-onderzoek
Elke 3 jaar wordt wereldwijs het onderwijs doorgelicht in een PISA-onderzoek (Programma for International
Student Assessment). Vlaanderen scoort steeds zeer goed.
Ze onderzoeken 3 cognitieve domeinen:
Leesvaardigheid
Wiskundige geletterdheid
Wetenschappelijke geletterdheid
De nadruk ligt op functionele vaardigheden en kennis, die mensen ertoe in staat stellen om actief te
functioneren in de maatschappij.
Door corona dateren de laatste resultaten van 2018. Hoewel Vlaamse 15-jarigen internationaal nog altijd goed
scoren voor lezen, wiskunde en wetenschappen, dalen de resultaten gestaan. 1 op de 5 leerlingen haalt het
niveau niet dat nodig is om goed te functioneren in de maatschappij.
5 belangrijke conclusies: (syllabus pg 5)
Leesvaardigheid: Vlaamse leerlingen halen subtop
Wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid: Vlaamse leerlingen scoren sterk
Vlaamse scores dalen in alle domeinen (hoewel Vlaamse leerlingen internationaal en Europees nog
altijd goede resultaten halen)
De kloof tussen zwakke en sterke leerlingen is groot (sociaal-economische-status)
Steeds meer leerlingen halen het basisniveau niet (bv. lezen: PISA 2009: 13 % - PISA 2018: 19 %).
Werkplekleren in de klas 2 1
, b. Onderwijsnetten
Officieel en gesubsidieerd vrij onderwijs
We onderscheiden 3 onderwijsnetten:
1) Gemeenschapsonderwijs GO!
2) Gesubsidieerd officieel onderwijs
3) Gesubsidieerd vrij onderwijs
1) Gemeenschapsonderwijs GO!
Georganiseerd door de Vlaamse Gemeenschap
Door de grondwet verplicht tot neutraliteit: de religieuze, filosofische of ideologische
overtuiging van de ouders en de leerlingen moeten gerespecteerd worden.
Scholen moeten keuze aanbieden tussen erkende godsdiensten en niet-confessionele Zedenleer
2) Gesubsidieerd officieel onderwijs
Het gemeentelijk onderwijs (georganiseerd door de gemeentebesturen) en het provinciaal onderwijs
(georganiseerd door de provinciebesturen)
Schoolbesturen zijn verenigd in 2 koepels:
o OVSG: Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap
o POV: Provinciaal Onderwijs Vlaanderen
Scholen moeten keuze aanbieden tussen erkende godsdiensten en niet-confessionele zedenleer.
3) Gesubsidieerd vrij onderwijs
Georganiseerd door privépersoon of privé-organisatie, schoolbestuur is vaak een vzw.
Bestaat hoofdzakelijk uit katholieke scholen. Ze zijn verenigd in de koepel VSKO
o VSKO: Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs
Naast katholieke scholen zijn er ook scholen die niet aan een godsdienst gebonden
zijn:methodescholen: Freinet, Montessori, Steiner,…
c. Basisonderwijs
Gewoon basisonderwijs
= onderwijs aan kinderen vanaf 2,5 jaar tot 12 jaar.
Kleuteronderwijs: 2,5 jaar tot 6 jaar
Lager onderwijs: 6 tot 12 jaar. (start = 1 september van het jaar waarin het kind 6 wordt)
Een kind brengt minimaal 4 en maximaal 8 jaar in het gewoon lager onderwijs door.
Buitengewoon onderwijs
= bedoeld voor kinderen die tijdelijk of permanent specifieke hulp nodig hebben.
Dit kan omwille van een lichamelijke of mentale beperking, omwille van ernstige gedrags- of emotionele
problemen of omwille van ernstige leerstoornissen.
Het buitengewoon basisonderwijs is ingedeeld in types, volgens de beperking van de kinderen, en dus de
specifieke zorg die zij nodig hebben:
Type basisaanbod: voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften voor wie het gemeenschappelijk
curriculum met redelijke aanpassingen niet haalbaar is in een school voor gewoon onderwijs.
Dit type vervangt sinds september 2015 geleidelijk de types 1 (voor kinderen met een lichte
verstandelijke handicap) en 8 (voor kinderen met ernstige leerstoornissen).
Type 2: voor kinderen met een verstandelijke beperking
Type 3: voor kinderen met een emotionele of gedragsstoornis, maar zonder verstandelijke beperking
Type 4: voor kinderen met een motorische beperking
Type 5: voor kinderen in een ziekenhuis, een preventorium of een residentiële setting
Type 6: voor kinderen met een visuele beperking
Type 7: voor kinderen met een auditieve beperking of een spraak- of taalstoornis
Werkplekleren in de klas 2 2
, Type 9: voor kinderen met een autismespectrumstoornis, maar zonder verstandelijke beperking (sinds
september 2015
d. Leerplicht
In België geldt voor alle kinderen leerplicht van 5 jaar tot 18 jaar: ouders moeten hun kinderen laten leren.
De leerplicht garandeert ook het leerrecht van 5-jarigen, startende op 1 september van het kalenderjaar waarin
ze 5 jaar worden. Dit start dus in de kleuterklas, dit om leerlingen voor te bereiden op het lager onderwijs.
5-jarigen zijn zijn 290 halve dagen leerplichtig. (een gemiddeld schooljaar is tussen 320 en 330 halve lesdagen).
(hier zijn uitzonderingen voor langdurig zieken, revalidatie,…) Indien ze niet voldoende aanwezig waren, beslist
de klassenraad of het kind al dan niet mag instappen in het gewoon lager onderwijs.
Kinderen van vluchtelingen en andere nieuwkomers
Het is belangrijk dat jonge nieuwkomers zo snel mogelijk hun weg vinden naar een school. De leerplichtwet
bepaalt dat leerplichtige nieuwkomers onderwijs moeten volgen ten laatste 60 dagen nadat ze ingeschreven
zijn in het rijksregister, het vreemdelingenregister of het wachtregister voor asielzoekers, of nadat ze
aangemeld zijn bij een onthaalbureau.
Einde op 18 jaar
De leerplicht loopt tot 18 jaar:
Voor jongeren die voor 1 juli 18 worden, loopt de leerplicht tot de dag van hun 18de verjaardag.
Wie bijvoorbeeld op 3 maart 18 wordt, is dan meerderjarig en kan er zelf voor kiezen om niet meer
naar school te gaan. Wie het schooljaar niet afmaakt, verlaat wel de school zonder studiebewijs of
diploma.
Voor jongeren die na 30 juni verjaren, loopt de leerplicht tot 30 juni van het jaar waarin zij 18 worden.
Dus wie op 19 december 18 wordt, hoeft niet tot dan naar school te gaan. De leerplicht loopt tot 30
juni van het schooljaar ervoor.
Een jongere die eerder een diploma secundair onderwijs behaald heeft, is niet langer leerplichtig.
Deeltijdse leerplicht
Een jongere wordt deeltijds leerplichtig (men zegt ook dat de jongere 'voldaan heeft aan de voltijdse
leerplicht'):
Op 16 jaar of
Op 15 jaar voor wie de eerste 2 leerjaren van het voltijds secundair onderwijs heeft beëindigd
(geslaagd of niet)
Wie het niet ziet zitten om tot 18 jaar elke dag naar school te gaan, kan dus vanaf 15 of 16 jaar kiezen voor
deeltijds leren en deeltijds werken.
Regelmatig naar de les
Je moet ervoor zorgen dat je leerplichtig kind regelmatig de lessen volgt. Dat betekent dat je de regels over de
afwezigheden, dus ook de doktersbriefjes, moet respecteren.
Leerplicht is geen schoolplicht
De meeste kinderen voldoen aan de leerplicht door naar school te gaan.
Maar er is geen schoolplicht in België: om te leren moet een kind niet naar school gaan. Het kan ook door
huisonderwijs aan de leerplicht voldoen.
Kies je voor huisonderwijs, dan meld je dit ten laatste op de 3de schooldag van september aan het Agentschap
voor Onderwijsdiensten (AGODI).
Werkplekleren in de klas 2 3
1. Hoe ziet het Vlaamse onderwijslandschap eruit?
a. Kwaliteit van het onderwijs
De kwaliteit van het onderwijs is voor alle partijen een cruciale zorg, dit vertaalt zich op maatschappelijk niveau
in vrij sterke subsidiëring door de overheid en een uitgebouwd systeem van inspectie of doorlichting om de
kwaliteit te blijven garanderen.
De inspectie
De Vlaamse onderwijsinspectie is bevoegd voor de controle op de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs. De
onderwijsinspectie houdt toezicht op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen, de leerplannen, de financierings-
en subsidiëringsvoorwaarden. De onderwijsinspectie is belast met de schooldoorlichtingen.
Élke school moet binnen een periode van 6 jaar ten minste 1 doorlichting krijgen. Daarbij worden
volgende kwaliteitscriteria gecheckt:
o School: respecteert de school de onderwijsreglementering, de minimale lessenroosters
en leerplannen en streeft ze met de leerlingen de ontwikkelingsdoelen na en bereikt ze de
eindtermen.
o CLB: voldoet het beleidsplan of het beleidscontract aan de decretale vereisten.
o In beide gevallen (school en CLB): wordt de taalwetgeving gerespecteerd en is de veiligheid
van de gebouwen in orde.
Elk schooljaar controleert de onderwijsinspectie van het Ministerie van Onderwijs en Vorming:
scholen voor basisonderwijs en voor secundair onderwijs
academies voor deeltijds kunstonderwijs
centra voor volwassenenonderwijs en centra voor basiseducatie
centra voor leerlingenbegeleiding (CLB)
PISA-onderzoek
Elke 3 jaar wordt wereldwijs het onderwijs doorgelicht in een PISA-onderzoek (Programma for International
Student Assessment). Vlaanderen scoort steeds zeer goed.
Ze onderzoeken 3 cognitieve domeinen:
Leesvaardigheid
Wiskundige geletterdheid
Wetenschappelijke geletterdheid
De nadruk ligt op functionele vaardigheden en kennis, die mensen ertoe in staat stellen om actief te
functioneren in de maatschappij.
Door corona dateren de laatste resultaten van 2018. Hoewel Vlaamse 15-jarigen internationaal nog altijd goed
scoren voor lezen, wiskunde en wetenschappen, dalen de resultaten gestaan. 1 op de 5 leerlingen haalt het
niveau niet dat nodig is om goed te functioneren in de maatschappij.
5 belangrijke conclusies: (syllabus pg 5)
Leesvaardigheid: Vlaamse leerlingen halen subtop
Wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid: Vlaamse leerlingen scoren sterk
Vlaamse scores dalen in alle domeinen (hoewel Vlaamse leerlingen internationaal en Europees nog
altijd goede resultaten halen)
De kloof tussen zwakke en sterke leerlingen is groot (sociaal-economische-status)
Steeds meer leerlingen halen het basisniveau niet (bv. lezen: PISA 2009: 13 % - PISA 2018: 19 %).
Werkplekleren in de klas 2 1
, b. Onderwijsnetten
Officieel en gesubsidieerd vrij onderwijs
We onderscheiden 3 onderwijsnetten:
1) Gemeenschapsonderwijs GO!
2) Gesubsidieerd officieel onderwijs
3) Gesubsidieerd vrij onderwijs
1) Gemeenschapsonderwijs GO!
Georganiseerd door de Vlaamse Gemeenschap
Door de grondwet verplicht tot neutraliteit: de religieuze, filosofische of ideologische
overtuiging van de ouders en de leerlingen moeten gerespecteerd worden.
Scholen moeten keuze aanbieden tussen erkende godsdiensten en niet-confessionele Zedenleer
2) Gesubsidieerd officieel onderwijs
Het gemeentelijk onderwijs (georganiseerd door de gemeentebesturen) en het provinciaal onderwijs
(georganiseerd door de provinciebesturen)
Schoolbesturen zijn verenigd in 2 koepels:
o OVSG: Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap
o POV: Provinciaal Onderwijs Vlaanderen
Scholen moeten keuze aanbieden tussen erkende godsdiensten en niet-confessionele zedenleer.
3) Gesubsidieerd vrij onderwijs
Georganiseerd door privépersoon of privé-organisatie, schoolbestuur is vaak een vzw.
Bestaat hoofdzakelijk uit katholieke scholen. Ze zijn verenigd in de koepel VSKO
o VSKO: Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs
Naast katholieke scholen zijn er ook scholen die niet aan een godsdienst gebonden
zijn:methodescholen: Freinet, Montessori, Steiner,…
c. Basisonderwijs
Gewoon basisonderwijs
= onderwijs aan kinderen vanaf 2,5 jaar tot 12 jaar.
Kleuteronderwijs: 2,5 jaar tot 6 jaar
Lager onderwijs: 6 tot 12 jaar. (start = 1 september van het jaar waarin het kind 6 wordt)
Een kind brengt minimaal 4 en maximaal 8 jaar in het gewoon lager onderwijs door.
Buitengewoon onderwijs
= bedoeld voor kinderen die tijdelijk of permanent specifieke hulp nodig hebben.
Dit kan omwille van een lichamelijke of mentale beperking, omwille van ernstige gedrags- of emotionele
problemen of omwille van ernstige leerstoornissen.
Het buitengewoon basisonderwijs is ingedeeld in types, volgens de beperking van de kinderen, en dus de
specifieke zorg die zij nodig hebben:
Type basisaanbod: voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften voor wie het gemeenschappelijk
curriculum met redelijke aanpassingen niet haalbaar is in een school voor gewoon onderwijs.
Dit type vervangt sinds september 2015 geleidelijk de types 1 (voor kinderen met een lichte
verstandelijke handicap) en 8 (voor kinderen met ernstige leerstoornissen).
Type 2: voor kinderen met een verstandelijke beperking
Type 3: voor kinderen met een emotionele of gedragsstoornis, maar zonder verstandelijke beperking
Type 4: voor kinderen met een motorische beperking
Type 5: voor kinderen in een ziekenhuis, een preventorium of een residentiële setting
Type 6: voor kinderen met een visuele beperking
Type 7: voor kinderen met een auditieve beperking of een spraak- of taalstoornis
Werkplekleren in de klas 2 2
, Type 9: voor kinderen met een autismespectrumstoornis, maar zonder verstandelijke beperking (sinds
september 2015
d. Leerplicht
In België geldt voor alle kinderen leerplicht van 5 jaar tot 18 jaar: ouders moeten hun kinderen laten leren.
De leerplicht garandeert ook het leerrecht van 5-jarigen, startende op 1 september van het kalenderjaar waarin
ze 5 jaar worden. Dit start dus in de kleuterklas, dit om leerlingen voor te bereiden op het lager onderwijs.
5-jarigen zijn zijn 290 halve dagen leerplichtig. (een gemiddeld schooljaar is tussen 320 en 330 halve lesdagen).
(hier zijn uitzonderingen voor langdurig zieken, revalidatie,…) Indien ze niet voldoende aanwezig waren, beslist
de klassenraad of het kind al dan niet mag instappen in het gewoon lager onderwijs.
Kinderen van vluchtelingen en andere nieuwkomers
Het is belangrijk dat jonge nieuwkomers zo snel mogelijk hun weg vinden naar een school. De leerplichtwet
bepaalt dat leerplichtige nieuwkomers onderwijs moeten volgen ten laatste 60 dagen nadat ze ingeschreven
zijn in het rijksregister, het vreemdelingenregister of het wachtregister voor asielzoekers, of nadat ze
aangemeld zijn bij een onthaalbureau.
Einde op 18 jaar
De leerplicht loopt tot 18 jaar:
Voor jongeren die voor 1 juli 18 worden, loopt de leerplicht tot de dag van hun 18de verjaardag.
Wie bijvoorbeeld op 3 maart 18 wordt, is dan meerderjarig en kan er zelf voor kiezen om niet meer
naar school te gaan. Wie het schooljaar niet afmaakt, verlaat wel de school zonder studiebewijs of
diploma.
Voor jongeren die na 30 juni verjaren, loopt de leerplicht tot 30 juni van het jaar waarin zij 18 worden.
Dus wie op 19 december 18 wordt, hoeft niet tot dan naar school te gaan. De leerplicht loopt tot 30
juni van het schooljaar ervoor.
Een jongere die eerder een diploma secundair onderwijs behaald heeft, is niet langer leerplichtig.
Deeltijdse leerplicht
Een jongere wordt deeltijds leerplichtig (men zegt ook dat de jongere 'voldaan heeft aan de voltijdse
leerplicht'):
Op 16 jaar of
Op 15 jaar voor wie de eerste 2 leerjaren van het voltijds secundair onderwijs heeft beëindigd
(geslaagd of niet)
Wie het niet ziet zitten om tot 18 jaar elke dag naar school te gaan, kan dus vanaf 15 of 16 jaar kiezen voor
deeltijds leren en deeltijds werken.
Regelmatig naar de les
Je moet ervoor zorgen dat je leerplichtig kind regelmatig de lessen volgt. Dat betekent dat je de regels over de
afwezigheden, dus ook de doktersbriefjes, moet respecteren.
Leerplicht is geen schoolplicht
De meeste kinderen voldoen aan de leerplicht door naar school te gaan.
Maar er is geen schoolplicht in België: om te leren moet een kind niet naar school gaan. Het kan ook door
huisonderwijs aan de leerplicht voldoen.
Kies je voor huisonderwijs, dan meld je dit ten laatste op de 3de schooldag van september aan het Agentschap
voor Onderwijsdiensten (AGODI).
Werkplekleren in de klas 2 3
