Hoofdstuk 5: anesthesie bovenkaak
Inleiding
Verloop N. Maxillaris: verlaten neurocranium door foramen rotundum fossa pterygopalatina
verloopt als N. infaorbitalis met daarna veel aftakkingen, o.a.:
- nn. Palatinus major en minores
- nn. Alveolares superiores, media en anteriores
- n. infraorbitales
Je zou de gehele N. Maxillaris kunnen verdoven door middel
van hoge tuber anesthesie maar dit is alleen voor
chirurgische verrichtingen. Voor tandheelkundige
verrichtingen in de bovenkaak is infiltratieanesthesie
mogelijk.
Cortex van de buitenzijde van de bk is betrekkelijk dun,
waardoor diffusie van lokaal anestheticum goed mogelijk is.
Palatinale wortels van de molaren en evt. premolaren
zouden daarom via infiltratie anesthesie (plaatselijk) kunnen
doen via de takken van de n. palatinus major en de takken
van de n. nasopalatinus. Ook geleidingsanesthesie (groter
gebied) is mogelijk via foramen palatinum majus en canalis
incisivus.
Effectiviteit van infiltratieanesthesie in bovenkaak is bijzonder hoog (tenzij er wordt geïnjecteerd in
een ontstoken gebied).
5.2 incisieven
De N. infraoribtalis geeft vertakkingen af naar incisieven en cuspidaat: rami alveolares superiores
anteriores. Deze verzorgen de sensibele innervatie van de pulpa van de incisieven en cuspidaat (ook
mucosa, gingiva, periost en bot).
De N. nasopalatinus zorgt voor de sensibele innervatie van het palatum, inclusief bot, periost en
mucosa. Door dun en poreus cortex van maxilla verspreidt infiltratie anesthesie makkelijk in het
maxillaire bot.
Wortelpunten:
- centrale incisief en cuspidaat liggen vestibulair
- laterale incisief aan palatinale zijde
Infiltratie anesthesie kan het beste lateraal, net boven de apex, worden gegeven
Indicatie
- caviteitspreparaties of endodontische behandelingen bovenfront: vestibulaire infiltratieanesthesie
- met gebruik van cofferdam, bandjes of wiggetjes: palatinale verdoving noodzakelijk
- kroonpreparaties: zowel vestibulair als palatinaal infiltratie anesthesie
- chirurgische ingrepen bovenfront: zowel geleidingsanesthesie als aanvullend infiltratie anesthesie
N. infraorbitalis en n. nasopalatinus kunnen worden bereikt door geleidingsverdoving ter hoogte van
de foramen infraorbitale en de papilla incisiva. Infiltratie anesthesie wordt vestibulair gegeven en zo
nodig in interdentale papillen.
, Techniek
- Infiltratie anesthesie van de incisieven boven wordt gegeven bij de
omslagplooi van de lip
- palatinale infiltratie anesthesie wordt toegediend in de paltinale
gingiva ter hoogte van de betreffende gebitselement.
- cuspidaat: maximale ruimte tussen het periost voor anesthesie
vloeistof op de overgang tussen het verticale en horizontaale deel.
Voor vestibulair is een kwart carpule per element nodig, voor linguaal
maar één achtste carpule.
5.3 premolaren
Sensibele innervatie van de premolaren BK komt voort via de rami alveolares superiores medius en
anteriores.
Belangrijk is om te weten dat het deel boven de premolaren BK bij de omslagplooi wat concaaf loopt,
dus dat de naald wat gebogen moet worden om zo dicht mogelijk bij het periost te komen.
Aspiratie hier is heel belangrijk omdat bij de eerste premolaar de a. facialis hoog in de omslagplooi.
Vanaf de palatinale zijde worden de premolaren geinnerveert door de n. palatinus major en de takken
van n. nasopalatinus. Ook daar lopen venen en arteriën dichtbij, dus is aspiratie belangrijk.
Aanprikken van een arterie is over het algemeen niet heel erg maar bij het palatum zou het prikgaatje
nog lang kunnen blijven zitten. Door de hoge druk op het palatum zou achteraf nog ischemische
necrose van het palatummucosa kunnen optreden.
Indicatie
- caviteitspreparaties en endodontische behandelingen: vestibulaire infiltratie
- kroonpreparaties (+ bij tweede premolaar als deze een bifurcatie heeft): zowel vestibulaire als
palatinale verdoving
- chirurgische ingrepen: groter anesthetisch gebied vereist, daarom wordt vestibulair veel hoger dan
de wortelpunt verdoofd en wordt parodontaal verdoofd ter hoogte van de wortelpunten.
Geleidingsanesthesie palatinaal wordt ontraden omdat dan twee injecties nodig zijn; foramen
palatinum majus en op de papilla incisiva.
Techniek
- Er moet rekening gehouden worden met de wortelstand in dit gebied: bij de bovenkaak is bij de
cuspidaat het processus alveolaris het dunst en wordt snel naar de molaren toe dikker. De
tweewortelige premolaar zijn wortels liggen dicht onder de vestibulaire en palatinale cortex, de
eenwortelige ligt meer centraal in de processus alveolaris.
Wanneer perongeluk intravasaal wordt geinjecteerd ter hoogte van de eerste premolaar zal de
patiënt direct een scherpe pijnscheut voelen in het gelaat en zal de huid van de wang en onderooglid
gelijk verbleken (blanching).
- Voor tandheelkundige verrichtingen zal de naaldpunt ongeveer 5 mm boven de apice worden
ingebracht, voor chirurgische ingreep is meer naar bot liggende infiltratie anesthesie vereist.
- Aan de palatinale zijde wordt de naald contralateraal ingebracht. Aspiratie uiterst langzaam.
5.4 molaren
De rami alveolares superiores posteriores innerveren de vestibulaire zijde van de molaarstreek BK.
Deze ontrspiringen hoog in de fossa pterygopalatina. Het verzorgt de drie molaren aan zenuwen in de
mucosa, gingiva, periost en bot.
Palatum van de eerste molaar wordt geïnnerveert door de n. palatinus major.
De molaren zitten ongeveer centraal in het bot, afhankelijk van de mate van convergentie. Het
alveolaire bot daar is erg dik, waardoor meer verdovingsvloeistof nodig is dan bij de andere
elementen. Dichtbij deze plek loopt de veneuze plexus pterygoideus: dus goed aspireren!
Inleiding
Verloop N. Maxillaris: verlaten neurocranium door foramen rotundum fossa pterygopalatina
verloopt als N. infaorbitalis met daarna veel aftakkingen, o.a.:
- nn. Palatinus major en minores
- nn. Alveolares superiores, media en anteriores
- n. infraorbitales
Je zou de gehele N. Maxillaris kunnen verdoven door middel
van hoge tuber anesthesie maar dit is alleen voor
chirurgische verrichtingen. Voor tandheelkundige
verrichtingen in de bovenkaak is infiltratieanesthesie
mogelijk.
Cortex van de buitenzijde van de bk is betrekkelijk dun,
waardoor diffusie van lokaal anestheticum goed mogelijk is.
Palatinale wortels van de molaren en evt. premolaren
zouden daarom via infiltratie anesthesie (plaatselijk) kunnen
doen via de takken van de n. palatinus major en de takken
van de n. nasopalatinus. Ook geleidingsanesthesie (groter
gebied) is mogelijk via foramen palatinum majus en canalis
incisivus.
Effectiviteit van infiltratieanesthesie in bovenkaak is bijzonder hoog (tenzij er wordt geïnjecteerd in
een ontstoken gebied).
5.2 incisieven
De N. infraoribtalis geeft vertakkingen af naar incisieven en cuspidaat: rami alveolares superiores
anteriores. Deze verzorgen de sensibele innervatie van de pulpa van de incisieven en cuspidaat (ook
mucosa, gingiva, periost en bot).
De N. nasopalatinus zorgt voor de sensibele innervatie van het palatum, inclusief bot, periost en
mucosa. Door dun en poreus cortex van maxilla verspreidt infiltratie anesthesie makkelijk in het
maxillaire bot.
Wortelpunten:
- centrale incisief en cuspidaat liggen vestibulair
- laterale incisief aan palatinale zijde
Infiltratie anesthesie kan het beste lateraal, net boven de apex, worden gegeven
Indicatie
- caviteitspreparaties of endodontische behandelingen bovenfront: vestibulaire infiltratieanesthesie
- met gebruik van cofferdam, bandjes of wiggetjes: palatinale verdoving noodzakelijk
- kroonpreparaties: zowel vestibulair als palatinaal infiltratie anesthesie
- chirurgische ingrepen bovenfront: zowel geleidingsanesthesie als aanvullend infiltratie anesthesie
N. infraorbitalis en n. nasopalatinus kunnen worden bereikt door geleidingsverdoving ter hoogte van
de foramen infraorbitale en de papilla incisiva. Infiltratie anesthesie wordt vestibulair gegeven en zo
nodig in interdentale papillen.
, Techniek
- Infiltratie anesthesie van de incisieven boven wordt gegeven bij de
omslagplooi van de lip
- palatinale infiltratie anesthesie wordt toegediend in de paltinale
gingiva ter hoogte van de betreffende gebitselement.
- cuspidaat: maximale ruimte tussen het periost voor anesthesie
vloeistof op de overgang tussen het verticale en horizontaale deel.
Voor vestibulair is een kwart carpule per element nodig, voor linguaal
maar één achtste carpule.
5.3 premolaren
Sensibele innervatie van de premolaren BK komt voort via de rami alveolares superiores medius en
anteriores.
Belangrijk is om te weten dat het deel boven de premolaren BK bij de omslagplooi wat concaaf loopt,
dus dat de naald wat gebogen moet worden om zo dicht mogelijk bij het periost te komen.
Aspiratie hier is heel belangrijk omdat bij de eerste premolaar de a. facialis hoog in de omslagplooi.
Vanaf de palatinale zijde worden de premolaren geinnerveert door de n. palatinus major en de takken
van n. nasopalatinus. Ook daar lopen venen en arteriën dichtbij, dus is aspiratie belangrijk.
Aanprikken van een arterie is over het algemeen niet heel erg maar bij het palatum zou het prikgaatje
nog lang kunnen blijven zitten. Door de hoge druk op het palatum zou achteraf nog ischemische
necrose van het palatummucosa kunnen optreden.
Indicatie
- caviteitspreparaties en endodontische behandelingen: vestibulaire infiltratie
- kroonpreparaties (+ bij tweede premolaar als deze een bifurcatie heeft): zowel vestibulaire als
palatinale verdoving
- chirurgische ingrepen: groter anesthetisch gebied vereist, daarom wordt vestibulair veel hoger dan
de wortelpunt verdoofd en wordt parodontaal verdoofd ter hoogte van de wortelpunten.
Geleidingsanesthesie palatinaal wordt ontraden omdat dan twee injecties nodig zijn; foramen
palatinum majus en op de papilla incisiva.
Techniek
- Er moet rekening gehouden worden met de wortelstand in dit gebied: bij de bovenkaak is bij de
cuspidaat het processus alveolaris het dunst en wordt snel naar de molaren toe dikker. De
tweewortelige premolaar zijn wortels liggen dicht onder de vestibulaire en palatinale cortex, de
eenwortelige ligt meer centraal in de processus alveolaris.
Wanneer perongeluk intravasaal wordt geinjecteerd ter hoogte van de eerste premolaar zal de
patiënt direct een scherpe pijnscheut voelen in het gelaat en zal de huid van de wang en onderooglid
gelijk verbleken (blanching).
- Voor tandheelkundige verrichtingen zal de naaldpunt ongeveer 5 mm boven de apice worden
ingebracht, voor chirurgische ingreep is meer naar bot liggende infiltratie anesthesie vereist.
- Aan de palatinale zijde wordt de naald contralateraal ingebracht. Aspiratie uiterst langzaam.
5.4 molaren
De rami alveolares superiores posteriores innerveren de vestibulaire zijde van de molaarstreek BK.
Deze ontrspiringen hoog in de fossa pterygopalatina. Het verzorgt de drie molaren aan zenuwen in de
mucosa, gingiva, periost en bot.
Palatum van de eerste molaar wordt geïnnerveert door de n. palatinus major.
De molaren zitten ongeveer centraal in het bot, afhankelijk van de mate van convergentie. Het
alveolaire bot daar is erg dik, waardoor meer verdovingsvloeistof nodig is dan bij de andere
elementen. Dichtbij deze plek loopt de veneuze plexus pterygoideus: dus goed aspireren!
