Hoofdstuk 11
Necrotiserende gingivitis is een destructieve ontsteking van de gingiva met karakteriserende klinische
symptomen (necrose is celdood). Dit kan uitgroeien tot necrotiserende paro met een stomatitis
(mondslijmvliesontsteking). De oorzaak van de aandoening is oppurtunistisch veranderde microbiële
plaque (heeft te maken met de weerstand). NG heeft een fusiform-spirochetaal karakter.
Het heeft karakterovereenkomsten met noma; een nectrotiserende en destructieve stomatitits met
dezelfde gemengde fusospirochetale microflora. Dit komt voor in ontwikkelingslanden met dodelijke
gevolgen.
NG heeft weer meer aandacht gekregen door de opkomst van HIV-besmettingen.
11.2 prevalentie
Prevalentie = het aantal gevallen per (tien)duizend personen.
Bij goede landen treedt het op bij jonge mensen van ongeveer 25 jaar, in ontwikkelingslanden vooral
bij jonge kinderen. In goede landen loopt het aantal terug. In goede landen treedt NP bijna niet op.
De aandoening treedt vooral op bij HIV-besmette patiënten, waarbij het niet duidelik is of NG sneller
in NP overgaat en daarmee meer aanhechtingsverlies veroorzaakt dan bij patiënten zonder HIV.
11.3 klinische klachten
Symptomen
De diagnoses NG en NP worden op basis van klinische symptomen gesteld:
- gingivale pijnsensatie
- bloedend tandvlees
- necrose van parodontaal weefsel
Lokalisatie
Acute NG begint meestal aan twee tot vijf papillen in de frontregio van de bovenkaak, en aan de
toppen van de onderkaak. Zelden begint het bij de derde molaren maar dit is dn wel in combinatie
met een necrotische stomatitis.
Classificatie en gradatie
- beginnende stadium
- acute stadium
- subacute stadium
- chronisch stadium
Graad 1 (52%)
Alleen de top van de papil is necrotisch. Het necrotiserende proces begint gewoonlijk in de colregio;
papillaire en vaak ook marginale gingiva zijn ernstig ontstoken. Coronale delen van de interdentale
gingiva zwellen op en worden doord terwijl basis van de papil nog stevige tonus heeft.
Binnen enkele dagen ontwikkeld diepe necrose tussen vestibulaire en linguale papilgedeeltes
waardoor een kratervormige verdieping ontstaat.
Graad 2 (19%)
Necrose van de hele papil
Graad 3 (21%)
Uitbreiding van necrotiserende proceesen naar de vestibulaire en linguale gingiva. De necrotische
zones vloeien samen en vormen uiteindelijk een doorlopende necrotische gingiva, vaak bedekt met
pseudomembraan (bestaand uit leukocyten, erytrocyten, fibrine, necrotische weefselresten en
bacteriën). Als je dit weghaalt komt bloedende, ulcerende bindweefsel bloot te liggen.
Lineair erytheem = rode streep tussen de zone van de marginale necrotiserende gingiva en de klinisch
nog niet ontstoken gingiva.
, Graad 4 (1%)
Necrotiserende processen in de aangehechte gingiva
Graad 5 (6%)
Betrekt buccale en labiale mucosa bij necrose
Graad 6 (1%)
Geeft aan dat door necrose van gingivaweefsel het alveolair kaakbot heeft blootgelegd
Graad 7 (0%)
Preforaties tot in de huid van de wang op grond van necrotische processen.
Bijverschijnselen
In voortgeschreden gevallen (graad 2 of hoger) hebben patiënten aanzienlijke pijn en
speekselsecretie, waarbij lichte temperatuurverhoging en koorts mogelijk is.
Overgang van NG naar NP & NS
Als NG niet doelgericht behandeld wordt, zal de acute fase na tijd afnemen. Necrotisch weefsel
genest echter vooral in de kraters niet: destructie van parodontaal weefsel gaat in de chronische fase
van NG langzamer en met minder duidelijke klinische karakteristieken door. De aandoening kan
uitbreiden naar dieperliggende parodontale weefsels: NP.
Bij NS is sprake van uitbreiding van ontsteking over de mucogingivale grens.
Chronische fase NG/NP
Symptomen worden minder maar het destructieproces gaat door. Necrotiserende leasies aan de
interdentale gingiva blijven als krater bestaan en kunnen verergeren. De symptomen die door
anderen worden beïnvloedt worden weer belangrijk; sprake van terugkerende NG/NP.
Seizoensafhankelijkheid
Drie theoriën:
- duidelijke toename van acute NG in vroege najaar
- acute fasen komen op in augustus tot oktober
- begint in september, rustiger in december en januari en in fabruari en maart komt het weer op
waarna het in september minder wordt.
11.4 histopathologie
Necrotiserende gingivitis ontwikkelt zich altijd ten gevolge van een gestabiliseerde chronische
gingivitis met daarbij behorende microbiële en cellulaire kenmerken.
Kolonisering, celdeling en invasie van spirocheten en ontwikkeling van fusobacteriële mengflora
beginnen in interdentale colregio van het niet-keratiniserende permeabele aanhechtingsepitheel.
Spirocheten dringen vai intercellulaire ruimten het epitheel binnen en veroorzaken een snele, hevige
ontstekingsreactie met als gevolg ulceratie van aanhechtingsepitheel
Histologische karakteristieken
NG is niet één specifieke ontsteking waarbij epitheel en oppervlakkige bindweefsellagen necrotisch
zijn. Daaroverheen ligt meestal een pseudomembraan: netwerk van fibrine met gedegenereerde
epitheelcellen, leukocyten, erytrocyten, bacteriën en celresten. Een NG-leasie wordt onderverdeeld
in vier zones:
1. bacteriële zone
Geconcentreerde lagen van bacteriën van alle vormen en maten. Met name kokken en staven, fibrine
en leukocyten
2. neutrofielrijke zone
Necrotiserende gingivitis is een destructieve ontsteking van de gingiva met karakteriserende klinische
symptomen (necrose is celdood). Dit kan uitgroeien tot necrotiserende paro met een stomatitis
(mondslijmvliesontsteking). De oorzaak van de aandoening is oppurtunistisch veranderde microbiële
plaque (heeft te maken met de weerstand). NG heeft een fusiform-spirochetaal karakter.
Het heeft karakterovereenkomsten met noma; een nectrotiserende en destructieve stomatitits met
dezelfde gemengde fusospirochetale microflora. Dit komt voor in ontwikkelingslanden met dodelijke
gevolgen.
NG heeft weer meer aandacht gekregen door de opkomst van HIV-besmettingen.
11.2 prevalentie
Prevalentie = het aantal gevallen per (tien)duizend personen.
Bij goede landen treedt het op bij jonge mensen van ongeveer 25 jaar, in ontwikkelingslanden vooral
bij jonge kinderen. In goede landen loopt het aantal terug. In goede landen treedt NP bijna niet op.
De aandoening treedt vooral op bij HIV-besmette patiënten, waarbij het niet duidelik is of NG sneller
in NP overgaat en daarmee meer aanhechtingsverlies veroorzaakt dan bij patiënten zonder HIV.
11.3 klinische klachten
Symptomen
De diagnoses NG en NP worden op basis van klinische symptomen gesteld:
- gingivale pijnsensatie
- bloedend tandvlees
- necrose van parodontaal weefsel
Lokalisatie
Acute NG begint meestal aan twee tot vijf papillen in de frontregio van de bovenkaak, en aan de
toppen van de onderkaak. Zelden begint het bij de derde molaren maar dit is dn wel in combinatie
met een necrotische stomatitis.
Classificatie en gradatie
- beginnende stadium
- acute stadium
- subacute stadium
- chronisch stadium
Graad 1 (52%)
Alleen de top van de papil is necrotisch. Het necrotiserende proces begint gewoonlijk in de colregio;
papillaire en vaak ook marginale gingiva zijn ernstig ontstoken. Coronale delen van de interdentale
gingiva zwellen op en worden doord terwijl basis van de papil nog stevige tonus heeft.
Binnen enkele dagen ontwikkeld diepe necrose tussen vestibulaire en linguale papilgedeeltes
waardoor een kratervormige verdieping ontstaat.
Graad 2 (19%)
Necrose van de hele papil
Graad 3 (21%)
Uitbreiding van necrotiserende proceesen naar de vestibulaire en linguale gingiva. De necrotische
zones vloeien samen en vormen uiteindelijk een doorlopende necrotische gingiva, vaak bedekt met
pseudomembraan (bestaand uit leukocyten, erytrocyten, fibrine, necrotische weefselresten en
bacteriën). Als je dit weghaalt komt bloedende, ulcerende bindweefsel bloot te liggen.
Lineair erytheem = rode streep tussen de zone van de marginale necrotiserende gingiva en de klinisch
nog niet ontstoken gingiva.
, Graad 4 (1%)
Necrotiserende processen in de aangehechte gingiva
Graad 5 (6%)
Betrekt buccale en labiale mucosa bij necrose
Graad 6 (1%)
Geeft aan dat door necrose van gingivaweefsel het alveolair kaakbot heeft blootgelegd
Graad 7 (0%)
Preforaties tot in de huid van de wang op grond van necrotische processen.
Bijverschijnselen
In voortgeschreden gevallen (graad 2 of hoger) hebben patiënten aanzienlijke pijn en
speekselsecretie, waarbij lichte temperatuurverhoging en koorts mogelijk is.
Overgang van NG naar NP & NS
Als NG niet doelgericht behandeld wordt, zal de acute fase na tijd afnemen. Necrotisch weefsel
genest echter vooral in de kraters niet: destructie van parodontaal weefsel gaat in de chronische fase
van NG langzamer en met minder duidelijke klinische karakteristieken door. De aandoening kan
uitbreiden naar dieperliggende parodontale weefsels: NP.
Bij NS is sprake van uitbreiding van ontsteking over de mucogingivale grens.
Chronische fase NG/NP
Symptomen worden minder maar het destructieproces gaat door. Necrotiserende leasies aan de
interdentale gingiva blijven als krater bestaan en kunnen verergeren. De symptomen die door
anderen worden beïnvloedt worden weer belangrijk; sprake van terugkerende NG/NP.
Seizoensafhankelijkheid
Drie theoriën:
- duidelijke toename van acute NG in vroege najaar
- acute fasen komen op in augustus tot oktober
- begint in september, rustiger in december en januari en in fabruari en maart komt het weer op
waarna het in september minder wordt.
11.4 histopathologie
Necrotiserende gingivitis ontwikkelt zich altijd ten gevolge van een gestabiliseerde chronische
gingivitis met daarbij behorende microbiële en cellulaire kenmerken.
Kolonisering, celdeling en invasie van spirocheten en ontwikkeling van fusobacteriële mengflora
beginnen in interdentale colregio van het niet-keratiniserende permeabele aanhechtingsepitheel.
Spirocheten dringen vai intercellulaire ruimten het epitheel binnen en veroorzaken een snele, hevige
ontstekingsreactie met als gevolg ulceratie van aanhechtingsepitheel
Histologische karakteristieken
NG is niet één specifieke ontsteking waarbij epitheel en oppervlakkige bindweefsellagen necrotisch
zijn. Daaroverheen ligt meestal een pseudomembraan: netwerk van fibrine met gedegenereerde
epitheelcellen, leukocyten, erytrocyten, bacteriën en celresten. Een NG-leasie wordt onderverdeeld
in vier zones:
1. bacteriële zone
Geconcentreerde lagen van bacteriën van alle vormen en maten. Met name kokken en staven, fibrine
en leukocyten
2. neutrofielrijke zone
