In ontmoeting met het Oude Testament
Arnold, B.T. & Beyer
Wat is het oude Testament en waarom zou je het bestuderen?
Canon: wat is de Bijbel?
De Bijbel is een verzameling van 66 boeken, 39 in het Oude Testament en 27 in het Nieuwe
Testament. De Bijbel begint bij Genesis en eindigt bij Openbaring. Het is niet altijd duidelijk geweest
welke boeken in de Bijbel thuishoren en welke niet. Een vraag is bijvoorbeeld of de apocriefe boeken
(de extra boeken in de Rooms-Katholieke Bijbel) deel uitmaken van de Bijbel. Als we dit soort vragen
stellen, brengen de kwestie van de canon ter sprake.
Het woord Canon komt van het Hebreeuwse woord qaneh en het Griekse woord kanon. Beide
woorden duidden oorspronkelijk een rietstengel of een maatstok aan. De Bijbelse canon was een
standaard voor geloof en levenspraktijk. Verder kon het woord een standaard aanduiden waaraan de
Bijbelse geschriften moesten voldoen.
Toen God zijn woord ging openbaren door gewone mensen werd het belangrijk om te weten welke
boeken van Hem afkomstig waren en welke van de mensen. Er ontstond overeenstemming over
goede criteria voor canonisatie:
1. Geschreven door een profeet of een persoon met profetische gaven
Mensen kunnen onmogelijk Gods wil kennen, behalve wanneer Gods Geest hun verstand
verlicht. Gods aanwezigheid stond er garant voor dat het voltooide product Gods waarheid
was en Gods boodschap goed overbracht.
2. Geschreven voor alle generaties
Gods boodschap kon niet exclusief bestemd zijn voor 1 generatie. Als een boek inderdaad
Gods Woord zou zijn, moest het relevant zijn voor mensen van alle tijden.
3. Geschreven in overeenstemming met voorgaande openbaring
Het boek mocht de voorgaande openbaringen niet tegenspreken. Als bijvoorbeeld een nieuw
geschrift van God afkomstig was, kon het niet de rest van Zijn Woord tegenspreken.
Door de bovenstaande principes toe te passen bepaalden de
Hebreeën welke boeken tot het Oude Testament behoorden en
welke niet.
Het Hebreeuwse en het christelijke Oude Testament bevatten
hetzelfde materiaal. De boeken zijn wel in verschillende volgorde
opgenomen. De Hebreeuwse stelden dat God volkomen
transcendent is; dat wil zeggen dat Hij totaal van ons verschilt en
Zich aan ons voorstellingsvermogen onttrekt. Een belangrijk
verschil tussen de neo-orthodoxie en de evangelische richting is
dat de laatste stelt dat de Bijbel het Woord van God is, terwijl de
neo-orthodoxie beweert dat de Bijbel getuigt van het Woord van
God. In het schema hiernaast zie je de verschillen tussen de
Hebreeuwse Bijbel en de christelijke Bijbel.
, Inspiratie: hoe werd de Bijbel geschreven?
Er zijn verschillende theorieën over hoe de Bijbel geschreven werd. Op welke manier inspireerde
Gods Geest de menselijke auteurs bij het schrijven van de heilige geschriften? Hieronder staan de
vier meest voorkomende theorieën:
• De neo-orthodoxe theorie
Ontstond aan het begin van de twintigste eeuw, als reactie op het liberale denken
over het goddelijk gezag.
God is volkomen transcendent; Hij verschilt totaal van ons en onttrekt zich aan ons
voorstellingsvermogen.
De Bijbel getuigt van het Woord van God.
• De dictaattheorie
God dicteerde de Bijbel eenvoudigweg aan menselijke schrijver.
God koos mensen en deze schreven precies op wat Hij zei.
• De beperkte-inspiratietheorie
God inspireerde het denken van de bijbelschrijvers, maar niet letterlijk de woorden
die gebruikt zijn.
God leidde de auteurs bij het schrijven.
Omdat de auteurs vrijheid hadden in het schrijven, kunnen er wat fouten in zitten.
De Heilige Geest garandeerde dat de leerstellige gedeelten van de Schrift foutloos
werden weergegeven.
• De theorie van de volledige, woordelijke inspiratie
De theorie gaat ervan uit de Heilige Geest samenwerkte met schrijvers bij het
produceren van de Bijbel.
Volledige inspiratie wil zeggen dat goddelijke inspiratie zich uitstrekt over heel de
Schrift.
Woordelijke inspiratie betekent dat ook de woorden die de schrijver gebruikte
goddelijk geïnspireerd zijn.
Overdracht van de tekst: hoe kregen we de Bijbel?
De Bijbel is meerdere keren overgeschreven door kopiisten. Er zijn veel verschillende momenten
geweest waarop dit is gebeurd:
• De kopiist in de oudheid
Betrouwbare overdracht van accurate informatie was van groot belang.
Kopiisten konden eigenlijk geen fouten maken.
• De masoreten
Dit was een van de belangrijkste groepen kopiisten.
Ze besteedden veel aandacht aan het behouden van de tekst van het Oude
Testament.
Ze wilden zorgen voor een goed begrip van de tekst en voor een betrouwbare
overdracht van de tekst aan volgende generaties.
De masoreten namen drie stappen:
▪ Ze ontwikkelden een systeem voor het schrijven van klinkers.
▪ Ze ontwierpen een systeem van accenten in de Hebreeuwse tekst.
▪ Ze ontwikkelden een systeem van gedetailleerde noten.
Het woord kopiist betekent ‘teller’ en de masoreten telden elk woord van de tekst.
Arnold, B.T. & Beyer
Wat is het oude Testament en waarom zou je het bestuderen?
Canon: wat is de Bijbel?
De Bijbel is een verzameling van 66 boeken, 39 in het Oude Testament en 27 in het Nieuwe
Testament. De Bijbel begint bij Genesis en eindigt bij Openbaring. Het is niet altijd duidelijk geweest
welke boeken in de Bijbel thuishoren en welke niet. Een vraag is bijvoorbeeld of de apocriefe boeken
(de extra boeken in de Rooms-Katholieke Bijbel) deel uitmaken van de Bijbel. Als we dit soort vragen
stellen, brengen de kwestie van de canon ter sprake.
Het woord Canon komt van het Hebreeuwse woord qaneh en het Griekse woord kanon. Beide
woorden duidden oorspronkelijk een rietstengel of een maatstok aan. De Bijbelse canon was een
standaard voor geloof en levenspraktijk. Verder kon het woord een standaard aanduiden waaraan de
Bijbelse geschriften moesten voldoen.
Toen God zijn woord ging openbaren door gewone mensen werd het belangrijk om te weten welke
boeken van Hem afkomstig waren en welke van de mensen. Er ontstond overeenstemming over
goede criteria voor canonisatie:
1. Geschreven door een profeet of een persoon met profetische gaven
Mensen kunnen onmogelijk Gods wil kennen, behalve wanneer Gods Geest hun verstand
verlicht. Gods aanwezigheid stond er garant voor dat het voltooide product Gods waarheid
was en Gods boodschap goed overbracht.
2. Geschreven voor alle generaties
Gods boodschap kon niet exclusief bestemd zijn voor 1 generatie. Als een boek inderdaad
Gods Woord zou zijn, moest het relevant zijn voor mensen van alle tijden.
3. Geschreven in overeenstemming met voorgaande openbaring
Het boek mocht de voorgaande openbaringen niet tegenspreken. Als bijvoorbeeld een nieuw
geschrift van God afkomstig was, kon het niet de rest van Zijn Woord tegenspreken.
Door de bovenstaande principes toe te passen bepaalden de
Hebreeën welke boeken tot het Oude Testament behoorden en
welke niet.
Het Hebreeuwse en het christelijke Oude Testament bevatten
hetzelfde materiaal. De boeken zijn wel in verschillende volgorde
opgenomen. De Hebreeuwse stelden dat God volkomen
transcendent is; dat wil zeggen dat Hij totaal van ons verschilt en
Zich aan ons voorstellingsvermogen onttrekt. Een belangrijk
verschil tussen de neo-orthodoxie en de evangelische richting is
dat de laatste stelt dat de Bijbel het Woord van God is, terwijl de
neo-orthodoxie beweert dat de Bijbel getuigt van het Woord van
God. In het schema hiernaast zie je de verschillen tussen de
Hebreeuwse Bijbel en de christelijke Bijbel.
, Inspiratie: hoe werd de Bijbel geschreven?
Er zijn verschillende theorieën over hoe de Bijbel geschreven werd. Op welke manier inspireerde
Gods Geest de menselijke auteurs bij het schrijven van de heilige geschriften? Hieronder staan de
vier meest voorkomende theorieën:
• De neo-orthodoxe theorie
Ontstond aan het begin van de twintigste eeuw, als reactie op het liberale denken
over het goddelijk gezag.
God is volkomen transcendent; Hij verschilt totaal van ons en onttrekt zich aan ons
voorstellingsvermogen.
De Bijbel getuigt van het Woord van God.
• De dictaattheorie
God dicteerde de Bijbel eenvoudigweg aan menselijke schrijver.
God koos mensen en deze schreven precies op wat Hij zei.
• De beperkte-inspiratietheorie
God inspireerde het denken van de bijbelschrijvers, maar niet letterlijk de woorden
die gebruikt zijn.
God leidde de auteurs bij het schrijven.
Omdat de auteurs vrijheid hadden in het schrijven, kunnen er wat fouten in zitten.
De Heilige Geest garandeerde dat de leerstellige gedeelten van de Schrift foutloos
werden weergegeven.
• De theorie van de volledige, woordelijke inspiratie
De theorie gaat ervan uit de Heilige Geest samenwerkte met schrijvers bij het
produceren van de Bijbel.
Volledige inspiratie wil zeggen dat goddelijke inspiratie zich uitstrekt over heel de
Schrift.
Woordelijke inspiratie betekent dat ook de woorden die de schrijver gebruikte
goddelijk geïnspireerd zijn.
Overdracht van de tekst: hoe kregen we de Bijbel?
De Bijbel is meerdere keren overgeschreven door kopiisten. Er zijn veel verschillende momenten
geweest waarop dit is gebeurd:
• De kopiist in de oudheid
Betrouwbare overdracht van accurate informatie was van groot belang.
Kopiisten konden eigenlijk geen fouten maken.
• De masoreten
Dit was een van de belangrijkste groepen kopiisten.
Ze besteedden veel aandacht aan het behouden van de tekst van het Oude
Testament.
Ze wilden zorgen voor een goed begrip van de tekst en voor een betrouwbare
overdracht van de tekst aan volgende generaties.
De masoreten namen drie stappen:
▪ Ze ontwikkelden een systeem voor het schrijven van klinkers.
▪ Ze ontwierpen een systeem van accenten in de Hebreeuwse tekst.
▪ Ze ontwikkelden een systeem van gedetailleerde noten.
Het woord kopiist betekent ‘teller’ en de masoreten telden elk woord van de tekst.
