Samenvatting ‘Pain’ probleem 4: Psychological interventions
Boek: Turk & Flor
Introductie
Ook al bestaan er goede pijnstillers, chronische pijn wordt er maar voor 30-40% van
verminderd. Vaak zijn er verminderingen in pijn, maar geen verhogingen in fysiek of
emotioneel functioneren
Er zijn tot op heden nog geen behandelingen die er voor zorgen dat mensen met pijn kunnen
leven (op lange termijn). Het CBT perspectief zou mensen kunnen helpen met resterende
pijn na een behandeling en met het identificeren en behandelen van factoren die kunnen
samenwerken met fysieke ziekte om pijn te behouden
CBT zal niet de pijn volledig elimineren, maar kan de intensiteit en frequentie wel
verminderen. CBT is een aanvullende behandeling (naast bijv. mediatie)
Doel CBT: patiënten leren om effectiever en bevredigender te leven ondanks de
aanwezigheid van discomfort en gerelateerde problemen
→ Zie voor andere primary doelen box 42-1 onderaan
De kritische factor van het CBT model is dat mensen leren om toekomstige gebeurtenissen te
voorspellen o.b.v. eerdere ervaringen en informatie verwerking
- Veel aandacht voor wederkerige relaties tussen fysieke, cognitieve, affectieve, sociale
en gedragelijke factoren
Overzicht van het CBT perspectief
CBT is gebaseerd op 5 basisassumpties
1. Mensen zijn actieve verwerkers van informatie en geen passieve reactoren
2. Gedachten (vb. overtuigingen/verwachtingen) kunnen een mood oproepen en
beïnvloeden, fysiologische processen beïnvloeden, sociale consequenties hebben en
een drijfkracht zijn voor gedrag. Mood, fysiologie, omgevingsfactoren en gedrag
kunnen gedachteprocessen weer beïnvloeden
3. Gedrag is wederkerig gedetermineerd door individuele- en omgevingsfactoren
4. Mensen kunnen meer adaptieve manieren van denken, voelen en gedragen leren
5. Mensen zouden actieve medewerkers moeten zijn in het veranderen van hun
maladaptieve gedachten, gevoelens en gedrag
Alle CBT-behandelingen zijn: actief, time-limited, gestructureerd en present-focused
- Samenwerking staat centraal in de CBT approach
- Zie voor de andere karakteristieken van CBT bok 42-3
CBT stelt dat: mensen zijn niet hulpeloos in het omgaan met hun pijn en ze moeten hun pijn
niet zien als een alomvattende determinant van hun leven
CBT heeft zes fasen, die overlappen. De fasen kunnen op een flexibele manier
geïnterpreteerd worden (varieert per persoon)
, Fase 1: Assessment
Deze fase heeft verschillende functies (zie box 42-5). Informatie voor assessment wordt
verkregen door interviews met de patiënten en significant others en door self-reports &
observationele metingen
- Evalueren van psychosociale- en gedragsfactoren die belangrijk zijn en de responsen
van de patiënt; wat zijn de problemen? waar zijn ze bang voor?
Fase 2: Reconceptualization
Heroriëntatie van de overtuigingen van de patiënt dat pijn overweldigend, onhandelbaar is
etc. naar dat pijn gecontroleerd en aangepast kan worden
- Er wordt aandacht besteedt aan foute denkmanieren (zie box 42-6) en hoe patiënten
hun gedachtegangen kunnen aanpassen. Er wordt veel gebruik gemaakt van
voorbeelden en het terughalen van ervaringen en de daarbij behorende reacties
- Bij deze fase is samenwerking met therapeut en SO van belang
- Ook belangrijk dat patiënten hun gevoelens/frustratie kunnen uiten
- Therapeut geeft in deze fase ook uitleg over de rol van SO’s in het versterken van hun
pijnperceptie (operant learning) en over pijngedrag (zoals mijding) en de gevolgen
daarvan
- Ook wordt er een simplistische conceptualisatie van pijn gegeven
● Van belang dat hierin de nadruk komt op het feit dat pijn uit meerdere
componenten bestaat en door verschillende fasen gaat → patiënten zijn geen
hulpeloze slachtoffers van pijn
Fase 3: Skills acquisition
Het aanleren van self-management strategieen is van belang. De patiënt leert dan een actieve
rol aan te nemen in het managen van pijnproblemen
- Worden zowel cognitieve als gedragelijke copingsskills aangeleerd. Het is belangrijk
dat de patiënt begrijpt wat de gedachte (rationale) achter de specifieke skill is
Soorten skills die worden aangeleerd:
1. Probleemoplossen: vooral handig voor chronische pijn. Veel mensen zien pijn als 1
groot probleem, maar moeten het gaan zien als een set van opeenvolgende problemen. Men
kan het probleem van pijn misschien niet oplossen, maar wel problemen die gecreëerd
worden in de aanwezigheid van pijn
- Eerst situaties identificeren die geassocieerd zijn met pijn. Vervolgens denken aan de
moeilijkheden die ze meemaken en aan alternatieven om tot een oplossing te komen.
Ze moeten alternatieven tegen elkaar afwegen, er is niet 1 oplossing
2. Spierontspanning en gecontroleerd ademhalen: door dit te doen wordt het gevoel
van controle vergroot en het gevoel van hulpeloosheid vermindert dat gepaard gaat met pijn
- Bestaan heel veel ontspanningstechnieken. Per persoon kan verschillen wat zij fijner
vinden
- Ontspanningstechnieken kunnen gebruikt worden in elke situatie waar adaptief
copen vereist is
Boek: Turk & Flor
Introductie
Ook al bestaan er goede pijnstillers, chronische pijn wordt er maar voor 30-40% van
verminderd. Vaak zijn er verminderingen in pijn, maar geen verhogingen in fysiek of
emotioneel functioneren
Er zijn tot op heden nog geen behandelingen die er voor zorgen dat mensen met pijn kunnen
leven (op lange termijn). Het CBT perspectief zou mensen kunnen helpen met resterende
pijn na een behandeling en met het identificeren en behandelen van factoren die kunnen
samenwerken met fysieke ziekte om pijn te behouden
CBT zal niet de pijn volledig elimineren, maar kan de intensiteit en frequentie wel
verminderen. CBT is een aanvullende behandeling (naast bijv. mediatie)
Doel CBT: patiënten leren om effectiever en bevredigender te leven ondanks de
aanwezigheid van discomfort en gerelateerde problemen
→ Zie voor andere primary doelen box 42-1 onderaan
De kritische factor van het CBT model is dat mensen leren om toekomstige gebeurtenissen te
voorspellen o.b.v. eerdere ervaringen en informatie verwerking
- Veel aandacht voor wederkerige relaties tussen fysieke, cognitieve, affectieve, sociale
en gedragelijke factoren
Overzicht van het CBT perspectief
CBT is gebaseerd op 5 basisassumpties
1. Mensen zijn actieve verwerkers van informatie en geen passieve reactoren
2. Gedachten (vb. overtuigingen/verwachtingen) kunnen een mood oproepen en
beïnvloeden, fysiologische processen beïnvloeden, sociale consequenties hebben en
een drijfkracht zijn voor gedrag. Mood, fysiologie, omgevingsfactoren en gedrag
kunnen gedachteprocessen weer beïnvloeden
3. Gedrag is wederkerig gedetermineerd door individuele- en omgevingsfactoren
4. Mensen kunnen meer adaptieve manieren van denken, voelen en gedragen leren
5. Mensen zouden actieve medewerkers moeten zijn in het veranderen van hun
maladaptieve gedachten, gevoelens en gedrag
Alle CBT-behandelingen zijn: actief, time-limited, gestructureerd en present-focused
- Samenwerking staat centraal in de CBT approach
- Zie voor de andere karakteristieken van CBT bok 42-3
CBT stelt dat: mensen zijn niet hulpeloos in het omgaan met hun pijn en ze moeten hun pijn
niet zien als een alomvattende determinant van hun leven
CBT heeft zes fasen, die overlappen. De fasen kunnen op een flexibele manier
geïnterpreteerd worden (varieert per persoon)
, Fase 1: Assessment
Deze fase heeft verschillende functies (zie box 42-5). Informatie voor assessment wordt
verkregen door interviews met de patiënten en significant others en door self-reports &
observationele metingen
- Evalueren van psychosociale- en gedragsfactoren die belangrijk zijn en de responsen
van de patiënt; wat zijn de problemen? waar zijn ze bang voor?
Fase 2: Reconceptualization
Heroriëntatie van de overtuigingen van de patiënt dat pijn overweldigend, onhandelbaar is
etc. naar dat pijn gecontroleerd en aangepast kan worden
- Er wordt aandacht besteedt aan foute denkmanieren (zie box 42-6) en hoe patiënten
hun gedachtegangen kunnen aanpassen. Er wordt veel gebruik gemaakt van
voorbeelden en het terughalen van ervaringen en de daarbij behorende reacties
- Bij deze fase is samenwerking met therapeut en SO van belang
- Ook belangrijk dat patiënten hun gevoelens/frustratie kunnen uiten
- Therapeut geeft in deze fase ook uitleg over de rol van SO’s in het versterken van hun
pijnperceptie (operant learning) en over pijngedrag (zoals mijding) en de gevolgen
daarvan
- Ook wordt er een simplistische conceptualisatie van pijn gegeven
● Van belang dat hierin de nadruk komt op het feit dat pijn uit meerdere
componenten bestaat en door verschillende fasen gaat → patiënten zijn geen
hulpeloze slachtoffers van pijn
Fase 3: Skills acquisition
Het aanleren van self-management strategieen is van belang. De patiënt leert dan een actieve
rol aan te nemen in het managen van pijnproblemen
- Worden zowel cognitieve als gedragelijke copingsskills aangeleerd. Het is belangrijk
dat de patiënt begrijpt wat de gedachte (rationale) achter de specifieke skill is
Soorten skills die worden aangeleerd:
1. Probleemoplossen: vooral handig voor chronische pijn. Veel mensen zien pijn als 1
groot probleem, maar moeten het gaan zien als een set van opeenvolgende problemen. Men
kan het probleem van pijn misschien niet oplossen, maar wel problemen die gecreëerd
worden in de aanwezigheid van pijn
- Eerst situaties identificeren die geassocieerd zijn met pijn. Vervolgens denken aan de
moeilijkheden die ze meemaken en aan alternatieven om tot een oplossing te komen.
Ze moeten alternatieven tegen elkaar afwegen, er is niet 1 oplossing
2. Spierontspanning en gecontroleerd ademhalen: door dit te doen wordt het gevoel
van controle vergroot en het gevoel van hulpeloosheid vermindert dat gepaard gaat met pijn
- Bestaan heel veel ontspanningstechnieken. Per persoon kan verschillen wat zij fijner
vinden
- Ontspanningstechnieken kunnen gebruikt worden in elke situatie waar adaptief
copen vereist is
